Żółtaczka fizjologiczna – przyczyny i objawy żółtaczki u noworodków

Żółtaczka fizjologiczna – charakterystyka

Żółtaczka fizjologiczna to żółte zabarwienie skóry i twardówki u noworodków. Jest ono wynikiem gromadzenia się bilirubiny – żółtego barwnika wytwarzanego podczas rozpadu czerwonych krwinek. Tuż po porodzie jej poziom to ok. 2,5 mg/dl, dla porównania, u dorosłych bilirubina całkowita nie powinna przekraczać 1,1 mg/dl. Przed wydaleniem z organizmu bilirubina przemieszcza się przez wątrobę, woreczek żółciowy i przewód pokarmowy. Jest wydalana z żółcią i moczem.

U większości niemowląt hiperbilirubinemia to zjawisko przejściowe, przebiegające łagodnie Jest ono związane z faktem, że wątroba dziecka nie jest wystarczająco dojrzała, aby sprawnie wychwycić bilirubinę i usunąć ją z krwiobiegu. Większość niemowląt urodzonych o czasie nie wymaga leczenia żółtaczki, w rzadkich przypadkach znacznie podwyższony poziom bilirubiny we krwi może narazić noworodka na ryzyko uszkodzenia mózgu, bowiem bardzo wysoki poziom bilirubina jest neurotoksyczny. Szacuje się, że zaledwie 1 na 20 dzieci wymaga leczenia. Prawidłowy poziom bilirubiny wynosi ok. 5 mg/dl (nie przekracza 10 mg/dl).

Przeważnie żółtaczka fizjologiczna znika w ciągu 2–3 tygodni po porodzie, jeśli utrzymuje się dłużej niż 3 tygodnie, może być objawem choroby podstawowej. Czynniki zwiększające ryzyko wystąpienie żółtaczki noworodków to:

• wcześniactwo,

• konflikt serologiczny,

• wrodzona wada czerwonych krwinek,

• zakażenie dróg moczowych,

• niedrożność dróg żółciowych.

Żółtaczka fizjologiczna – objawy

Pierwszą oznaką żółtaczki fizjologicznej jest zażółcenie skóry i oczu dziecka. Zazwyczaj pojawia się ono w ciągu 2–4 dni po urodzeniu, w pierwszej kolejności na twarzy, następnie na całym ciele. Poziom bilirubiny zwykle osiąga szczyt między 3. a 7. dniem po porodzie. Jeśli przy ucisku skóry dziecka, np. w okolicy czoła, widoczne jest wyraźne zażółknięcie cery, prawdopodobnie jest to oznaka żółtaczki.

Kiedy mówimy o żółtaczce patologicznej? Wskazaniem do rozpoczęcia leczenia jest poziom bilirubiny całkowitej we krwi przekraczający:

• w 1. dobie życia >10 mg/dl,

• w 2. dobie życia >12 mg/dl,

• powyżej 3. doby > 15 mg/dl.

Żółtaczka fizjologiczna – leczenie

W większości szpitali przed wypisem matki i dziecka do domu noworodki są badanie pod kątem żółtaczki fizjologicznej. Zaleca się również, aby takie badanie przeprowadzić między 3. a 7. dniem po urodzeniu, kiedy poziom bilirubiny jest najwyższy, np. podczas wizyty położnej środowiskowej.

Leczenie jest zalecane tylko wtedy, gdy testy wykazują bardzo wysoki poziom bilirubiny we krwi dziecka. Istnieją dwie metody leczenia żółtaczki fizjologicznej, które przeprowadza się w szpitalu, są to:

• fototerapia – naświetlanie skóry specjalnym rodzajem światła, które powoduje, że bilirubina ulega przemianom strukturalnym do postaci rozpuszczalnych w wodzie i jest łatwiejsza do usunięcia przez wątrobę,

• transfuzja wymienna – wykonywana w ciężkich przypadkach, gdy stężenie bilirubiny we krwi wynosi >20–25 mg/dl.