Jakie są przyczyny zawału serca w młodym wieku?
Najczęstszą przyczyną zawału serca jest miażdżyca - choroba, spowodowana odkładaniem się cholesterolu w ścianach tętnic, która rozwija się wraz z wiekiem. Zazwyczaj u mężczyzn powikłania miażdżycy pojawiają się po 50-tym roku życia, natomiast u kobiet po menopauzie. Choć jest to rzadkością, zawał serca może wystąpić nawet u 30-latka, co wiąże się z nieco innymi czynnikami niż zawał u osoby starszej. Artykuł powstał dzięki współpracy ze specjalistą kardiologiem sportowym, prof. dr hab. n. med. Łukaszem Małkiem.
Czynniki genetyczne zwiększające ryzyko zawału serca w młodym wieku
Ryzyko zawału serca wzrasta wraz z wiekiem, ponieważ czynniki ryzyka muszą mieć czas, aby oddziaływać na organizm i wykształcić blaszki miażdżycowe, doprowadzające do zwężenia tętnic. Wśród młodszych pacjentów (poniżej 40 roku życia) zawały nie zdarzają się często, jednak występują. Dzieje się tak w sytuacji, kiedy czynniki ryzyka są bardzo nasilone, bądź też zawał nie jest związany z miażdżycą, a z innymi chorobami genetycznie uwarunkowanymi, które zwiększają to ryzyko.
Jednym z tego typu schorzeń jest wrodzona hipercholesterolemia, czyli bardzo wysokie wartości cholesterolu, które mogą prowadzić do rozwoju zmian miażdżycowych nawet u osób wysportowanych już po 30 roku życia. Sport obniża poziom cholesterolu we krwi, jednak nie jest w stanie całkowicie wyeliminować czynników genetycznych. Osoby, u których w wywiadzie rodzinnym stwierdzone zostaną zaburzenia cholesterolu lub zawały serca w młodym wieku, powinny zostać skierowane na badania lipidogramu.
Koleją chorobą uwarunkowaną genetycznie, która zwiększa ryzyko zawału serca jest nieprawidłowe, niewłaściwie zlokalizowane odejście tętnic wieńcowych, np. opuszki aorty. Wysiłek może wywołać uciskanie tętnicy np. między pniem płucnym a aortą, prowadząc do zatrzymania krążenia lub zawału.
Jej pierwszym objawem może być zawał serca i zgon. Wciąż o tej chorobie mówimy za mało Co może przepowiadać zawał serca? Jak rozpoznać zbliżający się zawał?Czynniki środowiskowe zwiększające ryzyko zawału serca w młodym wieku
Kokaina
Do zawału serca u młodych osób często dochodzi w wyniku nadużywania używek, zwłaszcza kokainy. „Kokaina powoduje skurcz tętnic wieńcowych i w tym mechanizmie może doprowadzić do niewłaściwego zaopatrzenia mięśnia w krew i w tlen.” - powiedział prof. dr hab. n. med. Łukasz Małek.
Odwodnienie
“Przy odwodnieniu zwiększa się krzepliwość krwi i mimo braku blaszek miażdżycowych może dojść do sytuacji, w której krew w tętnicy spowoduje powstanie skrzepliny. W skrajnych przypadkach, pomimo braku typowych czynników ryzyka, może dojść do zawału nawet u osoby młodej.” - powiedział kardiolog sportowy, prof. dr hab. n. med. Łukasz Małek.
Otyłość
Nadwaga i otyłość, zwłaszcza typu brzusznego znacznie zwiększa ryzyko chorób serca, w tym zawału. Nadmierna masa ciała powoduje rozwój chorób, które stanowią poważne czynniki ryzyka zawału serca, takich jak nadciśnienie tętnicze, hipercholesterolemia i cukrzyca. Każdego roku obserwuje się coraz więcej przypadków zawału serca u osób poniżej 40 roku życia, co ma związek między innymi z otyłością.
Ekstremalna aktywność fizyczna
Aktywność fizyczna jest bardzo ważna dla zdrowia i zalecana w profilaktyce zawału serca oraz innych chorób. Problem pojawia się w przypadku sportów, które są zbyt intensywne i obciążające dla organizmu. Ekstremalna aktywność fizyczna obciąża układ sercowo-naczyniowy i zwiększa ryzyko zawału.
Dlaczego zawał serca u młodego człowieka jest groźniejszy niż u osoby starszej?
Zawał serca w młodym wieku jest szczególnie niebezpieczny. U starszych osób w wyniku wieloletniego procesu wykształca się krążenie oboczne, które daje możliwość przejęcia funkcji zwężonej tętnicy przez inne tętnice wieńcowe. Proces ten przygotowuje serce na ewentualne niedokrwienia, więc gwałtowne zamknięcie większego naczynia może nie przebiegać tak makabrycznie. Młode osoby nie mają tak rozwiniętego krążenia obocznego, więc w ich przypadku zawał serca bywa bardziej burzliwy i dramatyczny.
“Objawy wyglądają dość podobnie, jednak młode osoby mają większą tendencję do ich lekceważenia, tłumacząc się przemęczeniem i przepracowaniem. Zdarza się, że przez długi czas chodzą z bólem i dopiero po fakcie okazuje się, że przeszły zawał mięśnia sercowego.” - powiedział prof. dr hab. n. med. Łukasz Małek.