Badania dna oka – wskazania i przebieg oftalmoskopii
Badania dna oka – charakterystyka
Badanie dna oka jest rutynową częścią każdego badania okulistycznego, dzięki której możliwe jest obejrzenie tylnej części oka. Wykonując wziernikowanie dna oka, można ocenić siatkówkę, tarczę nerwu wzrokowego i naczynia krwionośne. To bezbolesne badanie umożliwia zdiagnozowanie wielu schorzeń okulistycznych i nie tylko – przeprowadza się je również między innymi przy występowaniu chorób, takich jak nadciśnienie tętnicze, cukrzyca czy miażdżyca.
Do przeprowadzenia badania dna oka lekarz używa specjalnego urządzenia –oftalmoskopu. Jest to wziernik oczny, który stanowi źródło światła, okienko oftalmoskopu zawiera soczewkę, która modyfikuje promienie świetlne. Badanie wykonuje się w ciemnym pomieszczeniu, po podaniu kropli o działaniu parasympatykolitycznym w celu rozszerzenia źrenicy i porażenia akomodacji.
Badania dna oka – wskazania
Oftalmoskopię stosuje się w celu przesiewowego wykrywania chorób oczu i stanów, które mogą wpływać na naczynia krwionośne. Są to np.:
uszkodzenie nerwu wzrokowego,
odwarstwienie siatkówki,
jaskra,
zwyrodnienie plamki żółtej,
zapalenie siatkówki,
czerniak oka,
nadciśnienie,
cukrzyca,
choroby neurologiczne, np. udar mózg.
Zaleca się, aby badania dna oka były wykonywane: co trzy lata – w przypadku osób przed 40. rokiem życia, raz na dwa lata – między 40. a 50. rokiem życia oraz raz w roku – u pacjentów po 50. roku życia. Oftalmoskopię można przeprowadzić także u kobiet w ciąży (np. w celu wykrycia ewentualnych nieprawidłowości w siatkówce, które mogą być przyczyną dyskwalifikacji do porodu siłami natury) oraz u niemowląt i dzieci.
Badania dna oka – jak przebiega wziernikowanie oka?
Ponieważ przed przeprowadzeniem oftalmoskopii lekarz okulista poda preparat rozszerzający źrenice, wzrok stanie się niewyraźny i nadwrażliwy na światło. Na wizytę należy zabrać okulary przeciwsłoneczne, aby chronić oczy przed intensywnym światłem. Przez kilka godzin, do momentu ustąpienia działania leku, nie można prowadzić pojazdów mechanicznych, dlatego też nie należy przyjeżdżać na badanie własnym samochodem. Badanie dna oka jest bezbolesne i krótkie, trwa od 5 do 10 minut. Podczas oftalmoskopii lekarz może prosić pacjenta o patrzenie w określonych kierunkach.
Wyróżnia się trzy rodzaje badania dna oka:
oftalmoskopia bezpośrednia – lekarz przeprowadza to badanie, kierując wiązkę światła przez źrenicę za pomocą instrumentu zwanego oftalmoskopem, dzięki któremu widzi tył gałki ocznej,
oftalmoskopia pośrednia – lekarz kieruje do oka bardzo jasne światło za pomocą lampy czołowej i ogląda tył oka przez soczewkę skupiającą o dużej sile,
oftalmoskopia z lampą szczelinową – to badanie odbywa się z użyciem specjalnego urządzenia nazywanego biomikroskopem szczelinowym, które składa się z części mikroskopowej oraz źródła światła; pacjent opiera brodę i czoła na podpórce, tak, aby głowa była stabilna.
Niekiedy konieczne jest uzupełnienie oftalmoskopii o inne badanie – obrazowanie dna oka (angiografię fluoresceinową). Polega ona wykonaniu zdjęć gałki ocznej po wypełnieniu naczyń krwionośnych środkiem kontrastowym podanym w zastrzyku dożylnym.
