Magdalena Samecka 19.03.2022 01:34

Bóle kręgosłupa – przyczyny, diagnostyka oraz leczenie bólu kręgosłupa

pixabay

Bóle kręgosłupa – przyczyny

Bóle kręgosłupa są bardzo częstą dolegliwością, której przyczyny mogą być rozmaite: od zmian przeciążeniowych powstałych na skutek forsujących ćwiczeń czy dźwigania ciężkich przedmiotów, przez zwyrodnienie stawów kręgosłupa, aż po nowotwory. Kręgosłup jest główną podporą ciała, dzięki niemu możliwe jest zachowanie pionowej postawy, utrzymanie równowagi i sprawności ruchowej. Ponadto kręgosłup amortyzuje mikrourazy i stanowi ochronę dla rdzenia kręgowego. Pełni on zatem ważne funkcje w ludzkim organizmie, utrzymuje ciężar ciała, przez co jest narażony na różnego rodzaju kontuzje, urazy i schorzenia.

Przy próbie zdefiniowania konkretnej przyczyny bólu kręgosłupa konieczne jest precyzyjne określenie miejsca dolegliwości, czasu ich trwania oraz sytuacji, w jakich występują.

Ból kręgosłupa lędźwiowego

Kręgosłup lędźwiowy, wraz z odcinkiem krzyżowym, łączy odcinek piersiowy z kością guziczną (ogonową). Jest zbudowany z 5 kręgów lędźwiowych (L1–L5). Aby móc pełnić funkcję podporową, kręgi te są najbardziej masywne ze wszystkich 33–34 kręgów kręgosłupa człowieka i stopniowo zmniejszają się ku górze. Kręgosłup lędźwiowy „dźwiga” ciężar tułowia, musi więc sprostać dużemu obciążeniu kompresyjnemu. To powoduje, że jest szczególnie narażony na występowanie patologii.

Do najczęstszych przyczyn bólu kręgosłupa lędźwiowego zalicza się:

zwyrodnienie kręgosłupa – do powstawania zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa lędźwiowego dochodzi na skutek degeneracji chrząstki stawowej. Chrząstka ma za zadanie ochronę zakończeń kości oraz stawów. Z upływem lat i na skutek czynników zewnętrznych zużywa się i nie ma niestety zdolności regeneracyjnych. Podstawowym objawem zwyrodnienia kręgosłupa jest ból lokalizujący się głównie w okolicy kręgu L5 i kości guzicznej. Nasila się podczas wykonywania określonych ruchów, intensywnych ćwiczeń fizycznych, dźwigania ciężkich przedmiotów. Ból kręgosłupa lędźwiowego można złagodzić, stosując zabiegi fizjoterapeutyczne, dietę bogatą w witaminę D, wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3, antyoksydanty, witaminę C i A, witaminy z grupy B;
dyskopatia – to schorzenie polegające na degeneracji krążka międzykręgowego. Znajduje się on między kręgami kręgosłupa, jest strukturą sprężystą i elastyczną, składa się z pierścienia włóknistego oraz jądra miażdżystego. Z upływem czasu krążek, inaczej dysk, ulega dehydratacji, na skutek czego może dochodzić do jego przemieszczania. Objawy dyskopatii lędźwiowej to: silny ból odcinka krzyżowo–lędźwiowego, ucisk, drętwienie kończyn, niedowład mięśni. Dolegliwości ustępują w pozycji leżącej, a nasilają się podczas ruchu. Czasami dochodzi do całkowitego wypadnięcia dysku, wówczas mówi się o przepuklinie krążka międzykręgowego. Zazwyczaj mocno uciska on na nerwy korzeniowe, powodując przykre dolegliwości bólowe.
Rwa kulszowa – to schorzenie polegające na podrażnieniu struktur nerwowych i ucisku korzeni nerwowych. Powoduje to silny ból kręgosłupa lędźwiowego promieniujący do pośladka, kończyny dolnej i stopy. Mogą pojawić się zaburzenia czucia, drętwienie nogi, upośledzenie siły mięśniowej.

Ból w kręgosłupie lędźwiowym może również być spowodowany schorzeniami sąsiednich narządów i może świadczyć o chorobach:

układu moczowego – np. zapalenie pęcherza moczowego, zapalenie nerek (pojawiają się dodatkowo: gorączka, ból i pieczenie podczas mikcji, krwiomocz),
układu rozrodczego – np. torbiel jajnika, endometrioza, zespół policystycznych jajników, zapalenie przydatków (współtowarzyszą temu wówczas zaburzenia miesiączkowania, ból podczas okresu),
układu pokarmowego – np. zaparcia, zespół jelita drażliwego, zapalenie jelit (chory odczuwa zazwyczaj ból podbrzusza promieniujący do pleców, wzdęcia, uczucie pełności w jamie brzusznej).

Ból kręgosłupa piersiowego

Kręgosłup piersiowy jest zbudowany z 12 kręgów położonych na wysokości klatki piersiowej. Choroby, które mogą wywoływać ból odcinka piersiowego kręgosłupa to m.in.:

wady postawy – najczęstsze to: skolioza (skrzywienie boczne objawiające się niesymetrycznym ułożeniem łopatek) oraz lordoza (nadmierne wycięcie kręgosłupa do przodu, plecy są wówczas wklęsłe, a brzuch wystający),
zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK) – to przewlekła choroba autoimmunologiczna; ból kręgosłupa i sztywność pojawiają się przeważnie w nocy, nie ustępują podczas odpoczynku, delikatnie łagodnieją natomiast przy aktywności fizycznej,
choroby układu krążenia (np. zawał serca czy tętniak aorty),
choroby układu oddechowego (np. zapalenie płuc, zapalenie opłucnej),
siedzący tryb życia,
zmiany przeciążeniowe.

Ból kręgosłupa szyjnego

Kręgosłup szyjny ma za zadanie utrzymanie ciężaru głowy oraz poruszanie nią – łączy głowę z kręgosłupem piersiowym. Kręgi odcinka szyjnego kręgosłupa są delikatne i najmniejsze ze wszystkich kręgów kręgosłupa, jest ich 7.

Ból kręgów szyjnych najczęściej powodują:

dyskopatia szyjna – dehydratacja i degeneracja krążków międzykręgowych odcinka szyjnego kręgosłupa. Objawy dyskopatii szyjnej to: ból kręgosłupa szyjnego, ból karku, bóle i zawroty głowy, drętwienie kończyn dolnych;
stenoza kanału kręgowego – to zwężenie (ciasnota) kanału kręgowego, czyli przestrzeni, w której znajduje się rdzeń kręgowy. Ma podłoże genetyczne, ale może być również nabyta, pojawia się wówczas jako skutek zmian zwyrodnieniowych. Objawia się bólem kręgosłupa szyjnego, drętwieniem i bólem kończyn dolnych, męczliwością nóg;
uraz typu smagnięcie biczem – do tzw. urazu biczowego (whiplash) dochodzi najczęściej podczas wypadków komunikacyjnych, gdy głowa zostaje w niekontrolowany sposób odgięta do tyłu, a następnie gwałtownie wysunięta do przodu. Prowadzi to do podwichnięcia kręgu, uszkodzenia więzadeł, czasem również do złamania kompresyjnego. Pojawiają się wówczas: ból szyi, karku i obręczy barkowej, ograniczenie swobody ruchów głową, sztywność, powstawanie punktów spustowych.

Objawy towarzyszące bólom kręgosłupa szyjnego, które powinny zaniepokoić i wzbudzić czujność oraz skłonić do szybkiej wizyty u specjalisty to: