Alergia pokarmowa u dzieci i dorosłych

Czym jest alergia pokarmowa?

Alergia pokarmowa jest niepożądaną reakcją organizmu na produkt spożywczy, który u zdrowej części populacji nie wywołuje żadnych efektów niepożądanych. Reakcje na alergeny pokarmowe mogą mieć różne nasilenie – od słabych aż po zagrażające życiu (wstrząs anafilaktyczny), a nasilenie objawów zależy od danej osoby. Szacuje się, że około 3% populacji doświadcza różnych alergii pokarmowych.

Przyczyny powstawania alergii pokarmowych

Alergia powstaje na skutek nadmiernej odpowiedzi układu odpornościowego organizmu. Przeciwciała uznają składniki danego pożywienia za niebezpieczeństwo, co prowadzi do wydzielenia mediatorów stanu zapalnego i degranulacji komórek układu odpornościowego. Najczęstszymi alergenami pokarmowymi są: mleko, jajka, orzechy, ryby i owoce morza, soja oraz zboża.

Występowanie alergii w rodzinie znacznie zwiększa prawdopodobieństwo pojawienia się jej u dzieci.

Objawy alergii pokarmowych u dzieci i dorosłych

Alergie pokarmowe mogą wywoływać objawy ze strony układu pokarmowego lub wzmagać objawy innych chorób alergicznych. Mogą pojawić się: nudności i bóle brzucha, biegunka i wymioty. Spożycie pokarmu, na który ma się alergię może wywołać lub zaostrzyć atopowe zapalenie skóry, a nawet prowadzić do wstrząsu anafilaktycznego. Alergie pokarmowe mogą prowadzić do zapalenia błony śluzowej przewodu pokarmowego, np. żołądka lub do nasilenia choroby refluksowej.

Niektóre alergie pokarmowe, jak te na orzechy, mogą prowadzić do bardzo niebezpiecznych objawów, jak obrzęk języka i gardła.

Alergeny zawarte w pokarmie mogą prowadzić do wystąpienia wysypki i świądu, prowokować kichanie i nieżyt nosa.

U małych dzieci i niemowląt alergie prowadzą zazwyczaj do objawów ze strony układu pokarmowego. W okresie niemowlęcym można zaobserwować biegunki, ulewanie i zwracanie pokarmu, refluks, kolki jelitowe. Objawy ze strony skóry u małych dzieci mogą obejmować: pokrzywkę, obrzęk naczynioruchowy i zespół alergii jamy ustnej (świąd, grudki i obrzęk w jamie ustnej).

Diagnoza alergii pokarmowych u dzieci i dorosłych

Lekarz przeprowadza szczegółowy wywiad z pacjentem dotyczący rodzajów pokarmu wywołujących reakcję organizmu oraz okoliczności jego spożywania (czasem wysiłek fizyczny może potęgować objawy). Warto wiedzieć, czy alergie występowały u bliskich członków rodziny.

Możliwe jest wykonanie testów płatkowych oraz testów skórnych – w ich przypadku większe znaczenie ma wynik negatywny, potwierdzający brak uczulenia na dany składnik diety. Testy płatkowe mają znaczenie w diagnozowaniu alergii z reakcją opóźnioną, natomiast testy skórne dotyczą alergii IgE zależnej (z reakcją natychmiastową). Czasem wykonuje się oznaczenia swoistych IgE, a pomocniczo także pomiar liczby eozynofilii we krwi lub całkowitego miana IgE.