Pacjenci.pl Profilaktyka i leczenie Płuca palacza – objawy, rozpoznanie, kolor. Jak wyglądają płuca palaczy e-papierosów?
Fot. Canva / Getty Images

Płuca palacza – objawy, rozpoznanie, kolor. Jak wyglądają płuca palaczy e-papierosów?

14 kwietnia 2024
Autor tekstu: Piotr Cieciuch

Co trzeci Polak codziennie pali papierosy – tak wynika z najnowszych badań Polskiej Akademii Nauk. Wpływ wyrobów tytoniowych na płuca jest tragiczny. Leczenie chorób spowodowanych przez ten nałóg stanowi również poważne obciążenie dla systemu opieki zdrowotnej.

Jak wyglądają płuca palacza? Czy palenie e-papierosów stanowi „zdrowszą” alternatywę dla tradycyjnych papierosów? Jak wyglądają płuca palaczy e-papierosów?

Jak wyglądają płuca palacza?

Płuca palacza są smoliście czarne. Regularne wdychanie substancji znajdujących się w dymie tytoniowym powoduje, że praca makrofagów pęcherzykowych zostaje upośledzona. Są to wyścielające płuca rzęski, oczyszczające wdychane powietrze z zanieczyszczeń np. drobinek kurzu, pyłu i innych potencjalnie zagrażających substancji dostających się do płuc podczas oddychania. Do płuc palacza codziennie dociera prawie 4000 związków chemicznych, mających tragiczny wpływ na płuca.

Palenie dewastuje płuca. Zmiany tego rodzaju powstają natychmiastowo. Praktycznie każdy wypalony papierosa sprawia, że rzęski płucne zaczynają pracować wolniej. Po pewnym czasie w płucach gromadzi się śluz, powodujący charakterystyczny kaszel palacza. Oprócz niego palacz ma częstą potrzebę, by odkrztuszać flegmę. Amerykańscy naukowcy z MEDspirtaion twierdzą, że już jedna wypalona paczka powoduje znaczną zmianę w wyglądzie płuc .

W sieci swego czasu głośno było o nagraniu opublikowanym przez studentkę pielęgniarstwa z Karoliny Północnej. Podczas zajęć w szpitalu zarejestrowała płuc palacza i osoby zdrowej podczas napełniania ich powietrzem. Płuca tego pierwszego, który na dodatek miał nowotwór i palił paczkę dziennie przez 20 lat, wyglądy makabrycznie. Niestety, jak wynika z najnowszego raportu Polskiej Akademii Nauk, co trzeci dorosły Polak może mieć tak wyglądające płuca – co więcej, odsetek palących wzrósł do 28,8%.

Projekt bez nazwy - 2024-04-14T151618.909.png
Na zdjęciu po lewej: zdrowe płuca, po prawej: płuca palacza. Fot. Canva / Science Photo Library
Czosnek niedźwiedzi - właściwości i zastosowanie. 5 sposobów na jego wykorzystanie
Oksykodon – działanie, przeciwwskazanie, skutki uboczne. Kto może stosować lek?

Jak wyglądają płuca palacza po 10, 20 i 30 latach palenia?

Jak wyglądają płuca palacza po 10 latach palenia?

Płuca osoby palącej po 10 latach są znacznie ciemniejsze niż u osoby niepalącej. Osoby dorosłe, które zaczęły palić jeszcze jako nastolatkowie, mają też mniejszą wydolność – płuca osób młodych wciąż rosną, a toksyny zawarte w dymie ograniczają ich rozwój . Uszkodzenia wówczas powstałe są trwałe i zwiększają ryzyko wystąpienia obturacyjnej choroby płuc w dorosłym wieku.

Jak wyglądają płuca palacza po 20 latach palenia?

Po dwudziestu latach palenia płuca są zniszczone . Mają też ciemny kolor. Oblepia je już ciemna maź, utrudniająca oddychanie . Okres ten powoduje już, że rzęski nie pracują prawidłowo, a w tkance płuc pojawia się już coraz więcej śluzu, z powodu którego może dojść do stanów zapalnych i blizn. Płuca osoby palącej 20 lat są mniej elastyczne i trudniej wymieniają tlen.

Jak wyglądają płuca palacza po 30 latach palenia?

Płuca palacza po 30 latach są przeważnie całkowicie czarne . Pamiętajmy jednak, że każdy wypalony papieros niszczy płuca. Jak wynika z badań już rok regularnego palenia zmienia barwę płuc i powoduje ich uszkodzenie. Wypalanie jednej paczki papierosów dziennie przez 30 lat sprawia, że ryzyko zachorowania na raka płuc wzrasta od 20 do 60 razy u mężczyzn i od 14 do 20 razy u kobiet .

Jakie objawy płucne towarzyszą palaczom?

