Nietrzymanie moczu - objawy, przyczyny i leczenie. Jak sobie pomóc?

Z czego wynika nietrzymanie moczu?

Tekst powstał we współpracy z dr. Katarzyną Jórasz, fizjoterapeutką uroginekologiczną.

Z nietrzymaniem moczu zmagają się kobiety niezależnie od wieku, choć znacznie częściej problem ten dotyka osoby w trakcie lub po ciąży i przechodzące okres menopauzy. Dzieje się tak głównie ze względu na działanie gospodarki hormonalnej oraz obciążenia wynikające między innymi z ciąży. Jednakże borykają się z tym również osoby stosujące nieprawidłowe nawyki, np. podczas ćwiczeń. Wiąże się z nim niewłaściwa statyka dna miednicy, za którą odpowiadają tkanka łączna i mięśnie dna miednicy.

Choć statystyka wskazuje, że nietrzymanie moczu znacznie częściej spotyka kobiety, problem dotyczy obu płci . Jednak to panie, zwłaszcza po 80. roku życia, zmagają się z nim najczęściej. Ryzyko pojawienia się uciążliwego objawu wzrasta wraz z wiekiem oraz liczbą przebytych porodów.

Istnieje wiele rodzajów nietrzymania moczu, trzy typy najczęściej występujące to:

• wysiłkowe nietrzymanie moczu,
• nietrzymanie moczu z parć naglących (przy pęcherzu nadreaktywnym),
• typ mieszany (kombinacja tych dwóch pierwszych).

Niekiedy nietrzymanie moczu ma charakter przemijający, kiedy wraz z upływem czasu przestaje występować. Zwykle dzieje się tak podczas zapalenia pęcherza, zażywanie leków o specyfice moczopędnej i rozluźniającej mięśnie, po spożyciu napoi alkoholowych, zawierających kofeinę oraz przygotowanych z owoców cytrusowych, które u niektórych osób podrażniają pęcherz moczowy.

W przypadku zaobserwowania u siebie nietrzymania moczu należy skonsultować się z lekarzem, który pomoże uporać się z problemem, a przede wszystkim zlokalizuje jego źródło. O zaistniałym problemie najlepiej poinformować lekarza pierwszego kontaktu, który zadecyduje, gdzie udać się dalej. Najczęściej zaleci konsultację z urologiem lub ginekologiem specjalizującym się w tym zakresie. Jeśli osoba zmagająca się z opisywanym problemem zdecyduje się na skorzystanie z prywatnej wizyty u specjalisty, skierowanie nie jest potrzebne, a co za tym idzie, może pominąć konsultację z lekarzem pierwszego kontaktu.

Dobrym rozwiązaniem jest również zasięgniecie pomocy od fizjoterapeuty uroginekologicznego . Ten podczas dokładnego wywiadu z pacjentem oraz sprawdzenia mięśni brzucha i kręgosłupa wskaże, gdzie leży problem i określi czynności, podczas których osłabia się dno miednicy, a w następstwie dochodzi do nietrzymania moczu. Dzięki odpowiednio dobranym ćwiczeniom uciążliwy problem będzie można zniwelować, a z czasem być może wyeliminować całkowicie.

Jak zwalczyć nietrzymanie moczu?

Spływający i wypełniający pęcherz mocz to sygnał dla mózgu, który rozluźnia mięśnie dna miednicy i kurczy mięśnie pęcherza moczowego. Właśnie wtedy dochodzi do mikcji. Zaburzenie któregoś z etapów wiąże się z zakłóceniem całego procesu, a co za tym idzie nierzadko niekontrolowaniem oddawania moczu .

Chcąc mieć jak największe szanse na uporanie się z nietrzymaniem moczu, należy powołać się na wiedzę i doświadczenie specjalisty z zakresu uroginekologii. Dzięki temu realność na całkowite zwalczenie uciążliwego dla pacjenta problemu jest znacznie większa. Dla poprawienia własnego komfortu życia nie tylko można, ale i trzeba zgłosić się do odpowiedniego lekarza.

