Objaw chorej wątroby. Zauważysz go w toalecie
Wątroba potrafi chorować w milczeniu – przez długi czas nie daje żadnych objawów. Jednak organizm wysyła subtelne sygnały, że coś zaczyna się psuć. Wystarczy uważnie przyjrzeć się temu, co widzimy w toalecie. Zmiana koloru moczu i stolca to jeden z najczęstszych, a jednocześnie najbardziej lekceważonych objawów chorej wątroby.
• Ciemny mocz i jasny stolec mogą oznaczać zaburzenia w pracy wątroby lub dróg żółciowych
• To sygnał, że bilirubina nie jest prawidłowo metabolizowana i wydalana
• Warto szybko wykonać próby wątrobowe i USG jamy brzusznej, zanim choroba się rozwinie
Co mówi kolor moczu i stolca?
Barwa wydalin to prosty, ale czuły wskaźnik tego, co dzieje się w środku organizmu. Zdrowy mocz ma kolor jasnożółty, co wynika z obecności urobilinogenu – produktu rozpadu bilirubiny. Kiedy jednak jego odcień staje się znacznie ciemniejszy, przypominający bursztyn, brąz lub piwo, może to świadczyć o wzroście poziomu bilirubiny we krwi. Wątroba, która nie radzi sobie z jej przetwarzaniem, zaczyna „oddawać” ją przez nerki.
Z kolei stolec swoją brązową barwę zawdzięcza żółci i zawartym w niej barwnikom – przede wszystkim sterkobilinie. Gdy żółć nie dopływa do jelit w wystarczającej ilości, kał staje się bardzo jasny, szary lub gliniasty. To znak, że coś blokuje przepływ żółci albo że wątroba produkuje jej zbyt mało.
Czytaj także: Ten wczesny objaw raka większość z nas ignoruje. Dotyczy zarówno kobiet, jak i mężczyzn
Typowe przyczyny zmiany koloru stolca lub moczu związane z wątrobą
Najczęstsze przyczyny takich zmian to:
- wirusowe zapalenie wątroby (np. WZW typu A, B lub C),
- stłuszczenie lub marskość wątroby,
- kamica żółciowa i zablokowanie odpływu żółci,
- zapalenie dróg żółciowych lub trzustki,
- działanie toksycznych substancji, w tym niektórych leków.
Według Polskiego Towarzystwa Hepatologicznego (2023) nawet co trzeci przypadek choroby wątroby rozwija się bezobjawowo przez wiele miesięcy. Zmiana koloru moczu i stolca bywa pierwszym, a czasem jedynym widocznym ostrzeżeniem.
Jakie badania wykonać przy podejrzeniu problemów z wątrobą?
Pierwszym krokiem powinny być tzw. próby wątrobowe – zestaw badań krwi, które oceniają stan komórek wątrobowych i przepływ żółci:
- ALT (aminotransferaza alaninowa) i AST (aminotransferaza asparaginianowa) – wskaźniki uszkodzenia komórek wątroby,
- ALP (fosfataza alkaliczna) i GGTP (gamma-glutamylotranspeptydaza) – mogą świadczyć o cholestazie, czyli zastoju żółci,
- bilirubina całkowita i pośrednia – pozwalają ocenić, czy barwnik prawidłowo się rozkłada i wydala.
Warto również wykonać:
- USG jamy brzusznej, które pokazuje stan wątroby, dróg żółciowych i pęcherzyka żółciowego,
- morfologię krwi i badanie ogólne moczu,
- w razie potrzeby – badania serologiczne w kierunku WZW.
Wykrycie zmian na wczesnym etapie pozwala na leczenie farmakologiczne lub dietetyczne, zanim dojdzie do nieodwracalnych uszkodzeń. Czytaj także: "Wątrobowe dłonie" to poważny objaw. Zgłoś się do lekarza, zanim będzie za późno
Źródła: Źródła: Polskie Towarzystwo Hepatologiczne (PTH), European Association for the Study of the Liver (EASL)
