Michael Douglas miał nowotwór. Winny wirus. Wiesz, jak łatwo się zarazić?

HPV – groźny dla kobiet i mężczyzn

O HPV latami mówiło się jedynie w kontekście raka szyjki macicy u kobiet. I dlatego pierwsze programy profilaktyczne uwzględniały szczepienia przeciwko najbardziej onkogennym typom wirusa tylko dla nich.

Z czasem okazało się, że warto szczepić też mężczyzn, bo nie dość, że zakażenie przebiega u nich bezobjawowo, ale w tym czasie są nosicielami wirusa i zakażają kolejne partnerki czy partnerów, to jeszcze sami mogą zachorować na raka prącia, odbytu, gardła, krtani i języka, właśnie z powodu HPV.

HPV (Human Papilloma Virus) to wirus brodawczaka. HPV odpowiada za zachorowania na raka szyjki macicy, a także inne choroby nowotworowe. Aż 80 proc. aktywnych seksualnie kobiet i mężczyzn było, jest lub będzie przynajmniej raz w życiu zarażonych wirusem HPV, ale najwięcej nosicieli wirusa jest wśród mężczyzn, którzy mieli wiele partnerek.

Statystycznie mężczyźni zarażają się HPV w wieku 18–24 lata. Jakie są najczęściej drogi zakażenia wirusem? Klasyczny stosunek pochwowy, analny lub oralny. Niestety infekcja najczęściej długo jest bezobjawowo, a w tym czasie, jako nosiciele wirusa, mężczyźni zarażają kolejne partnerki.

HPV – rak szyjki macicy, ale i głowy i szyi

-  Prezerwatywa zmniejsza ryzyko zakażenia, ale nie jest stuprocentową ochroną przed wirusem HPV. Poprzez przenoszenie, zdejmowanie i nakładanie prezerwatywy, a następne dotykanie okolic intymnych może wystąpić zakażenie. Prezerwatywa będzie chroniła przed wieloma zakażeniami, zmniejszała ryzyko, ale nie będziemy mieć pewności stuprocentowej, że się nie zarazimy - tłumaczyła dermatolog-wenerolog dr n. med. Ewelina Biało-Wójcicka w rozmowie z portalem Pacjenci.pl.

Zakażenie jest bezobjawowe, jeśli oczywiście nie towarzyszy mu wysyp drobnych brodawek na śluzówce. Dlatego np. mężczyzna, który jest nosicielem może zakażać swoje partnerki, nie mając o tym pojęcia. A onkogenne wirusy, szczególnie nr 16 i 16 często nie dają objawów w postaci widocznych zmian – brodawek narządów płciowych, odbytu czy umiejscowionych w gardle, tzw. kłykcin.

Przed laty u Michaela Douglasa zdiagnozowano nowotwór, który był konsekwencją zakażenia HPV. Aktor twierdził najpierw, że to rak krtani, po latach powiedział, że był to nowotwór języka. Douglas przeszedł nawet chemioterapię. Aktor przyznał, że u niego do zakażenia doszło w trakcie seksu oralnego.

HPV to ryzyko nie tylko raka szyjki macicy, prącia i odbytu. Ale także głowy i szyi, nie chodzi oczywiście o raka umiejscowionego na skórze głowy, ale o nowotwory, do których zalicza się raka nosa, jamy ustnej, krtani, gardła (z wyjątkiem nowotworów mózgu i oka), cierpi coraz więcej młodych dorosłych przed 40. rokiem życia.

Nowotwór gardła i krtani – pierwsze objawy

Jeśli chodzi o pierwsze objawy nowotworu gardła często jest lekka chrypka, albo jedynie niewielka zmiana barwy głosu. To oczywiście jest najczęściej bagatelizowane i zwalane na karb „chrypki palacza”, lub przewlekłe podrażnienie gardła w okresie jesienno-zimowym.

Już kilka lat temu prof. Wojciech Golusiński, prezes Towarzystwa Nowotworów Głowy i Szyi, alarmował, że w Polsce i całej Europie wzrasta liczba zachorowań na te nowotwory. I że umiera na nie więcej osób niż ginie co roku w wypadkach na drogach. Pierwsze objawy nowotworów głowy i szyi, to:

- Zmiana głosu, chrypka

- Ból, pieczenie lub drapanie w gardle

- Uczucie "ciała obcego ciała" w gardle, czy przełyku.

Wirus HPV, czyli Human Papilloma Virus, to po polsku wirus brodawczaka ludzkiego. Wywołuje trudne do wyleczenia brodawki narządów moczowo-płciowych, może też spowodować rozwój niektórych nowotworów: szyjki macicy u kobiet, rak odbytu oraz rak prącia u mężczyzn. A u obu płci - nowotwory głowy i szyi (m.in. języka i gardła), a nawet niektóre nowotwory płuc!

Nowotwór gardła i krtani – czynniki ryzyka poza HPV

Wśród czynników ryzyka zachorowania na nowotwory głowy i szyi (w tym języka i gardła) znaczenie mają oczywiście skłonności genetyczne, ale kluczowe jest zakażenie HPV, a dodatkowo ryzyko zwiększają: alkohol i palenie tytoniu. Niestety, nawet jeśli nie palisz i nie pijesz alkoholu regularnie, możesz zachorować. Lekarze alarmują, że od kilku lat coraz częściej tak się dzieje w przypadku młodych ludzi – niespełna 40-. roku życia, którzy nie palą papierosów i nie piją alkoholu. Wśród palaczy nowotwory gardła częściej rozwijają się u kobiet, a u mężczyzn z większą częstotliwością rozwija się rak płuca.

Innym czynnikiem ryzyka jest nadużywanie alkoholu. Najgroźniejsze w tym kontekście jest jednak zakażenie wirusem HPV.

Nowotwory głowy i szyi wykrywane są w pierwszej fazie rozwoju to przeżycia pięcioletnie (które w onkologii są uważane za wskaźnik wyleczenia) obserwuje się u 95–97 proc. pacjentów. Dlatego nie bójmy się badać – róbmy regularnie cytologię szyjki macicy (kobiety). I zgłaszajmy (kobiety i mężczyźni) lekarzom wszelkie niepokojące objawy, nawet te, które wydają się błahe – chrypkę, zmianę barwy głosu, wiecznie „zatkany” nos lub krwawienia z niego, ból gardła, ból i trudności w czasie przełykania pokarmu czy nawet śliny, przewlekłą chrypkę, ból języka, owrzodzenie jamy ustnej lub białe czy też czerwone plamy w jamie ustnejzmiany na śluzówkach – czy to brodawki, czy owrzodzenia i ranki. Niezależnie od tego, czy umiejscowione są na śluzówkach narządów płciowych, odbytu, czy ust i gardła.

Szczepionka przeciw HPV - darmowa dla dzieci. Dorośli mogą szczepić się prywatnie

Przed zakażeniem HPV może uchronić szczepionka. Szczepienie jest najskuteczniejsze, jeśli nastąpi przed potencjalnym narażeniem na zakażenie HPV. Warto zaszczepić dziecko jak najwcześniej, bo wiek inicjacji seksualnej niestety się obniża, a co co za tym idzie, ryzyko zakażenia pojawia się coraz wcześniej.

W Polsce w powszechnym programie szczepień przeciw HPV bezpłatnie dostępne są 2 szczepionki: 2-walentana szczepionka Cervarix i 9-walentna szczepionka Gardasil 9.

Oczywiście choć szczepionka jest bezpłatna dla dzieci i nastolatków, to także każda osoba dorosła może się zaszczepić prywatnie. Warto.

Wprawdzie większość z nas ma na tyle sprawny układ odpornościowy, że usunie on wirusa z organizmu w ciągu dwóch lat od zakażenia, to nie jest to regułą. Jeden mężczyzna na stu mający kontakt z wirusem, zachoruje na nowotwór.

HPV – refundacja dla kogo?

Szczepionka przeciw HPV długo była w Polsce nierefundowana. Rodzice, którzy chcieli zaszczepić swoje dzieci, musieli robić to prywatnie. Trzy dawki szczepionki (bo takie jest zalecenie, by szczepienie skutecznie chroniło przed zachorowaniem), kosztowały w sumie 1500 zł!.

Od czerwca 2023 roku za darmo mogły się szczepić dzieci – dziewczynki i chłopców w wieku 12-13 lat. Teraz program bezpłatnych szczepień na  HPV został poszerzony. Od nowego roku, oczywiście szkolnego, więc już teraz, a nie od 2024, mogą się szczepić wszystkie dzieci i nastolatki niezależnie od płci już od 9 roku życia i do 18-go, a nie trzynastego.

HPV - jak zapisać dziecko na szczepienie?

Aby zapisać dziecko na szczepienie przeciw HPV, wystarczy umówić wizytę:

- w przychodni Podstawowej Opieki Zdrowotnej (POZ),

- przez infolinię 989 (7 dni w tygodniu od godz. 7:00 do 20:00),

- przez Internetowe Konto Pacjenta (IKP).

Powszechny program szczepień przeciw HPV realizuje założenia i cele Narodowej Strategii Onkologicznej na lata 2020-2030. Uzupełnia bezpłatny program szczepień ochronnych dla dzieci i młodzieży o szczepienie, które chroni przed chorobami wywołanymi przez HPV.

HPV – czy dorośli zakażeni HPV też mogą się szczepić?

Zakażenie HPV można „złapać” wielokrotnie w ciągu życia. Dlatego niezależnie od tego, czy je przeszliśmy, czy nie, możemy się zaszczepić. Zanim to zrobimy, możemy też zrobić w laboratorium test, czy przypadkiem nie jesteśmy nosicielami i czy mamy przeciwciała świadczące o tym, że mieliśmy kontakt z wirusem. Możemy też oznaczyć jego typy – czy chodzi o te najbardziej groźne wirusy onkogenne, czy te mniej niebezpieczne.

- Czasami zdarzają się dolegliwości bólowe głowy czy osłabienie, ponieważ system immunologiczny musi popracować, żeby wytworzyć odporność na dane wirusy. Może występować także złe samopoczucie i nudności - mówiła dermatolog-wenerolog dr n. med. Ewelina Biało-Wójcicka w rozmowie z portalem Pacjenci.pl

Choć Polacy boją się szczepień, są nieufni i wyszukują informacji o NOP-ach, to akurat szczepienia przeciw HPV nie powinni się obawiać. Australia czy Szwecja, gdzie te szczepienia były już powszechne lata wcześniej niż w Polsce prawie w 100 proc. wyeliminowały zachorowania na raka szyjki macicy wśród kobiet.

Chcesz wiedzieć więcej o HPV i jak się ustrzec raka szyjki macicy? Wejdź na: https://www.zwrotnikraka.pl/wirus-brodawczaka-ludzkiego-hpv/

A jeśli szukasz informacji o profilaktyce i leczeniu nowotworów głowy i szyi? Informacje znajdziesz tu: https://oppngis.pl/

Chorowałaś/chorowałeś lub chorujesz na nowotwór i chcesz podzielić się swoją historią i czy leczenie w Polsce spełniło Twoje oczekiwania? Twój list opublikujemy anonimowo, chyba, że zdecydujesz inaczej: Napisz: redakcja@pacjeci.pl