Coraz więcej zachorowań także wśród młodych. Pierwszym objawem "żabi brzuch"

Diagnostyka zespołu jelita drażliwego - na co lekarze zwracają uwagę?

Z zespołem jelita drażliwego (IBS) boryka się coraz większa część populacji. Co roku przybywa nowych pacjentów z rozpoznaniem IBS, zwłaszcza tych w młodym wieku. Pojawiające się dolegliwości nierzadko niepokoją chorych, iż mogą cierpieć na znacznie poważniejszą chorobę, również coraz bardziej powszechną w społeczeństwie – rak jelita grubego.

„Ze względu na występowanie objawów, takich jak bóle brzucha, zaparcia i biegunki, może nasuwać podejrzenie raka jelita grubego. Nie zawsze jednak taki pacjent musi zostać skierowany na kolonoskopię. Jeśli na podstawie odpowiednich kryteriów (tzw. kryteria rzymskie rozpoznania IBS) oraz badań laboratoryjnych zostanie stwierdzony zespół jelita drażliwego, kolonoskopia nie jest koniecznością, szczególnie u chorych przed 45 rokiem życia bez objawów alarmowych z przewodu pokarmowego.” - wyjaśniła w rozmowie dla Pacjentów lek. med. Olga Urbanowska – Domańska, specjalista onkologii klinicznej.

Kryteria Rzymskie IV zostały ustanowione w 2016 roku przez zespół międzynarodowych ekspertów. Grupują one zespół jelita drażliwego na cztery postacie:

• I: postać z dominującym zaparciem,
• II: postać z dominującą biegunką,
• III: postać mieszaną (występujące naprzemiennie luźne wypróżnienia i zaparcia),
• IV: postać niesklasyfikowaną.

Objawy zespołu jelita drażliwego

Typowym objawem zespołu jelita drażliwego jest ból brzucha, którego natężenie często zmniejsza się, a nawet ustępuje po wypróżnieniu.

„Głównym i podstawowym, a wręcz potrzebnym do rozpoznania objawem jest ból brzucha. Ból ten powinien być związany z zaburzeniem rytmu wypróżnienia, czyli z zaburzeniem ilości wypróżnienia bądź konsystencji stolca. Znamienne dla tego bólu jest to, że nie wybudza nas w nocy, a często jego natężenie zmniejsza się czy wręcz ustępuje po wypróżnieniu. Ból może występować w każdym sektorze jamy brzusznej. W praktyce obserwuję, że pacjenci bardzo często wskazują lewą stroną podbrzusza.” - powiedział w rozmowie dla Pacjentów gastroenterolog lek. med. Jacek Kowerzanow.

„Innymi dolegliwościami z przewodu pokarmowego, na które uskarżają się pacjenci to m.in. wzdęcia, uczucie pełności po posiłku i pustego odbijania, bądź też przelewania się w jamie brzusznej.” - dodał lek. med. Jacek Kowerzanow.

W zespole jelita drażliwego mamy zazwyczaj do czynienia również z objawami psychicznymi. Najczęściej są to zaburzenia lękowe i depresja. Objawy fizyczne nakręcają objawy psychiczne i na odwrót – powstaje błędne koło.

„Należy wspomnieć, że w zespole jelita drażliwego występuje także bardzo dużo objawów pozajelitowych. Około 70 - 90 procent pacjentów ma także objawy z zakresu psychologii i psychiatrii. Głównie spotykamy zespoły depresyjne bądź lękowe. Taki pacjent jest apatyczny, pozbawiony chęci do życia, ma zaburzenia snu, a jednocześnie uskarża się na dolegliwości z przewodu pokarmowego, bądź też bóle głowy, czy pleców.” - powiedział gastroenterolog lek. med. Jacek Kowerzanow.

