Coraz więcej przypadków raka trzustki. Winny jeden produkt

Rak trzustki – dlaczego występuje coraz częściej?

Rak trzustki to jeden z najbardziej śmiertelnych nowotworów przewodu pokarmowego. Na świecie odpowiada za setki tysięcy nowych zachorowań rocznie, przy pięcioletnim przeżyciu rzędu ok. 11 proc. W Europie obserwujemy systematyczny wzrost zarówno zapadalności, jak i zgonów. Zjawisko wiąże się ze starzeniem populacji, ale także z utrwalonym nawykiem palenia papierosów i narastającą otyłością. Eksperci ostrzegają, że do 2030 r. rak trzustki może znaleźć się w pierwszej piątce najczęstszych przyczyn zgonów onkologicznych.

Objawy raka trzustki – kiedy iść do lekarza?

• nawracający ból w nadbrzuszu promieniujący do pleców,
• niezamierzona utrata masy ciała, brak apetytu, nudności,
• nagła, bolesna żółtaczka skóry i oczu, świąd, ciemny mocz,
• świeżo rozpoznana cukrzyca lub wyraźne pogorszenie kontroli glikemii.

Jeśli zauważysz którykolwiek z tych objawów, skontaktuj się niezwłocznie z lekarzem rodzinnym. Zazwyczaj pierwszym badaniem jest USG jamy brzusznej, a przy podejrzeniu guza wykonuje się tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny. Marker CA 19-9 bywa pomocny w monitorowaniu przebiegu leczenia, choć nie służy do przesiewu.

Palenie papierosów podwaja ryzyko – i nie tylko

Palenie tytoniu pozostaje najsilniejszym czynnikiem ryzyka, na który mamy wpływ. Zawarte w dymie nitrozoaminy uszkadzają DNA komórek trzustki i podtrzymują przewlekły stan zapalny, co sprzyja kolejnym mutacjom. Dane populacyjne pokazują, że aktualni palacze chorują około 2,2 razy częściej niż osoby nigdy niepalące. 

Co ważne, po około 20 latach od rzucenia palenia ryzyko zbliża się do populacyjnego, a bierne palenie zwiększa je o kolejne kilkadziesiąt procent. Na ryzyko choroby wpływają również otyłość (BMI ≥ 30), która potrafi je podwoić, przewlekłe zapalenie trzustki podnoszące ryzyko nawet kilkunastokrotnie, a także dieta bogata w przetworzone mięso i spożycie alkoholu. Coraz częściej zwraca się uwagę na nowo rozpoznaną cukrzycę typu 2 – może być zarówno konsekwencją zaburzeń w wydzielaniu insuliny przez chorą trzustkę, jak i wczesnym sygnałem rozwijającego się guza.

Jak zmniejszyć ryzyko – realne kroki na dziś

Najsilniejszą interwencją profilaktyczną pozostaje rzucenie palenia; połączenie wsparcia farmakologicznego z terapią behawioralną znacząco zwiększa szanse powodzenia. Warto równolegle zadbać o masę ciała i codzienną aktywność – minimum to 150 minut umiarkowanego wysiłku tygodniowo. Dodatkową ochronę daje ograniczenie alkoholu (najlepiej całkowita rezygnacja lub bardzo niskie dawki) oraz odżywianie z przewagą nieprzetworzonej żywności. 

Każde nowe, niejasne dolegliwości ze strony jamy brzusznej warto szybko omówić z lekarzem – im wcześniej rak zostanie wykryty, tym większa szansa na resekcję chirurgiczną, jedyną metodę z potencjałem wyleczenia.