Nadczynność gruczołów przytarczycznych – przyczyny, objawy, leczenie
Czym jest nadczynność gruczołów przytarczycznych?
Do nadczynności gruczołów przytarczycznych dochodzi, gdy znajdujące się w przedniej części szyi (w pobliżu tarczycy) przytarczyce wytwarzają zbyt dużo parathormonu (PTH) pomagającego kontrolować poziom wapnia i fosforu w organizmie. Stan ten powoduje wzrost poziomu wapnia we krwi (hiperkalcemia) i obniżenie poziomu fosforu (hipofosfatemia), co może prowadzić do szeregu problemów zdrowotnych.
W pobliżu tarczycy znajdują się zazwyczaj cztery przytarczyce. Są one niewielkie, mają wielkość ziarenka ryżu (około 3–5 mm średnicy). Choć tarczyca i przytarczyce są zlokalizowane blisko siebie i stanowią część układu hormonalnego organizmu, ich funkcje nie są ze sobą powiązane. Gruczoły przytarczyczne uwalniają wspomniany już parathormon (PTH) – kości, nerki i jelito cienkie reagują na niego, podnosząc poziom wapnia we krwi.
Wyróżnia się dwa rodzaje nadczynności gruczołów przytarczycznych:
pierwotna nadczynność przytarczyc – gruczoły przytarczyczne spontanicznie wytwarzają nadmierną ilość PTH, co powoduje wzrost poziomu wapnia we krwi,
wtórna nadczynność przytarczyc – towarzyszy innym schorzeniom, np. niewydolności nerek.
Nadmiar hormonu przytarczyc może prowadzić do wielu negatywnych skutków dla zdrowia, takich jak rozwój osteoporozy, kamicy nerkowej, chorób kardiologicznych, zapalenia trzustki, wrzodów żołądka i dwunastnicy.
Nadczynność gruczołów przytarczycznych – przyczyny
Przyczyna pierwotnej nadczynności przytarczyc, jak dotąd, nie została w pełni poznana. W większości przypadków jest nią gruczolak, czyli łagodny nowotwór powstający ze struktur nabłonkowych. Czasami dochodzi również do hiperplazji, stanu, w którym kilka gruczołów przytarczycznych ulega powiększeniu.
Nadczynność gruczołów przytarczycznych – objawy
Nadczynność gruczołów przytarczycznych w początkowej fazie choroby daje niewielkie objawy lub przebiega bezobjawowo. Są one nieswoiste, dlatego też rzadko zostają powiązane z zaburzeniami pracy przytarczyc. Wśród nich wskazuje się na:
uczucie zmęczenia,
nudności i utratę apetytu,
spadek masy ciała,
wzmożone pragnienie,
wielomocz,
osłabienie mięśni,
zaparcia,
bóle brzucha
zaburzenia koncentracji i pamięci.
Gdy choroba jest zaawansowana, a poziom wapnia we krwi znacząco wzrasta, obserwuje się:
wymioty,
nadmierną senność,
odwodnienie,
skurcze mięśni,
bóle kostno-stawowe,
zawroty głowy, dezorientację,
wysokie ciśnienie tętnicze.
Nadczynność gruczołów przytarczycznych – diagnostyka i leczenie
Nadczynność gruczołów przytarczycznych rozpoznaje się dzięki badaniom krwi określającym: poziom parathormonu, poziom wapnia oraz poziom fosforu. Lekarz może również zlecić wykonanie badań obrazowych nerek oraz badania densytometrycznego oceniającego gęstość kości.
W zdecydowanej większości przypadku lekarz zaleca leczenie operacyjnie. Jeśli u chorego występuje znaczna hiperkalcemia, przed leczeniem chirurgicznym, w celu ustabilizowania poziomu wapnia, stosuje się leki zwane bisfosfonianami. Konieczne jest również dbanie o prawidłowe nawodnienie organizmu.
Nieleczona nadczynność gruczołów przytarczycznych powoduje szereg powikłań, takich jak:
osteoporoza,
kamica nerkowa,
choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy,
zapalenie trzustki.
