Fala zakażeń w Polsce. Wyraźny wzrost zachorowań

RSV – definicja i charakterystyka

RSV to wirus oddechowy wywołujący zakażenia górnych i dolnych dróg oddechowych. Do infekcji dochodzi głównie w sezonie jesienno-zimowym, choć ogniska mogą pojawiać się także poza szczytem. W praktyce kluczowe są codzienne kontakty i higiena, ponieważ RSV przenosi się drogą kropelkową oraz przez kontakt z zakażonymi powierzchniami, co tłumaczy szybkie rozprzestrzenianie wśród domowników i w placówkach opieki.

Na tle ogólnoświatowych wahań sezonowych w Polsce widać szczególnie dynamiczny trend, który odzwierciedlają rejestry epidemiologiczne. W 2024 r. zarejestrowano 41 tys. 631 przypadków, z czego 19 tys. 80 dotyczyło dzieci do 2. roku życia. Dane te pozwalają planować zasoby opieki medycznej i profilaktykę na kolejne sezony.

RSV – objawy i diagnostyka

Objawy zakażenia RSV zależą od miejsca i nasilenia stanu zapalnego, a także od wieku i kondycji chorego. U części osób przypominają zwykłe przeziębienie, u innych przechodzą w zapalenie dolnych dróg oddechowych. Diagnostyka opiera się na obrazie klinicznym i testach wykrywających materiał wirusa, co pozwala dobrać właściwe postępowanie i monitorować ryzyko powikłań.

RSV atakuje nabłonek dróg oddechowych, powodując objawy od łagodnego przeziębienia po ciężkie choroby wymagające hospitalizacji;

w cięższych przypadkach może dojść do zapalenia płuc, oskrzeli oraz powikłań sercowo-naczyniowych;

zakażenie RSV może zaostrzać przebieg chorób przewlekłych, takich jak astma czy niewydolność serca;

szczególnie narażone są osoby z osłabioną odpornością, w tym dzieci i osoby starsze.

W porównaniach międzynarodowych obraz jest spójny: sezonowość i spektrum objawów są podobne, a największe obciążenie dotyczy najmłodszych i seniorów. Różnice dotyczą głównie dostępu do profilaktyki i organizacji opieki, co wpływa na liczbę hospitalizacji i przeciążenie oddziałów w szczycie sezonu.

RSV – leczenie i profilaktyka

W terapii RSV stosuje się przede wszystkim metody wspierające oddychanie, nawodnienie i kontrolę gorączki, a w razie potrzeby tlenoterapię i hospitalizację. Potwierdzony stan wiedzy jest jednoznaczny: brak jest skutecznego leczenia przyczynowego, stosuje się jedynie leki łagodzące objawy. W efekcie to profilaktyka i wczesna identyfikacja osób wysokiego ryzyka decydują o ograniczaniu ciężkich przebiegów.

Coraz większą rolę odgrywają szczepienia dedykowane grupom dorosłych. Badania kliniczne wykazały, że szczepionka Arexvy jest skuteczna w 82,6 proc. w zapobieganiu zapaleniu oskrzelików i płuc u osób powyżej 60. roku życia, co przekłada się na mniejszą liczbę hospitalizacji w tej grupie. Szczepionkę podaje się jednorazowo, najlepiej przed sezonem zachorowań, dlatego planowanie wizyty w okresie późnego lata lub wczesnej jesieni optymalizuje ochronę.

W Polsce rozszerzono także dostęp do profilaktyki ukierunkowanej na najbardziej narażonych. Od 1 kwietnia 2025 r. w Polsce dostępna jest bezpłatna szczepionka Abrysvo dla kobiet w ciąży i seniorów powyżej 65. roku życia. Dla rodzin i opiekunów oznacza to realne narzędzie ochrony noworodków poprzez odporność matczyną oraz zmniejszenie ryzyka ciężkiego przebiegu u osób starszych.

RSV – podsumowanie

Wzrost zachorowań w Polsce wpisuje się w globalną sezonowość RSV, ale krajowe dane wskazują na szczególnie duże obciążenie najmłodszych i seniorów. Liczba przypadków będzie wciąż rosła, dlatego warto łączyć profilaktykę szczepienną z codzienną higieną i czujnością na objawy w grupach ryzyka.

Połączenie prostych środków ostrożności z dostępnymi szczepieniami ogranicza ryzyko ciężkiego przebiegu i hospitalizacji. Dzięki temu system opieki zdrowotnej może skuteczniej reagować w szczycie sezonu infekcyjnego.

Źródła:
pacjenci.pl
szczepienia.pzh.gov.pl