Jak zatrzymać chorobę zwyrodnieniową stawów? Lekarze tłumaczą, jak ją leczyć
Choroba zwyrodnieniowa stawów jest najczęściej występującym schorzeniem układu ruchu i stanowi jedną z głównych przyczyn niepełnosprawności osób w wieku podeszłym. Choroba ta ma charakter przewlekły, a leczenie polega głównie na spowolnieniu jej rozwoju i łagodzeniu objawów.
Jak leczyć zwyrodnienie stawów? Artykuł powstał na podstawie rozmowy ze specjalistami: reumatologiem lek. Bartoszem Fiałkiem oraz chirurgiem dr n. med. Magdaleną Nitą, Dyrektorem ds. Medycznych Centrum Medycyny Konopnej.
Jakie są objawy i przyczyny choroby zwyrodnieniowej stawów?
O chorobie zwyrodnieniowej stawów mówimy w sytuacji, kiedy na skutek działania czynników biologicznych i mechanicznych, dochodzi do zaburzenia równowagi między degeneracją a tworzeniem chrząstki.
- Na przestrzeni życia, chrząstka degeneruje się - uszkadza, jednak później się regeneruje - tworzy. Dzięki równowadze procesów, nie dochodzi do wystąpienia objawów, w przypadku ich destabilizacji, dochodzi do wystąpienia choroby, ponieważ cała architektonika stawu może zostać uszkodzona - powiedział w rozmowie dla Pacjentów lek. Bartosz Fiałek.
Głównym objawem choroby zwyrodnieniowej stawów jest ból.
- Same zmiany obrazowe, czyli obserwowane w RTG lub USG, nie są podstawą do rozpoznania choroby zwyrodnieniowej stawów. Musi występować ból, jest to podstawowy - główny objaw choroby - podkreślił lek. Bartosz Fiałek.
Choroba zwyrodnieniowa stawów dzieli się na pierwotną oraz wtórną, przy czym typ pierwotny występuję częściej i związany jest głównie z czynnikami ryzyka, takimi jak m.in. starszy wiek, płeć żeńska oraz styl życia.
- Postać pierwotna występuje najczęściej u kobiet, osób mających siedzący tryb życia albo często zmieniających pozycję, ponieważ pracują np. na produkcji, wykonują pracę wyczynowo. Ryzyko zwiększa się wówczas aż 12-krotnie. Sporty siłowe mogą zwiększać ryzyko, jeżeli realizujemy je nieumiejętnie albo wyczynowo - powiedział lek. Bartosz Fiałek.
Typ wtórny związany jest z różnego typu chorobami, najczęściej takimi jak m.in. otyłość, cukrzyca, nadczynność czy niedoczynność tarczycy.
- Z powodu chorób zaburzona jest gospodarka hormonalna, dochodzi do sytuacji, w której przyspieszony jest proces zaburzenia równowagi pomiędzy degeneracją i tworzeniem chrząstki. Występują również choroby spichrzeniowe, jak choroba Gauchera, także urazy zwiększają ryzyko wystąpienia choroby zwyrodnieniowej. Jeśli ktoś złamie np. kości palców, istnieje większe ryzyko, że choroba wystąpi w przyszłości - powiedział lek. Bartosz Fiałek.
Czynnikiem ryzyka rozwoju choroby zwyrodnieniowej stawów jest również stosowanie niektórych leków, np. glikokortykosteroidów.
Dodatkowo niektóre leki również sprawiają, że ma miejsce szybszy obrót kostny, np. glikokortykosteroidy mogą prowadzić do zaburzenia mineralizacji kości - wyjaśnił lek. Bartosz Fiałek.
Jakie leki stosuje się w terapii choroby zwyrodnieniowej stawów?
Choroba zwyrodnieniowa stawów jest schorzeniem przewlekłym, a leczenie polega przede wszystkim na łagodzeniu objawów bólowych.
- Nie ma leczenia przyczynowego, które sprawi, że całkowicie wyeliminujemy chorobę. Leczenie jest objawowe, ból jest głównym objawem, więc leczymy przeciwbólowo - podkreślił lek. Bartosz Fiałek.
