Ból podbrzusza – przyczyny, diagnostyka i leczenie bólu w dole brzucha
Ból podbrzusza – charakterystyka
Ból podbrzusza to dolegliwości pojawiające się w dole brzucha, mające charakter zarówno łagodny, jak i ostry – wtedy też zazwyczaj towarzyszą mu inne objawy. Ponieważ często określenie dokładnej lokalizacji bólu brzucha jest trudne, wyróżnia się trzy rejony jamy brzusznej, biorąc pod uwagę umiejscowienie bólu względem narządów: podbrzusze, śródbrzusze, nadbrzusze.
Podbrzusze to obszar znajdujący poniżej tzw. płaszczyzny międzyguzkowej, czyli przechodzącej obustronnie przez guzek biodrowy. Podbrzusze, inaczej nazywane okolicą łonową, obejmuje także okolicę pachwinową lewą i okolicę pachwinową prawą. Źródłem bólu w podbrzuszu w większości przypadków jest cykl menstruacyjny, dolegliwości pojawiają się podczas owulacji oraz tuż przed miesiączką. Ból na dole jamy brzusznej może jednak również świadczyć o poważnych schorzeniach układu pokarmowego i moczowego, także u mężczyzn. Jakie przyczyny najczęściej wywołują bóle podbrzusza?
Ból podbrzusza – przyczyny
Ból brzucha w podbrzuszu najczęściej związany jest z:
Chorobami ginekologicznymi – jeżeli ból pojawia się nagle, jest silny i towarzyszą mu dodatkowe objawy, takie jak: plamienie bądź krwawienie z dróg rodnych, a także nudności, wymioty lub gorączka, może to świadczyć o rozpoczynającym się poronieniu lub ciąży pozamacicznej. W takich sytuacjach należy jak najszybciej udać się do szpitala. Poza wymienionymi nagłymi stanami, ból podbrzusza może zwiastować: endometriozę, torbiel jajnika, mięśniaki macicy, zapalenie jajników, skręt przydatków. Nie wolno zapominać, że objawy bólowe mogą być jedną z oznak raka jajnika oraz raka szyjki macicy – zazwyczaj niestety choroba jest już wtedy w bardzo zaawansowanym stadium.
Chorobami układu pokarmowego – tak jak w przypadku chorób ginekologicznych, tak i w chorobach układu pokarmowego objawiających się bólem podbrzusza można wymienić stany ostre, które poważnie zagrażają zdrowiu lub nawet życiu i wymagają pilnej konsultacji z lekarzem. Są to: zapalenie wyrostka robaczkowego (ból podbrzusza, zwłaszcza w okolicy prawej pachwiny, czasami również w okolicy pępka, wymioty, nudności, gorączka, przyspieszone tętno) oraz niedrożność jelit (ostry ból brzucha, nudności, wymioty, zatrzymanie stolca i gazów). Pozostałe przyczyny bólu podbrzusza związane z układem pokarmowym to: zaparcia, wzdęcia, zespół jelita drażliwego, zapalenie jelit.
Chorobami układu moczowego – bólowi w dole brzucha towarzyszą wtedy: ból i pieczenie podczas mikcji, bolesne parcie na pęcherz, krwiomocz, nudności, wymioty, gorączka. Objawy te mogą wskazywać na takie choroby jak: zapalenie pęcherza, zapalenie nerek, kolka nerkowa, kamica moczowa. U mężczyzn ból podbrzusza może być spowodowany również zapaleniem gruczołu krokowego oraz zapaleniem jądra.
Choroby kręgosłupa – ból okolicy lędźwiowo–krzyżowej kręgosłupa, spowodowany najczęściej zmianami zwyrodnieniowymi oraz dyskopatią, może promieniować do podbrzusza, pachwin, bioder, nóg, zwłaszcza wtedy, gdy mięśnie brzucha są słabe (np. przy rozstępie mięśnia prostego).
Ból podbrzusza – diagnostyka
Określenie dokładnej lokalizacji bólu brzucha to pierwszy krok w stronę diagnozy. Jeżeli chory wyraźnie odczuwa ból w dole brzucha, wówczas istotne są inne objawy towarzyszące tym dolegliwościom. Lekarz przeprowadzi także badanie palpacyjne jamy brzusznej, które może ujawnić m. in.: wzdęcia, przepukliny, szmery perystaltyczne, obecność objawów otrzewnowych i zleci dodatkowe badania, zazwyczaj będą to:
badania laboratoryjne krwi (morfologia, CRP, sód, potas, mocznik, kreatynina, ewentualnie panel wątrobowy i trzustkowy), badanie ogólne moczu,
USG jamy brzusznej,
RTG jamy brzusznej,
tomografia komputerowa – zdecydowanie rzadziej,
diagnostyka zakażenia Helicobacter pylori, w tym gastroskopia,
kolonoskopia.
Ostre choroby jamy brzusznej wymagają leczenia operacyjnego, w przypadku innego podłoża bólu podbrzusza leczenie może być różne. Od podawania leków rozkurczowych i przeciwbólowych (np. w bólach związanych z cyklem menstruacyjnym), przez preparaty normalizujące perystaltykę jelit (np. przy zespole jelita drażliwego – IBS), po antybiotykoterapię (np. w chorobach zapalnych nerek) – wszystko oczywiście uzależnione jest od konkretnej przyczyny występujących dolegliwości bólowych.
