Jak objawia się udar prawej i lewej półkuli mózgu? Czym się od siebie różnią?

Funkcje lewej i prawej półkuli mózgu

U każdego człowieka dominuje jedna półkula mózgu, co wiążę się między innymi z lateralizacją, czyli ręcznością. Z tego powodu możemy być prawo lub leworęczni. Półkule mózgu sterują ruchami kończy w sposób krzyżowy. Oznacza to, że u ludzi leworęcznych, za ruch lewymi kończynami w sposób dominujący odpowiada półkula prawa, a u osób praworęcznych półkula lewa.

Osoby, u których dominuje lewa półkula cenią sobie porządek i życie według określonych zasad. Lubią mieć wszystko zaplanowane i zawsze są punktualne.

Osoby, u których dominuje prawa półkula są artystycznymi duszami i cechują się dużą kreatywnością. Nierzadko są roztrzepane i mają problem z punktualnością.

Warto dodać, że dominacja danej półkuli nie gwarantuje określonych cech. Każdy z nas używa jednocześnie obu półkul, co jest warunkiem koniecznym do prawidłowego funkcjonowania mózgu. Praca mózgu to bardzo skomplikowany proces, który wciąż kryje w sobie wiele tajemnic.

Funkcje lewej półkuli:

• mówienie
• pisanie
• rozumienie
• logiczne myślenie
• planowanie
• analizowanie
• liczenie
• obliczenia matematyczne
• zdolności językowe
• praca zmysłów
• rozpoznawanie przedmiotów za pomocą zmysłu dotyku
• dostrzeganie szczegółów
• uczucia
• kontrola prawej strony ciała

Funkcje prawej półkuli:

• wyobraźnia przestrzenna
• zdolności artystyczne
• kreatywność
• myślenie abstrakcyjne
• wyobraźnia
• intuicja
• muzykalność
• poczucie rytmu
• rozróżnianie kolorów
• wizualizacja
• wymyślanie nietypowych rzeczy
• emocjonalność
• kontrola lewej strony ciała

Skutki uszkodzenia lewej i prawej półkuli mózgu

Ognisko udarowe w prawej półkuli mózgu będzie objawiać się niedowładem prawej ręki i nogi, natomiast udar lewej półkuli spowoduje niedowład prawej strony. „Dzieje się tak, ponieważ szlaki nerwowe biegnące do mięśni krzyżują się w początkowym odcinku." - powiedziała kardiolog dr n. med. Ewa Uścińska.

“ Istnieją też pojedyncze ośrodki, które nie są symetryczne i znajdują się tylko w jednej półkuli. Typowym przykładem jest ośrodek mowy, który u praworęcznych osób zlokalizowany jest w lewej półkuli. Udar w tej okolicy powoduje afazję czyli utratę zdolności rozumienia mowy, trudności ze znalezieniem właściwych słów lub ich zapominanie, ale też problemy z czytaniem, czy pisaniem. Takie zaburzenia nie wystąpiłyby, gdyby u tej osoby udar dotyczył symetrycznego miejsca w prawej półkuli.” - powiedziała kardiolog dr n. med. Ewa Uścińska.

U większości z nas w lewej półkuli znajduje się ośrodek warunkujący zdolności matematyczne oraz predyspozycje do nauki przedmiotów ścisłych i analizy danych, natomiast prawa półkula związana jest z myśleniem abstrakcyjnym i wyobraźnią, dzięki czemu rozumiemy dowcipy i konteksty. Udar w tych okolicach może pozbawiać nas danych umiejętności, co dla otoczenia może być postrzegane jako zmiana naszego charakteru.

Bardzo częstym problemem, z jakim spotykają się pacjenci po udarze jest zespół zaniedbywania stronnego, objawiający się ignorowaniem lewej lub prawej strony przestrzeni (niezauważanie osób i przedmiotów znajdujących się po jednej stronie, a także pomijanie jednej strony własnego ciała). U osób  po udarze prawej półkuli występuje zespół zaniedbywania lewostronnego, natomiast w przypadku pacjentów po udarze lewej półkuli mamy do czynienia z zespołem zaniedbywania prawostronnego. Zespół zaniedbywania stronnego przyczynia się do znacznych utrudnień w wykonywaniu codziennych czynności, takich jak np. jedzenie, mycie czy ubieranie się.

Osoba po udarze prawostronnym może utracić melodię głosu i brzmieć monotonnie, podobnie jak robot. Mogą także wystąpić trudności w rozumieniu mowy ciała i odczytywaniu aluzji. Do tego nierzadko dochodzą zaburzenia pamięci krótkotrwałej , kiedy chory bardzo dobrze pamięta wydarzenia z przeszłości, ale zapomina o tym, co działo się o danego dnia o poranku. Zmiany mogą także dotyczyć nastroju i zachowania chorego. Pacjenci po udarze prawej półkuli często stają się drażliwi i impulsywni.

Po udarze lewej półkuli często dochodzi do poważnych problemów w porozumiewaniu się. Udar lewostronny bardziej rzutuje na trudności językowe niż udar prawostronny, ponieważ w lewej półkuli zlokalizowane jest centrum językowe mózgu.

Niepełnosprawność po przebytym udarze mózgu

Objawy ostrego uszkodzenia mózgu w części przypadków ustępują pod wpływem leczenia lub samoistnie, jednak 25–50% pacjentów pozostaje niepełnosprawnych, co prowadzi do ich częściowej lub całkowitej zależności od innych osób w codziennym funkcjonowaniu. Nawet u co drugiego pacjenta po udarze występuje ograniczenie sprawności ruchowej. Uszkodzenie mózgu prowadzi także do zaburzeń procesów poznawczych i intelektualnych.

“Część pacjentów po przebytym udarze nie wraca całkowicie do zdrowia. Mogą utrzymywać się zaburzenia świadomości, poważne dysfunkcje poznawcze, niedowłady z przykurczami, duże trudności w poruszaniu się, brak zdolności do samoobsługi i konieczność opieki w różnym zakresie. Inne problemy to zaburzenia mowy czy zaburzenia pamięci, które wykluczają z życia społecznego czy z aktywności zawodowej .” - powiedziała kardiolog dr n. med. Ewa Uścińska.

U większości pacjentów po udarze mózgu jakość życia ulega znacznemu pogorszeniu. Mają na to wpływ zarówno następstwa uszkodzenia mózgu, jak i powikłania ogólnoustrojowe. Najniższy poziom satysfakcji dotyczy przede wszystkim dwóch sfer życia: aktywności w czasie wolnym oraz życia seksualnego. Co czwarta osoba po udarze jest zależna od innych osób w wykonywaniu codziennych czynności, a co piąta nie jest w stanie poruszać się bez pomocy. U pacjentów po udarze obserwuje się duży spadek aktywności rekreacyjnej oraz znaczne wycofanie się z życia towarzyskiego. Przebyty udar mózgu przyczynia się także do ograniczonej zdolności do pracy i rozwoju depresji. Niemożność podjęcia pracy to jeden z najważniejszych czynników wpływających na obniżenie jakości życia osób po przebytym udarze mózgu