Podstawowymi lekami stosowanymi w terapii są niesteroidowe leki przeciwzapalne, jednak nie każdy pacjent może je przyjmować.
- Wykorzystuje się całą grupę niesteroidowych leków przeciwzapalnych. U niektórych pacjentów są przeciwwskazane, wówczas stosować można sam paracetamol lub paracetamol w połączeniu z innymi preparatami z drugiego stopnia drabiny analgetycznej, czyli leczenia przeciwbólowego według WHO, może to być tramadol lub kodeina - powiedział lek. Bartosz Fiałek.
Jeśli dotychczasowe metody leczenia nie przynoszą oczekiwanych rezultatów, stosuje się glikokortykosteroidy, które można podawać miejscowo.
- Popularnie nazywa się to blokadą, którą stosujemy np. w następującym przypadku: pacjenta bardzo boli staw, nie możemy funkcjonować, więc podajemy steryd do stawu, dostajemy blokadę i przez pewien czas, nawet do trzech miesięcy, możemy nie odczuwać dolegliwości bólowych - powiedział lek. Bartosz Fiałek.
W przypadku, kiedy powyższe metody nie są skuteczne, stosuje się narkotyczne leki przeciwbólowe, np. buprenorfinę czy fentanyl. Pacjenci nierzadko cierpią też na depresję, a zastosowanie antydepresantów przynosi podwójne korzyści.
- Ostatnie badania mówią, że dołączenie SNRI, czyli leków stosowanych w leczeniu depresji, które są inhibitorem wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny, działa koanalgetycznie, czyli współpracując z lekami przeciwbólowymi w celu zmniejszenia dolegliwości bólowych, a również poprawiając nastrój u pacjentów, którym towarzyszy depresja. Nie są to leki, które typowo stosujemy w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów, ale działają jako koanalgetyki - wyjaśnił lek. Bartosz Fiałek.
Coraz większą rolę w leczeniu zwyrodnienia stawów odgrywają wolno działające leki objawowe, które nie należą do grupy leków przeciwbólowych, m.in. glukozamina i siarczan chondroityny.
- Mogą poprawić funkcjonowanie, nie są lekami przyczynowymi, jednak mogą wpłynąć pozytywnie na przebieg choroby. Leczę nimi bardzo wielu pacjentów i dochodzi do sytuacji, w której są zadowoleni, ponieważ dolegliwości bólowe zmniejszają się, mimo że nie jest to lek przeciwbólowy - powiedział lek. Bartosz Fiałek.
Zastosowanie medycznej marihuany w leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów
W ostatnim czasie coraz większą popularnością cieszy się terapia medyczną marihuaną, którą wykorzystuje się w leczeniu dolegliwości bólowych różnego pochodzenia. Terapia konopią leczniczą pod kontrolą lekarza jest bezpieczna i znacznie mniej obciążona skutkami ubocznymi niż leczenie silnymi opioidami.
- Stosowanie medycznej marihuany jest wspaniałym dopełnieniem klasycznej terapii, jak również alternatywą dla tradycyjnych form leczenia, które nie przynoszą oczekiwanych rezultatów - powiedziała w rozmowie dla Pacjentów dr n. med. Magdalena Nita.
- Należy podkreślić, że ryzyko działań niepożądanych w przypadku stosowania medycznej marihuany jest o wiele mniejsze niż przy lekach opioidowych - dodała dr n. med. Magdalena Nita.
Marihuana swoje lecznicze właściwości zawdzięcza obecności kannabinoidów THC i CBD, ale nie tylko. Układ endokannabinoidowy w naszym organizmie reguluje większość zachodzących procesów i bierze udział między innymi w regulacji bólu.
THC i CBD mają analogiczną budowę do endogennych kannabinoidów wytwarzanych przez nasz organizm i poprzez łączenie się z receptorami układu endokannabinoidowego wywołują działanie terapeutyczne, m.in. na dolegliwości bólowe.
Przeczytaj też:
Choroba zwyrodnieniowa stawów - przyczyny, objawy, leczenie. Ekspert tłumaczy
Choroba zwyrodnieniowa stawów a RZS – czym się różnią?