Leczenie farmakologiczne najczęściej stosuje się przy pęcherzu nadreaktywnym (nietrzymanie moczu naglące lub typ mieszany) tu zażywa się leki, które wyciszają parcie, czyli leki antycholinergiczne. W przypadku typu wysiłkowego często stosuje się estrogenizację miejscową (środki dopochwowe) w celu wsparcia/regeneracji tkanki łącznej (po porodzie lub w okresie menopauzalnym).

W przypadku naglącego nietrzymania moczu głównie stosuje się leczenie farmakologiczne. Wtedy pacjentowi zostają przepisane środki antycholinergiczne, mające na celu blokowanie impulsów ze ścian pęcherza. Inaczej dzieje się, jeśli do czynienia mamy z nietrzymaniem moczu powodowanym przez wysiłek. Zasadniczo zaleca się wówczas estrogenizację miejscową, tj. globulki dopochwowe, które poprawiają ukrwienie i elastyczność tkanek dna miednicy.

Fizjoterapeuta po badaniu EMG mięśni dna miednicy może dobrać również odpowiednią elektrostymulację w przypadku mięśni odnerwionych (braku możliwości skurczu w czasie badania) oraz przy pęcherzu nadreaktywnym (odpowiednia częstotliwość), albo biofeedback. To rodzaj ćwiczeń mięśni dna miednicy , w czasie których pacjent dzięki zastosowaniu elektrody dopochwowej/doodbytniczej widzi na ekranie skurcz i relaksację mięśni. Jest on szczególnie przydatny u osób, które nie mogą wykonać odpowiedniego skurczu, mają problem z jego utrzymaniem lub relaksacją.

Nietrzymanie moczu zwalcza się również operacją, jednak to wyjście kiedy ani leki, ani ćwiczenia nie dają zakładanych efektów. Dotyczy ona zwłaszcza pacjentów zmagających się z problemem pojawiającym się podczas wysiłku. Podczas niej zostaje wszczepiona pod cewkę moczową specjalistyczna taśma. Co ważne jest beznapięciowa, a więc podczas zabiegu jedynie umieszcza się ją w tkankach. Jej zadaniem jest zapobieganie wyciekania moczu w niekontrolowanym momencie. To nic innego jak mechaniczna bariera, która zasłania światło obniżającej się cewce moczowej, na przykład podczas kaszlu lub kichania.

Choć w aptekach i drogeriach są dostępne suplementy, które mają wspomóc zwalczenie nietrzymania moczu, należy pamiętać, że to nie leki przepisane przez lekarza. Ich działanie może nie przynieść zamierzonych rezultatów, a jedynie wspomóc prace układu moczowego.

Często korzystnie na problemy z nietrzymaniem moczu ma również wpływ zaprzestanie picia napojów zawierających kofeinę oraz alkoholowych. W przypadku otyłości natomiast przyczynić się do zwalczenia kłopotu może zmniejszenie masy ciała.

Ćwiczenia na nietrzymanie moczu

Okazuje się, że regularne ćwiczenia, dobrane w odpowiedni sposób, mogą także przyczynić się do zwalczenia nietrzymania moczu. Kluczowe jest jednak dopasowanie właściwej aktywności do stanu mięśni dna miednicy.

Wiele kobiet, chcąc zmniejszyć możliwość pojawienia się problemów z nietrzymaniem moczu, decyduje się również na aktywność fizyczną i techniki wspomagające tzw. mięśnie Kegla . Wchodzą one w skład mięśni dna miednicy, dlatego mają wpływ na kontrolę oddawania moczu.