U palaczy dość często występuje ból i ucisk w klatce piersiowej . Wywoływać go mogą różne choroby, a zwłaszcza rak płuc i POChP. Gdy rzęski są uszkodzone, a płuca stymulowane są do obrony, zwiększa się ryzyko rozwoju groźnych chorób układu oddechowego np.:

  • raka płuc,
  • astmy,
  • rozedmy płuc,
  • zapalenia płuc,
  • przewlekłej obturacyjnej choroby płuc.

Jak wyglądają płuca palacza e-papierosów?

Porównując tradycyjne papierosy i e-papierosy można odnieść wrażenie, że te drugie są mniej szkodliwe. E-papierosy z pozoru wydają się być „zdrowsze”, co sprawia, że sięgają po nie chętniej młodzi ludzie, również niepełnoletni. Co więcej, w porównaniu ze zwykłymi papierosami e-papierosy wciąż są stosunkowo nowe na rynku i nie doczekały się tak dokładnych badań jak tradycyjne papierosy.

Jednak pewnym jest, że i płuca osób palących e-papierosy również mogą ucierpieć. Naukowcy z University of North Carolina ustalili, że w płucach palaczy e-papierosów występuję podwyższone stężenie enzymów z grupy proteaz . Stan ten jest czynnikiem ryzyka sprzyjającym rozwojowi rozedmy płuc.

Palacze e-papierosów są tak samo jak palacze zwykłych papierosów narażenie na zwężenie dróg oddechowych. Niektóre substancje znajdujące się w oparach e-papierosów są rakotwórcze, a wdychanie ich może prowadzić do:

  • duszności,
  • świszczącego oddechu,
  • bólu brzucha,
  • wymiotów,
  • owrzodzenia przegrody nosowej,
  • zapalenia oskrzeli,
  • zapalenia płuc,
  • astmy,
  • raka jam nosowo-gardłowej,
  • raka zatok.

Zobacz też: Tyle czasu dziennie musisz spędzać na świeżym powietrzu

Czym jest zespół EVALI i jak wpływa na płuca palacza?

W 2019 r. sklasyfikowana została nowa jednostka chorobowa o nazwie EVALI, powiązana z używaniem e-papierosów. Jest to ostre uszkodzenie płuc spowodowane wdychaniem związków chemicznych powstałych podczas korzystania z e-papierosów – przeważnie ma to związek z podgrzewaniem płynów do e-papierosów zawierających kanabinoidy i inne substancje psychoaktywne.

Od sierpnia 2019 r. do stycznia 2020 r. na terenie USA z powodu EVALI hospitalzowanych było 2668 osób. W Polsce w styczniu 2020 odnotowano 3 przypadki ostrego uszkodzenia płuc spowodowanego używaniem e-papierosów. Rozpoznanie zespołu EVALI bywa trudne – palacze e-papierosów mogą mieć zapalenie płuc lub inne objawy charakterystyczne dla różnych chorób układu oddechowego. Symptomami mogącymi zwiastować zespół EVALI są:

  • duszność,
  • kaszel,
  • ból w klatce piersiowej,
  • gorączka,
  • dreszcze,
  • biegunka,
  • wymioty,
  • nudności,
  • tachykardia,
  • szybki i płytki oddech.

W skrajnych przypadkach u palaczy e-papierosów chorujących na zespół EVALI konieczne jest wykonanie przeszczepu płuc. Gdy następstwem choroby jest zwłóknienie płuc, prawdopodobieństwo odzyskania pełni zdrowia bywa niewielkie. Choroba może być przyczyną zgonu.

Czy płuca palacza mogą się zregenerować?

Komórki uszkodzone przez dym tytoniowy mogą się zregenerować. Jednak nie jest to możliwe bez rzucenia nałogu palenia tytoniu – takie wnioski przedstawiono na łamach „Nature”. W komórkach płuc palaczy mogą powstawać mutacje przyczyniające się do rozwoju nowotworu. Dr Kate Gowers z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Los Angeles twierdzi, że nawet uszkodzone komórki płuc mogą się zregenerować – co więcej wskazała, że może do tego dojść nawet u osób palących 40 lat.

Eksperci zauważyli, że nie wszystkie komórki ulegają uszkodzeniu. Dr Peter Cambell z Sanger Insttitute powiedział BBC News, że nawet dla samych badaczy odkrycie to jest zaskakujące. Mimo to nie jest wiadome, jak duże są możliwości regeneracyjne płuc. Pocieszającym jest także fakt, że ryzyko zachorowania na raka płuc zmniejsza się już z pierwszym dniem rzucenia nałogu – tak twierdzi dr Rachel Orritt z Cancer Resarch UK.

Co powinien robić palacz, aby oczyścić płuca?

