Rak jajnika – przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie

Rak jajnika – przyczyny

Rak jajnika najczęściej dzielony jest na dwa podtypy. Pierwszy typ to rak jajnika, który cechuje się powolnym wzrostem i zazwyczaj wykrywany jest już we wczesnym stadium choroby. Drugi typ raka jajnika to spotykany znacznie częściej nowotwór agresywny, który rozwija się bardzo szybko i źle rokuje.

Rak jajnika powstaje między 50 a 70 rokiem życia, ale zdarza się także, że powstaje u młodych kobiet. Dokładne przyczyny powstawania raka jajnika nie są do końca rozpoznane. Mówi się, że powstawania nowotworu najczęściej odpowiadają czynniki hormonalne, które związane są z liczbą owulacji kobiet. Ryzyko zachorowania na raka jajnika zwiększa się wśród tych pacjentek, które przebyły dużą liczbę owulacji. Dotyczy to pań, które nie były w ciąży, wcześnie dostały miesiączkę lub miały późną menopauzę. Ryzyko zachorowania zmniejsza się u kobiet, które stosują antykoncepcję hormonalną, karmią piersią lub są w okresie ciąży, ponieważ to znacznie zmniejsza ilość występujących owulacji. 

Najsilniejszą przyczyną powstawania raka jajnika uznaje się czynniki genetyczne, które stanowią aż 10% przypadków powstawania zmian nowotworowych. Pacjentki, które są nosicielkami genów BRCA1 i BRCA1 jednocześnie narażone są na wystąpienie w swoim przypadku raka jajnika.

Rak jajnika – objawy

W początkowej fazie rozwoju choroby, rak jajnika nie daje wielu objawów. Lokalizacja jajnika w jamie brzusznej wpływa na powstawanie przerzutów do innych narządów, najczęściej żołądka, nerek i wątroby.

Kiedy nowotwór nie jest jeszcze duży, rozpoczyna się rozsiew jajnika, a na tym etapie rak jajnika nie daje jeszcze żadnych objawów. Niestety choroba daje o sobie znać dopiero, kiedy jest w zaawansowanym stadium, co jest bardzo trudne do całkowitego wyleczenia.

Pierwsze objawy raka jajnika mogą obejmować:

- wzdęcia,

- szybka sytość w trakcie posiłku,

- niestrawność,

- ból w okolicy miednicy,

- parcie naglące,

- spadek masy ciała,

- przewlekłe zmęczenie,

- zaburzenia łaknienia.

Rak jajnika – diagnostyka

Diagnostyka raka jajnika we wczesnym stadium rozwoju choroby jest trudna. Dlaczego? Ponieważ nie istnieją badania przesiewowe, pozwalające rozpoznać chorobę w pierwszej fazie trwania. Diagnostyka obejmuje badanie USG oraz badanie ginekologiczne. Trzeba pamiętać, że metody te mają niewielką skuteczność w wykrywaniu wczesnych zmian.

W trakcie badania do oceny poddaje się przede wszystkim markery nowotworowe. Markery świadczące o nowotworze to Ca-125 oraz HE4. Warto pamiętać, że podwyższone markery nie muszą zwiastować nowotworu, ale np. informować o stanie zapalnym w organizmie. Badanie markerów pozwala wykryć raka jajnika jedynie późniejszej fazie choroby.

Badanie histopatologiczne wydaje się być najdokładniejszą metodą wykrywania raka jajników. Polega pobraniu wycinka zmiany do badania podczas operacji i oceny powagi zmian. Zazwyczaj oceniany jest usunięty jajnika, pobliskie węzły chłonne oraz wycinki z pobliskich narządów i tak zwane popłuczyny z jamy otrzewnej chorego.

Rak jajnika – leczenie

Leczenie raka jajnika jest uzależnione od stopnia zaawansowania nowotworu, co nie odbiega od reguły i dotyczy wszystkich nowotworów. Lekarze najczęściej stosuje leczenie operacyjne połączone z chemioterapią dostosowaną do pacjentki. Co warto wiedzieć, to w leczeniu raka jajnika nie stosuje się radioterapii.

W przeciągu ostatnich kilku lat, metody leczenie raka jajnika zostały udoskonalone. Najczęstsze metody leczenia raka jajnika to tzw. molekularne leki, a zwłaszcza Bewacyzumab, czyli Avastin, który od lat dostępny jest w naszym kraju. Lek ten zalicza się do grupy inhibitorów WEGF, tj. leków hamujących rozwój naczyń krwionośnych w okolicy nowotworu. Do takiego leczenie kwalifikuje się pacjentki w wysokim rozwoju nowotworu. Drugą innowacyjną metodą jest stosowanie inhibitorów PARP, czyli leków wywołujących zmiany na poziomie genetycznym komórek rakowych. PARP, czyli innymi słowy Olaparib, wykazuje wysokie działanie u tych pacjentek, u których pojawia się genetyczna predyspozycja do nowotworu jajnika z mutacją BRCA1 lub BRCA2. Z tego wynika stosowanie leku jedynie u zakwalifikowanych do tego pacjentek, choć najnowsze badania wykazują, że lek działa także w innych przypadkach.