Polekowe uszkodzenie wątroby może nie dawać wyraźnych objawów. Jak je rozpoznać i leczyć?
Polekowe uszkodzenie wątroby (DILI) dotyka coraz więcej osób, między innymi ze względu na łatwą dostępność różnych środków leczniczych. U części pacjentów z polekowym uszkodzeniem wątroby wystarczy odstawienie leku, jednak część z nich wymaga interwencji medycznej. W najgorszym wypadku może dojść do ostrej niewydolności tego narządu, co stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia.
Jak rozpoznać polekowe uszkodzenie wątroby? Jak wygląda leczenie? Artykuł powstał na podstawie rozmowy z dr med. Pawłem Rajewskim, Profesorem i Rektorem Wyższej Szkoły Nauk o Zdrowiu, specjalistą chorób wewnętrznych, specjalistą chorób zakaźnych, hepatologiem, specjalistą transplantologii klinicznej, ekspertem w zakresie obesitologii, lipidologii i zaburzeń metabolicznych.
Postępowanie w przypadku polekowego uszkodzenia wątroby
Polekowe uszkodzenie wątroby (DILI) jest to uszkodzenie wątroby poprzez toksyczne oddziaływanie leków, suplementów lub produktów ziołowych na wątrobę. Jak należy postępować w sytuacji polekowego uszkodzenia wątroby? Wszystko zależy od rodzaju i dawki przyjmowanej substancji, ogólnego stanu zdrowia pacjenta oraz nasilenia objawów klinicznych.
U części pacjentów z polekowym uszkodzeniem wątroby wystarczy odstawienie leku, jednak część z nich wymaga podania specjalnych preparatów. U niektórych osób może dojść do przewlekłego uszkodzenia wątroby, a w najgorszym wypadku do ostrej niewydolności tego narządu, co stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia pacjenta.
- Część DILI minie samoistnie, po odstawieniu leku. Część wymaga podawania leków hepatoprotekcyjnych i hepatoregeneracyjnych. Część przejdzie w przewlekłe uszkodzenie wątroby. Natomiast część DILI może prowadzić do ostrej niewydolności wątroby, które jest realnym zagrożeniem życia pacjenta, charakteryzujące się szybkim pogorszeniem funkcji – powiedział profesor dr med. Paweł Rajewski.
- Najczęściej nie ma leczenia przyczynowego komponentu DILI, jedynie w zatruciu paracetamolem stosuje się N-acetylocysteinę, a w zatruciu kwasem walproinowym lewokarnitynę. Rokowanie u chorych z DILI jest na ogół korzystne - u większości następuje regresja zmian klinicznych i laboratoryjnych po odstawieniu hepatotoksycznego leku - wyjaśnił profesor dr med. Paweł Rajewski.
- I tak u chorych z miąższowym uszkodzeniem wątroby, gdy ALT > 3-krotnie powyżej normy ze stężeniem bilirubiny ponad 3 mg/dl (10% ryzyko zgonu) należy natychmiast odstawić podejrzewany lek. U chorych bez żółtaczki i ze wzrostem ALT < 3-krotność normy można tylko zmniejszyć dawkę leku, kontynuując monitorowanie aktywności transaminaz. Dlatego wskazane jest monitorowanie pacjenta, szczególnie w zależności od nasilenia objawów klinicznych i nieprawidłowości badań laboratoryjnych, celem kwalifikacji do hospitalizacji i leczenia w warunkach szpitalnych – dodał profesor dr med. Paweł Rajewski.
W przypadku podejrzenia polekowego uszkodzenia wątroby przed przyjęciem jakichkolwiek leków należy skontaktować się z lekarzem, który włączy ewentualną kurację oraz zaleci odpowiednie postępowanie zgodnie ze stanem pacjenta. Dodatkowo bardzo istotne jest kontrolowanie objawów, gdyż pacjent może wymagać hospitalizacji szczególnie w przypadku ostrej niewydolności wątroby , która jest zagrożeniem dla zdrowia, a nawet życia pacjenta.
- W przypadku cech ostrej niewydolności wątroby w przebiegu DILI zawsze konieczna jest hospitalizacja chorego, monitorowanie jego stanu klinicznego i ewentualna kwalifikacja do leczenia wspomaganego za pomocą plazmaferezy czy dializ albuminowych oraz w niektórych przypadkach kwalifikacja do transplantacji wątroby – powiedział profesor dr med. Paweł Rajewski.
Objawy polekowego uszkodzenia wątroby
Polekowe uszkodzenie wątroby początkowo może nie dawać żadnych dolegliwości , jednak wykonane badania laboratoryjne mogą wykazywać podwyższone parametry wątrobowe, co oznacza, że stan wątroby nie jest dobry.
Najczęstsze objawy DILI to:
- uczucie rozbicia,
- zmęczenie,
- brak energii,
- niespecyficzne bóle nadbrzusza,
- uczucie dyskomfortu,
- uwieranie w prawym podżebrzu,
- gorączka,
- wysypka,
- biegunka,
- zażółcenie powłok skórnych i twardówek.
Jeśli zaobserwujemy u siebie niepokojące objawy, nie należy tego bagatelizować i powinniśmy jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Im dłużej zwlekamy z wizytą u specjalisty, tym uszkodzenie wątroby będzie bardziej postępować.
Zobacz też : Podwyżki w sanatoriach już od 1 maja. Ile trzeba będzie płacić?
Przyczyny polekowego uszkodzenia wątroby
Działanie hepatotoksyczne leków jest współzależne od kilku czynników. Jest to kwestia leku, profilu pacjenta, a także przyczyn środowiskowych.
Czynniki związane z lekiem to między innymi:
- zdolności do reakcji pomiędzy lekami,
- profil farmakokinetyczny,
- ryzyko interakcji lekowych,
- dawka jednostkowa i dobowa leku.
Czynniki związane z pacjentem to między innymi:
- płeć,
- wiek,
- choroby współistniejące,
- genetyka,
- stopień odżywienia.
Czynniki środowiskowe to między innymi:
- dieta i przyjmowane suplementy,
- stosowanie politerapii,
- alkohol, papierosy i inne używki.
Jakie leki są odpowiedzialne za największą liczbę przypadków polekowego uszkodzenia wątroby? Najczęściej są to antybiotyki, ale nie tylko.
- Najczęściej są to antybiotyki, które odpowiadają za 46% przypadków DILI w USA, suplementy diety, NLPZ, tuberkulostatyki, cytostatyki, leki stosowane w chorobach sercowo-naczyniowych oraz preparaty stosowane w zaburzeniach metabolicznych, w schorzeniach neurologicznych, leki o działaniu hormonalnym i leki stosowane w terapii biologicznej - powiedział profesor dr med. Paweł Rajewski.
Przeczytaj też:
Polekowe uszkodzenie wątroby (DILI) - przyczyny, objawy, leczenie. Ekspert tłumaczy (pacjenci.pl)
Te nawyki rujnują Twoją wątrobę! Poznaj trzech jej największych wrogów (pacjenci.pl)
