Aminotransferaza asparaginianowa (AspAT) – kiedy wykonuje się to badanie? O czym może świadczyć podwyższony poziom AspAT?

Czym jest aminotransferaza asparaginianowa (AspAT)?

Aminotransferaza asparaginianowa (AspAT) jest enzymem występującym w komórkach wątroby, serca oraz nerek i mięśni. U zdrowych osób poziom AspAT we krwi jest niski, jednak, gdy dochodzi do uszkodzenia wątroby, uwalniana jest większa ilość aminotransferazy asparaginianowej. To sprawia, że jest ona użytecznym testem w diagnostyce i monitorowaniu chorób wątroby.

Szereg stanów może spowodować uszkodzenie wątroby, a w konsekwencji wzrost AspAT. Badanie jest najbardziej użyteczne w rozpoznawaniu uszkodzeń wątroby spowodowanych zapaleniem wątroby, lekami hepatotoksycznymi lub marskością. Enzym ten nie jest jednak specyficzny dla wątroby i może być podwyższony w schorzeniach innych narządów, np. przy niedokrwieniu i martwicy mięśnia sercowego, zapaleniu trzustki, niewydolności nerek, zatorowości płucnej.

AspAT i AIAT są uważane za dwa najistotniejsze badania wykrywające niewydolność wątroby, chociaż aminotransferaza asparaginianowa jest bardziej specyficzna dla wątroby niż aminotransferaza asparaginianowa. Czasami oba wskaźniki porównuje się ze sobą, stosunek ten można wykorzystać do rozróżnienia przyczyn uszkodzenia wątroby.

Aminotransferaza asparaginianowa (AspAT) – kiedy wykonuje się badanie?

Oznaczenie aminotransferazy asparaginianowej (AspAT) we krwi przeprowadza się czasem podczas kompleksowych, profilaktycznych badań krwi. Test zleca się również, gdy u pacjenta występują objawy mogące sugerować niewydolność wątroby, najczęściej są to:

• urzymujące się osłabienie,

• niewyjaśniona utrata masy ciała,

• nudności, wymioty

• bóle nadbrzusza,

• biegunki,

• powiększenie obwodu brzucha,

• ciemniejszy niż zazwyczaj kolor moczu i jaśniejszy kolor stolca,

• świąd skóry całego ciała,

• opuchlizna kostek,

• żółtaczka.

Badanie jest także wskazane, gdy u pacjenta występują czynniki ryzyka schorzeń wątroby, takie jak:

• nadużywanie alkoholu,

• otyłość i nadwaga,

• choroby metaboliczne, takie jak cukrzyca,

• w wywiadzie rodzinnym występują choroby wątroby,

• stosowanie leków bądź narażenie na kontakt z substancjami toksycznymi dla wątroby,

• zwiększone ryzyko zakażenia wirusami zapalenia wątroby.

Aminotransferaza asparaginianowa (AspAT) – wyniki

Norma dla aminotransferazy asparaginianowej to od 5 do 40 U/l. Wysoki poziom tego enzymu pojawia się podczas ostrego zapalenia wątroby oraz przy narażeniu na kontakt z lekami lub innymi substancjami toksycznymi dla wątroby. W przypadku przewlekłego zapalenia wątroby, poziom AspAT zazwyczaj jest nieznacznie podwyższony, podobnie przy niedrożności dróg żółciowych, marskości i raku wątroby. Wzrost aktywności aminotransferazy asparaginianowej (AspAT) może także wskazywać na zawał serca bądź zapalenie mięśnia sercowego.

Warto mieć na uwadze fakt, że ciąża, a nawet forsowne ćwiczenia mogą zwiększyć poziom AspAt we krwi. Podobnie, jak rozległe oparzenia czy przebyte zabiegi chirurgiczne. U przyszłych mam może to być związane z cholestazą ciążową, czyli poważnym stanem zagrażającym zdrowiu matki oraz płodu, polegającym na zaburzeniach w transporcie żółci do kanalika żółciowego z wątroby.