Zwiastun raka, czyli stany przednowotworowe błony śluzowej

Stany przednowotworowe błony śluzowej – przyczyny, objawy, leczenie

Leukoplakia jamy ustnej

Jest to biała plama lub tarczka występująca w jamie ustnej, której nie można (klinicznie ani histologicznie) zdiagnozować jako żadnego innego schorzenia.Do głównych przyczyn jej występowania należy przewlekły alkoholizm oraz palenie papierosów, choć mogą ja wywołać również czynniki takie jak: przewlekłe drażnienie błony śluzowej, urazy mechaniczne, zaburzenia hormonalne, niedobory witamin oraz infekcje spowodowane grzybami lub różnego rodzaju wirusami.Pojawia się w postaci białawych, regularnych plam o wyraźnych granicach, najczęściej w okolicach kącików ust, linii zgryzowej zębów, na wargach, a także na dnie jamy ustnej oraz języku.Jest najczęściej występującym stanem przednowotworowym błony śluzowej w jamie ustnej – u pacjentów z rozpoznanym rakiem kolczystokomórkowym w wielu przypadkach wcześniej wykrywa się właśnie leukoplakię (ryzyko zrakowacenia zmiany wynosi 10 %).Dotyczy głównie mężczyzn pomiędzy 50. a 70. rokiem życia.Leczenie polega na wyeliminowaniu czynników drażniących oraz nałogów, poprawie higieny jamy ustnej i usunięciu zmian za pomocą laserów wysokoenergetycznych, kriochirurgii lub elektrokoagulacji.

Erytroplakia jamy ustnej

Erytroplakia jamy ustnej to stan przednowotworowy błony śluzowej bardzo podobny do leukoplakii, z tą różnicą, że charakterystyczne dla tego schorzenia plamy mają kolor czerwony. Występuje rzadziej niż leukoplakia, może być umiejscowiona w każdym miejscu w jamie ustnej i zwykle, poza bolesnością oraz pieczeniem, nie daje innych objawów.W przypadku tej choroby najczęściej mamy do czynienia z pojedynczą plamą, w której histopatologicznym obrazie często występuje postać inwazyjna raka. Jako że istnieje duże ryzyko zezłośliwienia zmiany (ok. 40 %), szybkie podjęcie leczenia ma ogromne znaczenie. Przyczyną jej występowania jest nałogowe palenie papierosów oraz alkoholizm.  Dotyka zarówno kobiet, jak i mężczyzn, w średnim i starszym wieku. Leczenie przebiega na chirurgicznym usunięciu zmian.

Przewlekła kandydoza

Przewlekła kandydoza jamy ustnej występuje wskutek zbyt dużego namnożenie drożdżaków Candida albicans, spowodowanego najczęściej spadkiem odporności organizmu.Charakteryzuje się obecnością białego nalotu pokrywającego język i podniebienie (czasami również gardło oraz przełyk), bólem i pieczeniem.Przyczyną przewlekłej kandydozy są najczęściej długo utrzymujące się stany zapalne, źle dopasowane protezy zębowe, obniżenie produkcji śliny, palenie papierosów, niedobory żywieniowe lub odporność obniżona przez inne choroby.Według najnowszych badań przewlekła kandydoza bardzo często jest pierwszym stadium nowotworu jamy ustnej.Leczenie kandydozy polega na stosowaniu leków przeciwgrzybiczych o działaniu zarówno miejscowym, jak i ogólnym oraz nadzwyczajnej dbałości o higienę jamy ustnej.Zaleca się również spożywanie produktów bogatych w witaminy z grupy B i C oraz naturalnych probiotyków, takich jak kiszonki, kefiry czy jogurty.Osoby, które noszą protezy zębowe, powinny zaś zwrócić szczególną uwagę na dokładne ich dopasowanie.

Erytroplazja Queyrata

Nazywana również rogowaceniem czerwonym, erytroplazja Queyrata należy do stanów przednowotworowych błony śluzowej. Charakteryzuje się występowaniem sinoczerwonej, hiperplastycznej zmiany na żołędzi penisa lub (rzadziej) na błonach śluzowych warg sromowych albo jamy ustnej. Zmiana ta ma płaską, lekko błyszczącą powierzchnię i wyraźne granice. Może występować w postaci pojedynczej lub mnogiej. Ryzyko zezłośliwienia zmiany wynosi 10 %.Erytroplazja Queyrata zazwyczaj jest wynikiem niedostatecznej higieny, obecności wydzieliny gruczołów napletka oraz przewlekłych stanów zapalnych. Może także pojawić się wskutek zakażeń wirusowych (w szczególności wirusem brodawczaka ludzkiego lub opryszczki pospolitej).Objawy, które jej towarzyszą, to zaczerwienienie i obrzęk błon śluzowych, ból, uczucie swędzenia, a także problemy z oddawaniem moczu.W leczeniu erytroplacji Queyrata stosuje się m.in. koagulację prądem elektrycznym, naświetlania promieniami rentgenowskimi, terapię fotodynamiczną czy laser CO2.

Liszaj płaski

Liszaj płaski jest przewlekłą chorobą jamy ustnej. W większości przypadków umiejscowiony na błonie śluzowej policzków, może występować w postaci siateczkowatej (grudki układają się w drzewkowaty kształt) lub w postaci nadrżerek i pęcherzy.Zazwyczaj nie powoduje innych dolegliwości, dlatego tak często zostaje zignorowany przez chorych. Mało kto zdaje sobie sprawę, że liszaj płaski niesie ze sobą ryzyko rozwoju raka kolczystokomórkowego, w związku z czym niezbędna jest obserwacja lekarska i szybkie podjęcie leczenia.Terapia polega głównie na złagodzeniu objawów, dlatego najczęściej bezpośrednio na zmianę stosuje się maści zawierające glikokortykosteroidy. W cięższych przypadkach lekarz może przepisać również retinoidy i cyklosporynę, a także zalecić zastosowanie fototerapii.