Szykują się zmiany w kalendarzu szczepień. GIS reaguje na sytuację epidemiologiczną w kraju

Lawinowy wzrost zachorowań na krztusiec

Jesteśmy w środku sezonu infekcyjnego. Chorujemy przede wszystkim na krztusiec, grypę i RSV. Wirusy rozprzestrzeniają się intensywnie, a spowodowane jest to w dużej mierze ciepłą aurą. Taka pogoda zimą nie oznacza niczego dobrego – ani dla naszego zdrowia, ani dla środowiska.

Bilans za pierwsze dwa tygodnie stycznia wygląda następująco:

• 1,2 tys. przypadków krztuśca (w tym samym okresie 2024 r. – 61),
• ponad 3,6 tys. infekcji RSV (w tym 1471 u dzieci do drugiego roku życia),
• około 100 tys. chorych na grypę.

Zdecydowanie najbardziej niepokojący w tym zestawieniu jest jednak krztusiec. W przypadku tej choroby obserwujemy ponad 20-krotny wzrost w stosunku do roku poprzedniego (2024 względem 2023). W województwie lubelskim było to nawet 70-krotny wzrost.

„ Mamy kolejne zgłoszenia przypadków krztuśca. Te pierwsze dwa tygodnie stycznia to wysoka aktywność tych zakażeń” – powiedział na początku tygodnia podczas konferencji prasowej główny inspektor sanitarny dr Paweł Grzesiowski. „Obserwujemy najwyższą zachorowalność na krztusiec od 50 lat. Problem dotyczy Europy i USA ” .

Będą zmiany w kalendarzu szczepień?

W odpowiedzi na ten lawinowy wzrost zachorowań na krztusiec, GIS wraz z Radą Sanitarno-Epidemiologiczną pracuje nad tzw. pakietem krztuścowym. Co to będzie?

Według wstępnej propozycji powinny nastąpić zmiany w programie obowiązkowych szczepień ochronnych, a konkretnie przesunięcie drugiej dawki przypominającej szczepienia przeciwko krztuścowi z 14. roku życia na 11. rok życia, ponadto wprowadzenie dodatkowej dawki przypominającej (po 5 latach) w 16.–17. roku życia .

Być może powstanie także możliwość zaszczepienia się w aptekach, przez farmaceutów, oraz objęcie szczepionek przeciwko krztuścowi refundacją , a także wprowadzenie badań diagnostycznych do koszyka świadczeń gwarantowanych lekarza podstawowej opieki zdrowotnej.

Jak informuje Paweł Grzesiowski, pakiet krztuścowy uzyskał już pozytywną  zaakceptowany przez Radę Sanitarno-Epidemiologiczną przekazano do resortu zdrowia.

Krztusiec – objawy 

Krztusiec, inaczej koklusz, to bakteryjna choroba zakaźna układu oddechowego, wywołana przez pałeczkę Bordetella pertussis, która przenosi się drogą kropelkową. „ To zawsze była ciężka choroba, dla wszystkich " – powiedziała w listopadowym komunikacie NFZ ordynator oddziału dziecięcych chorób zakaźnych w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym w Lublinie, dr n. med. Barbara Hasiec.

Charakterystyczny dla tej choroby jest długotrwały, napadowy kaszlem, który może prowadzić do groźnych powikłań, zwłaszcza u niemowląt i osób starszych.

Krztusiec rozwija się stopniowo i przebiega w trzech fazach:

• faza nieżytowa – przypomina zwykłe przeziębienie i trwa około 1–2 tygodnie. Objawy to katar, niewielki kaszel, stan podgorączkowy i osłabienie. Ponieważ na tym etapie chorobę trudno odróżnić od infekcji wirusowej, często nie zostaje podjęte właściwe leczenie;
• faza kaszlu – po ok. 2 tygodniach pojawiają się charakterystyczne napady kaszlu, które mogą trwać od kilku sekund do kilku minut. Kaszel jest męczący, suchy, a po serii kaszlnięć często występuje świszczący wdech przypominający pianie koguta. W trakcie ataku może dochodzić do sinienia twarzy i wymiotów. Chory przez wiele nocy może w ogóle nie spać, ponieważ nieustannie kaszle. Ten etap może trwać od 4 do 6 tygodni;
• faza rekonwalescencji – kaszel stopniowo słabnie, ale może utrzymywać się przez kilka tygodni, zwłaszcza w przypadku podrażnienia dróg oddechowych.

Leczenie i profilaktyka krztuśca

Leczenie krztuśca zależy od wieku pacjenta oraz tego, jak ciężko przechodzi on chorobę. W większości przypadków stosuje się antybiotyki (najczęściej makrolidy, takie jak azytromycyna lub klarytromycyna), które skracają okres zakaźności i mogą złagodzić objawy, jeśli zostaną podane na wczesnym etapie choroby. W przypadku ciężkiego przebiegu konieczna może być hospitalizacja, zwłaszcza u niemowląt, które są najbardziej narażone na powikłania, takie jak zapalenie płuc, drgawki czy bezdechy. Jeżeli antybiotyk nie zostanie podany w pierwszej fazie choroby, już nie pomoże pacjentowi, a jedynie sprawi, że nie będzie on zarażać.

Najskuteczniejszą metodą zapobiegania krztuścowi są szczepienia ochronne. W Polsce obowiązkowe szczepienie przeciwko krztuścowi jest częścią szczepionki DTP podawanej niemowlętom, z dawkami przypominającymi w późniejszym wieku.

Zobacz także:

Grypa czy przeziębienie? To czasem trudno odróżnić. Lekarka: “Korzystajmy z testów”

Fala czarnego kaszlu i RSV. Od lat nie było takiego wzrostu zachorowań

Pediatra: Dzieci zaczynają już chorować, a z nimi całe rodziny. Krztusiec i COVID na czele