Zespoły upośledzonego wchłaniania - czym są?
Zespoły upośledzonego wchłaniania – informacje wstępne
Wszystkie stany, które wynikają z nieprawidłowości trawienia i wchłaniania niezbędnych substancji odżywczych z układu pokarmowego określa się mianem zespołów upośledzonego wchłaniania czy też nieprawidłowego wchłaniania. Może ono obejmować kilka składników lub jeden, co prowadzi najczęściej do niedożywienia oraz innych schorzeń, zależnie od stopnia nasilenia nieprawidłowości wchłaniania. Gdy nasz układ pokarmowy funkcjonuje prawidłowo, substancje odżywcze, takie jak witaminy, białko, węglowodany i tłuszcze rozkładane są na mniejsze cząsteczki i - dzięki pracy enzymów - zostają wchłonięte poprzez jelito cienkie. Poprzez zespoły upośledzonego wchłaniania dochodzi do zaburzenia tych procesów, z powodu zbyt małej ilości lub całkowitego braku enzymów. W tej sytuacji składniki odżywcze nie wchłaniają się, ponieważ nie zostały do tego odpowiednio przygotowane. Jest to forma wtórna tego zaburzenia, w której przyczyną dysfunkcji jest nieodpowiednie przygotowanie spożytych pokarmów, spowodowane niewystarczającą czynnością górnego odcinka przewodu pokarmowego i koordynacją czynności wydzielniczo-trawiennych żołądka i trzustki. Zespół upośledzonego wchłaniania może przyjąć również formę pierwotną, w której to błona śluzowa jelita cienkiego jest sama w sobie dysfunkcyjna. Do takich odmian należy na przykład choroba trzewna, określana jako celiakia. Jest ona związana z dziedzicznie przekazywaną nietolerancją pokarmową oraz zaburzeniami procesów enzymatycznych i metabolicznych. Istnieje także pewien podstawowy podział zespołów nieprawidłowego wchłaniania: selektywny – np. podczas złego wchłaniania laktozy, częściowy oraz całkowity – np. w przypadku celiakii.
Zespoły upośledzonego wchłaniania - przyczyny
Celiakia jest jedną z najczęstszych przyczyn upośledzonego wchłaniania. Najczęściej zaczyna się już w okresie niemowlęcym, gdy dieta dziecka zostaje poszerzona o gluten. Manifestuje się ona rozmaitymi objawami, jednak objawy klasycznej celiakii są tym gorsze, im młodsze jest dziecko. Karmienie dziecka piersią i wprowadzanie glutenu powoli, w stopniowy sposób, zmniejsza ryzyko jej wystąpienia. W przypadku osób dorosłych ujawnienie się celiakii poprzedza zazwyczaj choroba zakaźna w obrębie układu pokarmowego lub oddechowego oraz operacja. Jednak podczas wywiadu lekarskiego najczęściej okazuje się, że niektóre z objawów były obecne już w wieku dziecięcym, np. pod postacią przewlekłych biegunek, niedoboru masy ciała oraz niedokrwistości. Przyczyną zespołów upośledzonego wchłaniania może być również utajona celiakia, która najczęściej dotyka nastolatków oraz osoby dorosłe. W ich przypadku objawia się często pod postacią niedokrwistości, bez problemów ze strony układu pokarmowego. Wówczas należy wykonać odpowiednie testy serologiczne w celu wykluczenia lub potwierdzenia takich dolegliwości jak opóźnienie rozwoju somatycznego i pokwitania, niedobory odżywiania, zapalenie tarczycy, choroba Addisona oraz cukrzyca.
