Żylaki to nie tylko kwestia estetyczna, ale i zdrowotna. Lekarz wyjaśnia, jak im zapobiec

9 września 2024

Autor tekstu: Marta Uler

Żylaki, czyli widoczne pod skórą poszerzone i poskręcane żyły, to problem, który dotyka miliony ludzi na całym świecie. Wiele osób postrzega je głównie jako problem estetyczny, ale tak naprawdę są one objawem poważnych zaburzeń w funkcjonowaniu układu krążenia.

Jeśli zauważysz na nogach żylaki, nie bagatelizuj ich, zgłoś się do lekarza. Zaniedbanie tego problemu wiąże się z komplikacjami i powikłaniami zdrowotnymi.

Czym są żylaki?

Żylaki to nic innego, jak poszerzone żyły. Zwykle chodzi tu o naczynia powierzchniowe, które najczęściej występują na nogach, choć mogą pojawiać się także w innych częściach ciała. By zrozumieć mechanizm powstawania żylaków, należy, przede wszystkim, uświadomić sobie, jak w ogóle pracują żyły.

Są to naczynia, które transportują krew z tkanek do serca. Zatem w przypadku kończyn dolnych krew musi pokonać siłę grawitacji, co jest możliwe dzięki obecności zastawek w żyłach, które uniemożliwiają cofanie się krwi. Kiedy zastawki nie działają prawidłowo lub ściany naczyń stają się zbyt słabe, krew zaczyna zalegać, co prowadzi do powstania żylaków.

"Nieleczone żylaki prowadzą do wielu powikłań, jak owrzodzenia skóry, krwawienie żylaków, czy nasilenie procesu krzepnięcia krwi. Najpoważniejszą konsekwencja jest rozwój zakrzepicy żylnej oraz zator, np., tętnicy płucnej” – mówi lekarz Marek Skoczylas.

Pijany polityk awanturował się na SOR. Groził lekarzom

Ten zapach jest zwiastunem śmierci. Jest wyczuwany przez umierającą osobę

Dlaczego powstają żylaki?

Jest wiele powodów, dla których mogą zrobić się nam żylaki. Do najczęstszych przyczyn zalicza się:

predyspozycje genetyczne – często jest tak, że osoby, których rodzice lub dziadkowie mieli żylaki, są bardziej narażone na ich wystąpienie,
siedzący tryb życia i brak aktywności fizycznej – długotrwałe pozostawanie w pozycji siedzącej lub stojącej utrudnia prawidłowy przepływ krwi w nogach, a to, jak wspomniano wyżej, sprzyja rozwojowi żylaków,
otyłość – nadwaga powoduje zwiększenie nacisku na żyły, co utrudnia im prawidłowe funkcjonowanie,
ciąża – w tym okresie rośnie ciśnienie w jamie brzusznej i bywa, że odpływ krwi z nóg do serca jest utrudniony,
zmiany hormonalne – szczególnie właśnie w okresie ciąży, ale także menopauzy czy stosowania hormonalnej terapii zastępczej, wpływają na elastyczność ścian żył, co sprzyja ich poszerzaniu,
wiek – z biegiem lat (już po 45. r. ż.) ściany naczyń krwionośnych mogą tracić swoją elastyczność, a wtedy zastawki w żyłach stają się mniej wydolne.

Lekarz Marek Skoczylas (@marekskoczylas) podaje jeszcze kilka innych czynników, które warto tu wziąć pod uwagę. Są to:

przebywanie długotrwałe w wysokiej temperaturze,
zaparcia,
niewydolność serca ,
palenie papierosów,
płaskostopie,
noszenie butów na wysokim obcasie lub obcisłych ubrań,
gorące kąpiele i korzystanie z sauny;

Jak wyglądają żylaki?

Nie każde naczynko, które zaobserwujemy na nodze, jest żylakiem. Ten problem odnosi się do żył, których średnica ma co najmniej 3 mm w pozycji stojącej. Generalnie, żylaki wyglądają charakterystyczne i stosunkowo łatwo jest je rozpoznać.

