Choroba fenowa. Jak wiatr wpływa na nasze samopoczucie i zdrowie?

19 grudnia 2024

Autor tekstu: Marta Uler

Silny wiatr jest nieprzyjemny. Powoduje gorsze samopoczucie, sprawia, że chcemy się schować w miejscu, gdzie jest spokój i cisza. Wiele osób źle się czuje podczas takiej pogody, skarży się np. na bóle głowy i problemy ze snem. Okazuje się, że jest na to nazwa.

Choroba fenowa związana jest z występowaniem wiatru halnego, charakterystycznego dla gór. W Polsce występuje on w Karpatach i Sudetach, z największą siłą wieje na Podhalu. Dociera także do aglomeracji miejskich, np. do Krakowa.

Wiatr a samopoczucie

Wiatr to nie tylko powiew, który rozwiewa włosy czy przeszkadza w spacerowaniu. Jego wpływ na nasze samopoczucie może być znacznie bardziej złożony. Nasilenie wiatru, jego temperatura i wilgotność powietrza oddziałują na organizm człowieka na różne sposoby. Silny wiatr może prowadzić do spadku koncentracji, rozdrażnienia i wywoływać uczucie niepokoju.

Osoby bardziej wrażliwe na zmiany pogodowe mogą odczuwać zmęczenie, bóle głowy , czy obniżony nastrój , bo wiatr i ciśnienie atmosferyczne wpływają również na nasz układ nerwowy. Gdy wieje silny wiatr, tak, jak w ostatnich dniach, możemy cierpieć na:

nerwowość i drażliwość,
zaburzenia snu, możemy budzić się w nocy bez wyraźnego powodu,
migrenowe bóle głowy,
zaburzenia rytmu serca ,
w przypadku osób leczących się psychiatrycznie może wystąpić nasilenie objawów.

4,5 mln Polaków cierpi na przewlekłą chorobę nerek. A procedury opóźniają leczenie

To najbardziej wyniszcza tarczycę. Każdy z nas jest w grupie ryzyka

Choroba fenowa – co to takiego?

Szczególnym przypadkiem wrażliwości na wiatr jest tzw. choroba fenowa. Ten termin odnosi się do specyficznego zespołu objawów pojawiających się w wyniku działania wiatru fenowego, czyli ciepłego, suchego wiatru występujące w górach. W Tatrach taki wiatr nazywa się halnym. Jest charakterystyczny dla Karpat, Sudetów, a z najsilniej odczuwamy go na Podhalu.

Osoby dotknięte chorobą fenową skarżą się na bezsenność, uczucie niepokoju, kołatanie serca, a nawet nasilenie objawów depresji . Wzrost prędkości wiatru i gwałtowne zmiany ciśnienia mogą powodować bóle głowy, migreny, a u niektórych osób wywoływać większą drażliwość czy problemy z koncentracją, a nawet – skłonności do zachowań agresywnych i ryzykownych.

Halny a ryzyko chorób

Wiatr halny jest szczególnie niebezpieczny dla osób z chorobami serca i układu krążenia. Gwałtowne zmiany ciśnienia atmosferycznego, jakie towarzyszą halnemu, mogą prowadzić do wzrostu ciśnienia tętniczego krwi, co z kolei zwiększa ryzyko zawałów czy udarów .

Wpływ halnego na zachorowania z powodu zawału serca dokładnie zbadał i opisał w swojej pracy doktorskiej (którą obronił w roku 2000 na Wydziale Lekarskim Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego) doktor Marek Szpot. Badania prowadził przez 3 lata, a dotyczyły hospitalizacji z powodu ostrych zespołów wieńcowych w obszarze Zespołu Opieki Zdrowotnej w Zakopanem. ”Analiza początku czasu zachorowań na zawał serca wykazała, że ponad połowa ich wydarzyła się w statystycznie znamiennych, krótkich seriach czasowych. Dowodziło to, że istotną rolę odgrywały zewnętrzne czynniki biometeorologiczne. Jednym z nich były właśnie sytuacje fenowe” – podaje onet.pl.

Badania wskazują, że zmiany ciśnienia atmosferycznego mogą wpływać na ryzyko incydentów sercowo-naczyniowych. Zwiększenie lub zmniejszenie ciśnienia o 10 mbar może zwiększać występowanie takich incydentów o około 12 proc.

Ponadto, w okresach wzmożonego wiatru halnego częściej dochodzi do zaostrzenia objawów chorób psychicznych, takich jak depresja czy zaburzenia lękowe , wiatr może powodować nasilenie agresywności oraz kryzysy emocjonalne kończące się próbami samobójczymi. Warto zauważyć, że halny wpływa nie tylko na ludzi – także zwierzęta domowe i gospodarskie mogą być bardziej niespokojne, co jeszcze bardziej uwidacznia jego oddziaływanie na organizmy żywe.

Jak sobie radzić, gdy wieje wiatr?

Niestety, nie da się wyłączyć wiatru i wyeliminować jego wpływu na nasze samopoczucie i zdrowie fizyczne. Istnieją natomiast sposoby, dzięki którym można nieco zmniejszyć ten wpływ, np.:

unikanie wysiłku fizycznego na zewnątrz,
dbanie o spokojny sen – tu pomocne mogą być zasłony dźwiękoszczelne lub użycie urządzeń generujących biały szum,
nawadnianie organizmu – silny wiatr wysusza powietrze, co może prowadzić do odwodnienia, a odpowiednio nawodniony organizm zawsze po prostu działa lepiej, więc nie zapominajmy o wodzie,
relaks – dźwięk wiatru, nawet przez szybę, powoduje dziwny niepokój i napięcie. I tu pomóc mogą techniki relaksacyjne, takie jak medytacja czy joga . Jeśli generalnie się odstresujemy, łatwiej poradzimy sobie z wpływem wiatru,
monitorowanie zdrowia – osoby z problemami zdrowotnymi, w tym kardiologicznymi, czy psychicznymi, powinny szczególnie uważnie obserwować swoje samopoczucie podczas wietrznej pogody i w razie potrzeby skonsultować się z lekarzem.