Objawy zespołu drażliwego:

• ból brzucha związany z zaburzeniem rytmu wypróżnienia,
• przewlekłe biegunki i/lub zaparcia,
• wzdęcia,
• uczucie pełności po posiłku,
• uczucie przelewania się w jamie brzusznej,
• zaburzenia lękowe,
• depresja,
• apatia,
• zaburzenia snu,
• bóle głowy czy pleców.

Objawy alarmowe, które mogą sygnalizować nowotwór

Cechą charakterystyczną zespołu jelita drażliwego jest to, że u pacjenta nie występują odstępstwa w badaniach laboratoryjnych. W trakcie diagnozy, lekarze zwracają szczególną uwagę na to, czy nie pojawiają się tzw. objawy alarmowe, która mogą świadczyć o poważniejszej chorobie, m.in. o raku jelita grubego.

„Naszą podstawą jest spełnienie objawów, które zostały opisane w Kryteriach Rzymskich IV. Znamienne jest, że nie mamy żadnych odstępstw w badaniach laboratoryjnych, a bardzo często także w badaniu fizykalnym. Badając takiego pacjenta zwracamy uwagę na to, czy pozbawiony jest tzw. objawów alarmowych, które mogą budzić podejrzenie jakiejś choroby organicznej bądź tła onkologicznego." - powiedział gastroenterolog lek. med. Jacek Kowerzanow.

Objawy alarmowe, które mogą sygnalizować nowotwór to między innymi:

• krwawienie z przewodu pokarmowego,
• niecharakterystyczny spadek masy ciała,
• gorączka,
• odstępstwa w badaniach laboratoryjnych (świadczące np. o anemii).

„Jeśli nowotwór zlokalizowany jest w prawej połowie okrężnicy wówczas mogą występować niespecyficzne bóle brzucha w prawej połowie jamy brzusznej, smoliste stolce oraz niedokrwistość z niedoboru żelaza. Jeśli mówimy o lewej części okrężnicy i odbytnicy, charakterystycznymi objawami oprócz dolegliwości bólowych o charakterze skurczowym będą zaburzenia rytmu wypróżnienia, krwawienia z odbytu, biegunki naprzemiennie z zaparciami oraz zmieniony kształt stolca, tzw. stolce ołówkowate.” - powiedziała lek. med. Olga Urbanowska – Domańska, specjalista onkologii klinicznej.

„U pacjentów z rakiem jelita grubego, częstym objawem jest anemia z niedoboru żelaza. Wynika to z faktu, że nowotwór rozwijający się w świetle jelita często krwawi w sposób niezauważalny dla pacjenta. Wykonanie morfologii krwi obwodowej może wykazać niedokrwistość z niedoboru żelaza i skłonić lekarza POZ do dalszej diagnostyki." - dodała lek. med. Olga Urbanowska – Domańska.

Czy zespół jelita drażliwego może prowadzić do raka jelita grubego?

Jedną z największych obaw osób cierpiących na zespół jelita drażliwego jest to, czy są oni obarczeni zwiększonym ryzykiem zachorowania na raka jelita grubego. Specjaliści uspokajają jednak, że IBS nie prowadzi do rozwoju zmian nowotworowych.

„Warto mieć świadomość, że zespół jelita drażliwego nie zwiększa predyspozycji do zachorowania na raka jelita grubego, o co najczęściej martwią się pacjenci z IBS.” - uspokoiła lek. med. Olga Urbanowska – Domańska.

Zespół jelita drażliwego nie wiąże się z uszkodzeniami tkankowymi czy zaburzeniami biochemicznymi w organizmie i nie powoduje wyniszczenia, jednak znacząco obniża jakość życia pacjentów.

„Zespół jelita drażliwego to choroba przewlekła, która dotyczy zarówno jelita cienkiego, jak i grubego, natomiast nie jest związana ze zmianami organicznymi, czy też biochemicznymi, które zachodzą w naszym organizmie. Choroba ta obniża naszą jakość życia, natomiast nie prowadzi do wyniszczenia.” - powiedział lek. med. Jacek Kowerzanow.