Na początku mogą pojawiać się w postaci cienkich, widocznych pod skórą, niebieskich lub fioletowych niteczek (tzw. pajączki naczyniowe), które z czasem mogą się pogłębiać. W bardziej zaawansowanych przypadkach żylaki przybierają postać grubszych, poskręcanych żył, często wystających ponad powierzchnię skóry.

Oprócz zmienionego wyglądu nóg, osoby z żylakami mogą doświadczać różnych objawów, takich jak:

uczucie ciężkości w nogach,
obrzęki, szczególnie pod koniec dnia,
ból, pieczenie lub swędzenie wokół zmienionych żył,
skurcze mięśni, zwłaszcza nocą,
zmiany skórne, takie jak przebarwienia czy owrzodzenia w bardziej zaawansowanych stadiach choroby.

Jak można leczyć żylaki?

Jeśli chodzi o leczenie żylaków, współczesna medycyna ma do zaoferowania kilka możliwości, które są dostosowane do zaawansowania choroby oraz indywidualnych potrzeb pacjenta, np.:

terapia uciskowa (kompresjoterapia) – jest to często pierwsza linia leczenia w przypadku łagodnych żylaków. W tym celu stosuje się specjalne pończochy uciskowe, które wywierają nacisk na nogi, co ułatwia przepływ krwi w kierunku serca,
skleroterapia – polega na wstrzykiwaniu do zmienionych żył specjalnych substancji, które powodują ich zamknięcie i stopniowe zanikanie. Zabieg jest mało inwazyjny i wykonywany w warunkach ambulatoryjnych,
laseroterapia – nowoczesna metoda, skuteczna, szybka i coraz częściej stosowana, zwłaszcza w przypadku mniejszych żylaków,
radiofrekwencja – metoda polegająca na użyciu fal radiowych do zamykania żylaków. Podobnie jak laseroterapia, jest to metoda mało inwazyjna i stosowana głównie w przypadkach mniejszych naczyń,
chirurgiczne usuwanie żylaków – może być konieczne w zaawansowanych przypadkach, gdy inne metody nie są skuteczne. Jest to bardziej inwazyjna metoda, ale często daje trwałe efekty.

"Żylaki to nie jest jedynie defekt kosmetyczny. Poszerzeniu naszych żył towarzyszą nieprawidłowości w przepływie krwi” – mówi Skoczylas. "Wiele osób decyduje się na usunięcie żylaków, ale trzeba pamiętać, że to nie wyeliminuje przyczyny powstawania żylaków i żylaki mogą znowu się pojawić ” – podkreśla. Dlatego tak ważne jest mieć świadomość przyczyn, dla których powstają żylaki, bo wtedy łatwiej nam będzie wyeliminować ich rozwój.

Zamiast leczyć, lepiej zapobiegać

Najlepiej, by nie dopuszczać do powstania żylaków. Tu sporo zależy od nas. Oto kilka podstawowych zasad, które mogą pomóc w zapobieganiu ich powstawaniu:

regularna aktywność fizyczna – ruch, zwłaszcza spacery, pływanie czy jazda na rowerze, wzmacniają mięśnie, ale i poprawiają krążenie w nogach,
unikanie długotrwałego siedzenia i stania – osoby wykonujące pracę siedzącą lub stojącą powinny regularnie robić przerwy, aby rozruszać nogi. Proste ćwiczenia, jak unoszenie się na palcach czy zginanie kolan, mogą zapobiec zastojom krwi,
noszenie odpowiedniego obuwia – unikanie butów na wysokim obcasie i obcisłych skarpet, które mogą utrudniać przepływ krwi,
kontrola masy ciała – utrzymanie prawidłowej wagi zmniejsza nacisk na żyły i poprawia krążenie. "W przebiegu otyłości dochodzi do nadmiernego przeciążenia układu krążenia” – mówi Skoczylas. „Zaburzone zostają także procesy aromatyzacji estrogenów, co przekłada się na wzrost estrogenów w organizmie. A te wpływają na poziom rozciągliwości naszych naczyń krwionośnych",
dieta bogata w błonnik i antyoksydanty – zdrowa dieta wspiera prawidłowe funkcjonowanie naczyń krwionośnych. Warto sięgać po produkty bogate w witaminę C, która wspomaga produkcję kolagenu i poprawia elastyczność naczyń.