Dobrym rozwiązaniem, które wspomoże tzw. mięśnie Kegla, są:

• ćwiczenia pilates - które skupiają się na wzmocnieniu całego ciała, w tym mięśni dna miednicy;
• joga - zwłaszcza pozycje skupiające się na kręgosłupie i dolnych partiach ciała, dodatkowo ćwiczenia z tego zakresu pomagają redukować stres, który również może przyczyniać się do niekontrolowania moczu;
• ćwiczenia oddechowe - pomagają w relaksacji mięśni dna miednicy oraz redukują napięcie;
• ćwiczenia arerobowe - warto skupić się zwłaszcza na tych o niskim tempie,
• biofeedback - podczas niego pacjenci są w stanie lepiej zrozumieć funkcjonowanie poszczególnych partii ciała, a co za tym idzie, skuteczniej nad nimi trenować;
• ćwiczenie mięśni brzucha - mięśnie te bezpośrednio współpracują z mięśniami dna miednicy, a więc ich wzmocnienie nierzadko poprawia umiejętność kontroli nad pęcherzem.

Należy jednak pamiętać, żeby każdą formę aktywności fizycznej skonsultować z lekarzem lub fizjoterapeutą, w przypadku gdy zdiagnozowano już nietrzymanie moczu i jego przyczynę. Każdy pacjent ma indywidualne potrzeby, a dobranie odpowiednich ćwiczeń lub wykluczenie konkretnych z nich jest kluczowe podczas procesu eliminacji, lub niwelowania problemu. Ćwiczenia to przynosząca efekty metoda, która faktycznie może przyczynić się do polepszenia jakości życia wszystkim cierpiącym na tę przypadłość osobom.

Jak dbać o higienę przy nietrzymaniu moczu?

Każdy, kto zmaga się z nietrzymaniem moczu , doskonale zdaje sobie sprawę, jak niekomfortowe jest funkcjonowanie w życiu codziennym z tym problemem. W takiej sytuacji bardzo ważne jest zadbanie o odpowiednią higienę, aby nie tylko poprawić swój komfort życia, ale także zminimalizować następstwa wynikające z popuszczania moczu . Niektóre z nich bowiem niosą nawet za sobą kolejne problemy zdrowotne. Stała wilgoć w okolicach cewki moczowej wiąże się z warunkami sprzyjającymi rozwojowi bakterii, a co za tym idzie, ułatwia im przedostanie się do układu moczowego. Z tego z kolei może wynikać częstsze zapalenie pęcherza moczowego.

Za każdym razem, kiedy dojdzie do popuszczenia moczu, najlepszym rozwiązaniem jest obmycie okolic miejsc intymnych samą wodą lub z płynem przeznaczonym do pielęgnacji tych partii, który często wyrównuje pH skóry. Następnie, po osuszeniu ciała, należy założyć czystą bieliznę, a później w zależności od wykorzystywanego dodatkowego zabezpieczenia, użyć go.

Na rynku pojawiło się dotychczas wiele produktów, które pomagają osobom cierpiącym na nietrzymanie moczu , w tych niekomfortowych dla nich chwilach. W zależności od upodobań pacjent może skorzystać między innymi z:

• wkładek urologicznych, które chronią w różnym stopniu i należy je dobierać według indywidualnych potrzeb;
• pieluchomajtek, stosowanych zwłaszcza u osób z ograniczonym zakresem ruchu lub pacjentów leżących;
• pieluch anatomicznych, zalecanych zwłaszcza dla osób ze średnim i dużym stopniem nietrzymania moczu;
• majtek chłonnych, które pomimo swojej cienkości są najbardziej absorbujące mocz.

W przypadku pojawiania się podrażnień, wysypki lub odparzeń wywołanych kontaktem moczu ze skórą, należy używać odpowiednich maści, które chronią przed bolesnymi dolegliwościami.

Zobacz także:

Ta kasza to źródło białka, magnezu i żelaza. Sprawdź, co możesz przygotować z niej w kuchni

Dojeżdżasz do pracy rowerem? W ten sposób zmniejszasz ryzyko przedwczesnej śmierci

To najzdrowszy rodzaj sera. Jest dobry dla serca, sprzyja odchudzaniu