Brodawki – przyczyny powstawania, rodzaje, sposoby usuwania
Czym są brodawki?
Brodawki to łagodne, wypukłe zmiany skórne o nieregularnym kształcie i nierównej powierzchni. Te grudkowe wykwity mogą przybierać różne kolory – od cielistego, przez różowy, aż po brązowy, potocznie nazywane są kurzajkami.
Za powstawanie brodawek jest odpowiedzialne zakażeniem wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV – human papilloma virus). Brodawki wirusowe zazwyczaj nie dają żadnych objawów – nie bolą, nie swędzą, nie powodują stanu zapalnego. Mogą się pojawiać niemal na wszystkich częściach ciała, najczęściej jednak można je dostrzec na twarzy, dłoniach, stopach, szyi, powiekach. Istnieją także rodzaje brodawek, które występują w innych niż wymienione miejscach, np. pod paznokciami czy na narządach płciowych.
Brodawki – przyczyny powstawania
Przyczyną powstawania brodawek jest wirus HPV. Do zakażenia nim dochodzi na skutek bezpośredniego kontaktu z zarażonym, np. podczas stosunków seksualnych. Wirus brodawczaka ludzkiego ma ponad 100 typów, z których część może powodować zmiany przednowotworowe i nowotworowe. Szacuje się, że ok. 7–10% populacji jest nosicielami HPV, jednak nie wszyscy mają objawy infekcji. Pojawiają się one u osób z nieprawidłowym funkcjonowaniem układu odpornościowego, które może być spowodowane:
chwilowym osłabieniem odporności, np. z powodu miesiączki, infekcji, przewlekłego stresu, nadmiernego zmęczenia,
długotrwałym osłabieniem odporności, m. in.: u osób zakażonych wirusem HIV, przyjmujących leki immunosupresyjne, zmagających się z nowotworami czy chorobami układowymi.
Częściej brodawki zdarzają się u dzieci i młodzież oraz seniorów niż u osób w średnim wieku.
Brodawki – rodzaje
Wśród brodawek wirusowych wyróżnia się kilka ich typów. Najczęściej występujące brodawki to:
Brodawki zwykłe – lokalizują się najczęściej na dłoniach, w okolicy płytki paznokciowej, wału paznokcia, a także pod paznokciem. Mają od kilku do kilkunastu milimetrów, są wielowarstwowe i zazwyczaj pojawiają się w większej liczbie, mogą wówczas tworzyć jedną zmianę. Brodawki zwykłe utrzymują się kilka miesięcy, mogą jednak nie znikać latami. Zdarza się, że są bolesne.
Brodawki stóp – wśród nich można wyodrębnić brodawki myrmecia i brodawki mozaikowe. Pierwszy rodzaj to głębokie i zazwyczaj bolesne zmiany wywołane przez wirusa HPV-1 lokalizujące się na podeszwach stóp. Najczęściej występują u dzieci i młodzieży, powszechnie nazywane są brodawkami lub kurzajkami „basenowymi”. Brodawki mozaikowe to natomiast zmiany powierzchowne, rozlane, tworzące skupiska. Są wywoływane przez wirusa HPV-2 i nie powodują żadnych dolegliwości bólowych ani nie utrudniają chodzenia.
Brodawki płaskie – są nazywane również brodawkami młodocianych, bowiem pojawiają się najczęściej u osób młodych. Wywołuje je najczęściej wirus HPV-3. Zmiany mają grudkową budowę, występują przeważnie na twarzy i układają się w liniach. Nie towarzyszą im inne objawy, mogą jednak utrzymywać się przez długi czas.
Kłykciny kończyste – to brodawki płciowe występujące na błonach śluzowych narządów płciowych, a także odbytu oraz jamy ustnej. Mają wygląd cielistych bądź brązowych wykwitów wyraźnie odznaczających się od zdrowej skóry. Powodują je przeważnie wirusy HPV-6 lub HPV-11, należące to typów niskoonkogennych. Czas od zakażenia do pojawienia się pierwszych brodawek to od 6 tygodni do nawet 8 miesięcy, w tym czasie nosiciele wirusa mogą nieświadomie zarażać swoich partnerów.
Brodawki – usuwanie
Leczenie brodawek nie jest skomplikowane – stosuje się miejscowe środki zawierające kwasy, które „wypalają” brodawkę, jednak często bywają nieskuteczne, a zmiany ustępują za jakiś czas samoistnie (w chwili wzmocnienia się układu odpornościowego zakażonego). Innym sposobem walki z brodawkami jest ich usunięcie mechaniczne. W tym celu stosuje się następujące zabiegi:
laseroterapia – przeprowadza się ją w znieczuleniu miejscowym, wymaga kilku powtórzeń,
krioterapia – metoda, w której wykorzystuje się ciekły azot – zabieg można przeprowadzić w gabinecie dermatologicznym lub samodzielnie w domu, stosując środki do wymrażania kurzajek dostępne w aptece bez recepty; krioterapia może wymagać wielu powtórzeń i może być nieznacznie bolesna,
chirurgiczne wyłyżeczkowanie brodawek lub usunięcie przy pomocy skalpela,
elektrokoagulacja – bezbolesne, przeprowadzane w znieczuleniu miejscowym, usunięcie zmiany z wykorzystaniem zmiennego prądu,
Wśród domowych metod na brodawki można wyróżnić sok mleczny z glistnika jaskółcze ziele, czyli zawiesinę wodną gromadzoną w komórkach mlecznych tej byliny używaną w medycynie ludowej do leczenia kurzajek. Tego typu sposób jest skuteczny jedynie we wczesnej fazie tworzenia się brodawek wirusowych.
