Brodawki włosa – jak zbudowany jest włos? Jakie funkcje pełni brodawka włosa?
Brodawki włosa – co to jest?
Brodawki włosa (łac. papilla pili) to dolna część cebulki (opuszki) włosa, która z kolei jest elementem korzenia. Znajdują się one głęboko w skórze właściwej, zawierają liczne naczynia krwionośne, za pośrednictwem których do komórek macierzystych, znajdujących się w mieszku włosowym, dostarczane są substancje odżywcze. Pomiędzy brodawką a cebulką znajdują się melanocyty, czyli komórki odpowiedzialne za kolor włosów.
Brodawki włosa zbudowane są z tkanki łącznej właściwej, w większości z najliczniejszych jej komórek, czyli fibroblastów. Im większa brodawka włosa, tym silniejszy i grubszy włos. Jej zniszczenie powoduje jego całkowite obumarcie i wypadnięcie – tak się dzieje np. w przebiegu łysienia bliznowaciejącego, czyli trwałego uszkodzenia mieszków włosowych, w procesie którego dochodzi do zastąpienia zdrowej tkanki skóry głowy tkanką bliznowatą.
Brodawki włosa – jak zbudowany jest włos?
Włosy to wytwór naskórka, a dokładniej jego warstwy rozrodczej. Podstawowym budulcem włosa są białka, które z kolei są zbudowane z aminokwasów. Białka dzieli się na białka proste (proteiny) i złożone (proteidy), wśród tych pierwsze można wyróżnić m. in. białka włókienkowe, którym jest np. keratyna. To właśnie z keratyny w 80% składa się włos, pozostałe elementy to woda (10–15%) oraz minerały, lipidy i pigmenty (5–10%). Keratyna powstaje podczas procesu wzrostu włosa, który w przebiegu tego procesu staje się martwy (zrogowaciały) – ten proces nazywa się keratynizacją. Właśnie temu białku zawdzięczamy sprężystość, elastyczność włosów, ich blask i strukturę (to, czy włosy są proste, falowane, czy kręcone), a także ochronę przed działaniem czynników zewnętrznych.
Ludzki włos składa się z:
korzenia osadzonego w mieszku włosowym – dolna część korzenia to cebulka włosa, w której znajdują się komórki macierzy włosa oraz brodawka włosa zawierająca naczynia krwionośne,
części zewnętrznej – z łodygi, którą widzimy gołym okiem.
Brodawki włosa a wypadanie włosów
Proces wzrostu włosa obejmuje trzy stadia:
anagen – aktywny wzrost włosa, trwa ok. 5 lat (od 3 do 6),
katagen – okres przejściowy trwający od kilku dni do kilku tygodni,
telogen – wypadnięcie włosa – może trwać do 4 miesięcy.
Każdy włos przechodzi przez wszystkie etapy rozwoju; u człowieka nie występuje zsynchronizowany cykl włosowy, czyli taki, z jakim mamy do czynienia u zwierząt (linienie), dzięki czemu nigdy nie tracimy całego owłosienia. Średnio każdego wypada nam ok. 60–100 włosów.
Każdy mieszek włosowy może przechodzić cykl wzrostowy ok. 20–30 razy, jest to możliwe dzięki „współpracy” komórek macierzystych i brodawki włosa. W kategenie mieszek włosowy stopniowo się kurczy, a macierz oddziela się od brodawki, w telogenie włos wypada. Cykl wzrostu włosa zostaje reaktywowany po kilku tygodniach do nawet kilku miesięcy. Na to, ile dokładnie trwa cykl wzrostu włosa, wpływają różne czynniki, chociażby genetyczne czy hormonalne (estrogeny stymulują, a andgrogeny hamują wzrost włosów na skórze głowy). Okresowa lub trwała utrata włosów i brak wzrostu nowych to efekt różnorakich zaburzeń, m. in.:
urazów mechanicznych,
chorób autoimmunologicznych,
·przyjmowania leków (np. cytostatyków, leków immunosupresyjnych czy przeciwkrzepliwych),
chorób włosów, np. grzybicy,
chorób zakaźnych.
Każde nadmierne wypadanie włosów, ich przerzedzenie, a także zmiany pojawiające się na skórze głowy, takie jak łuszczenie się naskórka, świąd lub pieczenie, powinny zostać skonsultowane z lekarzem pierwszego kontaktu bądź z dermatologiem. Pomocna może okazać się także wizyta u trychologa - specjalisty zajmującego się skórą głowy oraz włosami.
