Badania pracownicze – rodzaje, sposoby przeprowadzania badań

Badania pracownicze – wstępne

Badania pracownicze wstępne przeznaczone są dla osób, które pierwszy raz są przyjmowane do pracy. Także pracownicy przenoszeni na inne stanowiska, ze zmiennymi warunkami pracy, a w szczególności takimi, które są szkodliwe dla zdrowia, muszą przejść takie badania.  Z badań pracowniczych wstępnych zwolnieni są tylko ci pracownicy, którzy przyjmowani są przez tego samego pracodawcę na to samo stanowisko, w którym pracowali poprzednio lub na stanowisko, gdzie istnieją takie same warunki pracy jak na zajmowanym wcześniej przez nich stanowisku. Wstępne badania muszą się odbyć zawsze przed przyjęciem pracownika do pracy. Zakres badań wstępnych zależy od rodzaju pracy.

Badania pracownicze okresowe

Badania pracownicze okresowe przeprowadzane są co jakiś czas w celu kontroli stanu zdrowia pracownika. Termin tych badań ustalany jest przez lekarza medycyny pracy podczas badań wstępnych. Ten typ badań wykonywany jest zwykle w godzinach pracy.

Badania pracownicze kontrolne

Badania pracownicze kontrolne są obowiązkowe dla tych pracowników, którzy pozostawali na zwolnieniu lekarskim dłużej niż 30 dni. Mają na celu ustalenie, czy pracownik jest zdolny do dalszej pracy

Badania pracownicze – specjalistyczne

Oprócz standardowych badań podmiotowych i przedmiotowych, w zależności od zajmowanego stanowiska pracy, badania pracownicze obejmują również badania specjalistyczne takie jak: badanie laryngologiczne, okulistyczne, neurologiczne, psychologiczne.

Badanie laryngologiczne

Pracownicy, którzy w swojej pracy narażeni są na duży hałas, zawsze przechodzą badania laryngologiczne. Podstawową metodą badania jest audiometria tonalna. Pozwala ocenić ostrość słyszenia tonów czystych. Badaniem uzupełniającym są zaś: audiometria mowy, badanie szeptem.

Badania okulistyczne

Szczegółowe badania okulistyczne są niezbędne najbardziej w tych przypadkach, w których oczy pracownika narażone są na substancje chemiczne (takie jak np. pary gazów, substancje płynne), czynniki fizyczne (np. promieniowanie laserowe lub promieniowanie UV), substancje biologiczne. Mogą one prowadzić bowiem do trwałego uszkodzenia soczewki, siatkówki lub też rogówki, jak również alergicznego zapalenia spojówek albo znacznego podrażnienia rogówki lub skóry powiek.

Z kolei w badaniach profilaktycznych okulista powinien skupić się na ocenie tych funkcji wzroku, które są szczególnie istotne dla charakteru wykonywanej pracy. A są to przede wszystkim: ostrość wzroku, pole widzenia, widzenie barwne, widzenie przestrzenne, wrażliwość na olśnienie oraz widzenie zmierzchowe.

Badanie neurologiczne

Badania pracownicze neurologiczne obejmuje zarówno badanie podmiotowe jak i przedmiotowe. Badanie podmiotowe ogranicza się do wywiadu lekarskiego, w którym lekarz zbiera od pacjenta informacje na temat dolegliwości, jakich doznaje np. bólu głowy, zawrotów głowy, omdleń, zaburzeń świadomości, niedowładów, zaników mięśniowych, zaburzeń widzenia itd. Z kolei badanie przedmiotowe polega na dokładnym zbadaniu pacjenta zarówno w pozycji leżącej, stojącej jak i w ruchu. Neurolog bada wówczas głowę pacjenta, objawy oponowe takie jak np. sztywność karku, badanie nerwów czaszkowych, bada napięcie i siłę mięśni, bada czucie powierzchowne oraz głębokie, bada mowę oraz chód pacjenta.

Badania psychologiczne

Badania psychologiczne nie są przeprowadzane w każdym zawodzie lub przy każdym stanowisku, lecz tylko przy tych, co do których istnieją istotne wskazania. Przeprowadza się je także u pracowników, którzy ulegli wypadkowi lub byli narażeni na niezwykle szkodliwe czynniki, nie tylko w miejscu pracy ale też i poza nią. Zazwyczaj badania psychologiczne polegają na rozmowie z pracownikiem oraz poddaniu go wybranym, specjalistycznym testom psychologicznym.

Źródła:

Opieka profilaktyczna nad pracownikiem, pod red. M. Rybacki, M. Wiszniewska, J. Walusiak-Skorupa, Warszawa 2020, s. 303, 310-311, 320-321, 323.

Szkolenia BHP i badania profilaktyczne pracowników – obowiązki pracodawcy, „Poradnik Gazety Prawnej” lipiec 2016, nr 7, s. 11-14.