Oczyszczanie płuc należy przede wszystkim zacząć od rzucenia palenia . Na początek pomocne będzie chociażby ograniczenie palenia. Równie ważne jest, by zacząć wdrażać zdrowe nawyki żywieniowe i włączyć do diety przeciwutleniacze , wspomagające regenerację organizmu, zmniejszające ryzyko wystąpienia nowotworu. Bogatymi źródłami przeciwutleniaczy są:

  • fioletowe warzywa i owoce - czerwona cebula, czerwona kapusta, jagody, bakłażan, winogrona, borówki, jeżyny, aronia, porzeczka;
  • białe warzywa - czosnek, cebula, kapusta biała;
  • zielone warzywa – szpinak, rukola, kiwi, natka pietruszki;
  • przyprawy – kurkuma, cynamon, czarnuszka, goździki;
    orzechy – włoskie, migdały, brazylijskie;
  • produkty gryczane – kasza gryczana i płatki gryczane.

W diecie wspomagającej regenerację płuc palacza warto by znalazły się świeże soki warzywno-owocowe. Jednym z owoców szczególnie cennym w procesie oczyszczania jest ananas , dzięki obecnej w nim bromelaninie, substancji absorbującej substancje toksyczne. Podobne działanie wykazują również awokado, brzoskwinie i suszone morele.

Zioła wspomagające oczyszczanie płuc palacza

Mięta pieprzowa – przeważnie stosowana jest w łagodzeniu dolegliwości trawiennych i wzdęć. Jednak mentol zawarty w olejku mięty pieprzowej rozluźnia też mięśnie gładkie dróg oddechowych i ułatwia głębokie oddychanie. Mentol wspomaga też oczyszczanie dróg oddechowych z wydzieliny ze względu na to, że ją rozrzedza. Ponadto, mięto pieprzowa to również antyoksydant.

Eukaliptus – obecny w nim olejek eteryczny stymuluje wydzielanie śluzu. Działa też antyseptycznie, więc ogranicza rozwój grzybów i bakterii. Wspomaga również proces regeneracji płuc palacza dzięki temu, że ułatwia oddychanie i usuwa wydzielinę zalegającą w drogach oddechowych.

Mirt zwyczajny – w olejku mirtowym znajdują się duże ilości związków terpentynowych, mogących ułatwiać oddychanie i usuwanie wydzieliny z dróg oddechowych.

Jak palacz może wspomóc oczyszczanie płuc w domowych warunkach?

Oczyszczanie płuc za pomocą domowych technik jest pomocne nie tylko dla palaczy, ale i dla osób regularnie przebywających w zanieczyszczonym powietrzu i cierpiących na przewlekłe choroby układu oddechowego. Stosowanie pewnych technik może oczyścić płuca ze śluzu i substancji drażniących i złagodzić przekrwienie klatki piersiowej oraz inne dokuczliwe objawy. Tymi metodami są:

  • kontrolowany kaszel,
  • terapia parą,
  • picie zielonej herbaty,
  • ćwiczenia fizyczne,
  • spożywanie żywności przeciwzapalnej,
  • opukiwanie klatki piersiowej.

Czy na zdjęciu RTG widać, że się pali?

RTG płuc palacza jest głównym badaniem diagnostycznym, umożliwiającym wykrycie zmian patologicznych układu oddechowego i sercowo-naczyniowego. Na zdjęciu tym wyraźnie przedstawione są zmiany w obrębie organu. Palacze powinni wykonywać prześwietlenie płuc raz na 1,5 roku lub przynajmniej raz na 2 lata. RTG płuc skierowane jest także do byłych palaczy, szczególnie gdy odczuwają dolegliwości po rzuceniu palenia np. ból płuc i duszności.

Wskazaniem do wykonania badani są:

  • schorzenie w obrębie klatki piersiowej,
  • podejrzenie infekcji płuc,
  • diagnostyka zapalenia płuc,
  • ocena stanu płuc przed operacją,
  • diagnostyka zmian nowotworowych,
  • podejrzenie niedodmy,
  • podejrzenie odmy opłucnowej.

Przeczytaj też:

Co drugi uczeń ma to w plecaku. Ministra Zdrowia: „To rzeczywiście plaga” (pacjenci.pl)

Co jest gorsze dla zdrowia - papieros czy podgrzewacz? Przeprowadzono badanie na palaczach (pacjenci.pl)

O tym się nie mówi! Jest głównym czynnikiem ryzyka raka trzustki. Onkolog ostrzega (pacjenci.pl)

Polekowe uszkodzenie wątroby może nie dawać wyraźnych objawów. Jak je rozpoznać i leczyć?
Jak boli rak jelita grubego? Gastroenterolog podpowiada, co powinno niepokoić
Obserwuj nas w
autor
Piotr Cieciuch
Chcesz się ze mną skontaktować? Napisz adresowaną do mnie wiadomość na mail: redakcja@pacjenci.pl
choroby profilaktyka problemy cywilizacyjne zdrowie psychiczne żywienie zdaniem lekarza uroda i pielęgnacja dziecko