Zmiany zwyrodnieniowo-zniekształcające biodra
Czym są zmiany zwyrodnieniowo-zniekształcające biodra?
Zmiany zwyrodnieniowo-zniekształcające biodra to, oprócz zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa, najczęściej występująca choroba narządu ruchu u osób po 40. roku życia. Choroba ta powoduje niszczenie chrząstki stawowej i miękkich tkanek okołostawowych, upośledzając czynność ruchową stawu biodrowego.
W zależności od przyczyny powstania zmian, wyróżnia się dwie ich grupy: koksartrozy pierwotne i wtórne. Zmiany wtórne powstają w wyniku urazów, przebytych stanów zapalnych i innych chorób stawów, natomiast w przypadku zmian pierwotnych nie można wskazać jednoznacznie przyczyny ich wystąpienia.
Ryzyko wystąpienia zmian zwyrodnieniowo-zniekształcających zwiększają: nadwaga, choroby metaboliczne, nadmierne przeciążenie stawów (np. przy wykonywaniu określonych ruchów w pracy), wady postawy, brak aktywności fizycznej, przebyte urazy.
Objawy zmian zwyrodnieniowo-zniekształcających biodra
Początkowo powstawanie zmian zwyrodnieniowo-zniekształcających powoduje ograniczenie ruchomości stawu biodrowego, co prowadzi do utrudnienia codziennej aktywności fizycznej, np. wchodzenia po schodach. Nogi stają się osłabione, choremu towarzyszy uczucie zmęczenia. Wraz z postępowaniem uszkodzenia chrząstki stawowej pojawia się ból nasilający się rano zaraz po wstaniu z łóżka oraz po dłuższym wysiłku fizycznym. Na późnych etapach rozwoju choroby ból występuje stale, także w nocy. Zmiany zwyrodnieniowo-zniekształcające biodro mogą całkowicie uniemożliwić choremu aktywność fizyczną, prowadząc do kalectwa.
Rozpoznanie i leczenie zmian zwyrodnieniowo-zniekształcających biodro
Diagnoza stawiana jest na podstawie dokładnego wywiadu lekarskiego z pacjentem. Badaniem obrazowym z wyboru jest zdjęcie RTG .
Na początkowym etapie choroby stosowane jest leczenie zachowawcze. Polega ono na podawaniu środków farmakologicznych zmniejszających dolegliwości bólowe, fizjoterapii mającej na celu utrzymanie ruchomości zajętego stawu oraz jego odciążenie. Gdy uszkodzenia nie są duże, chorym zaleca się stosowanie kul łokciowych – początkowo jednej, po przeciwnej stronie do zniszczonego stawu, w dalszych stadiach choroby dwóch. Jeżeli chory ma nadwagę, istotnym elementem leczenia jest zrzucenie zbędnych kilogramów, ponieważ wpływają one negatywnie na obciążenie chorego stawu. Oprócz leków przeciwbólowych możliwe jest stosowanie leków podawanych dostawowo, mających na celu spowolnienie degradacji chrząstki stawowej.
Narastające dolegliwości bólowe oraz zmniejszający się zakres ruchu są sygnałami do przeprowadzenia operacji chirurgicznej. W przypadku zmian zwyrodnieniowo-zniekształcających biodro wykonywana jest alloplastyka tego stawu. Chory staw biodrowy jest usuwany, a w jego miejsce wszczepiany jest sztuczny – cementowy lub bezcementowy. W mocowaniu protez cementowych używany jest specjalny cement kostny, natomiast przy wprowadzaniu protez bezcementowych stosowane są wkręty lub mocowane są one na wcisk.
Rehabilitacja po operacji stawu biodrowego
Leczenie pooperacyjne składa się z dwóch etapów. Pierwszym etapem jest rehabilitacja wczesna. W pierwszej dobie po zabiegu kończyna jest zabezpieczana w odpowiednim ułożeniu. Rehabilitacja wczesna polega na ćwiczeniach oddechowych, ćwiczeniach czynnych stóp i izometrycznych ćwiczeniach mięśni pośladkowych oraz mięśnia czworogłowego uda. Chód odzyskiwany jest stopniowo – najpierw z pomocą balkonika przy pełnym odciążeniu zoperowanej kończyny. Następnie balkonik zamieniany jest na kule łokciowe. Pacjent powinien korzystać z kul łokciowych zwykle przez pół roku od przeprowadzenia operacji. O dokładnym czasie odciążania nogi decyduje specjalista. Drugi etap leczenia polega na stopniowym obciążaniu operowanej kończyny i wzmacnianiu mięśni.
