Czujesz senność w ciągu dnia? Już wiadomo, skąd się to bierze i jak temu zaradzić
Masz wrażenie, że nawet po dobrze przespanej nocy wciąż nie masz energii? W pracy łapiesz się na tym, że najchętniej zdrzemnąłbyś się choćby na chwilę? Naukowcy z Bostonu odkryli, co może stać za nadmierną sennością w ciągu dnia i wskazali sposoby, by sobie z nią poradzić.
- Hipersomnia to coś więcej niż zwykłe zmęczenie i dotyka nawet 15 proc. populacji
- Nowe badania wskazują, że wpływ na senność mają dieta i metabolity hormonów płciowych
- Produkty bogate w tyraminę mogą nasilać senność, natomiast dieta śródziemnomorska może ją ograniczać
- Na nadmierną senność warto reagować, bo może sygnalizować poważniejsze problemy zdrowotne
Nadmierna senność, czyli hipersomnia
Hipersomnia, nazywana też nadmierną sennością w ciągu dnia (EDS), to zaburzenie, które wykracza poza zwykłe zmęczenie. Jak podaje brytyjska Narodowa Służba Zdrowia (NHS), osoby cierpiące na hipersomnię mogą zasypiać bez ostrzeżenia, spać przez długie godziny w nocy, a mimo to wciąż odczuwać silną potrzebę drzemek w ciągu dnia.
Szacuje się, że problem może dotyczyć nawet 15 proc. populacji, a w Wielkiej Brytanii – co czwartej osoby. To nie tylko uciążliwość, ale i realne zagrożenie, bo przewlekła senność wiąże się z wyższym ryzykiem rozwoju chorób sercowo-naczyniowych, otyłości czy cukrzycy.
Co ważne, hipersomnia różni się od zwykłego zmęczenia po nieprzespanej nocy. Jeżeli mimo odpowiedniej ilości snu wciąż czujesz, że nie możesz normalnie funkcjonować, lekarze zalecają konsultację i diagnostykę. Nadmierna senność może być bowiem powiązana z poważnymi zaburzeniami, takimi jak bezdech senny, narkolepsja, depresja, zespół niespokojnych nóg czy zespół przewlekłego zmęczenia.
Przeczytaj też: Masz takie objawy? To może być menopauza. Wyjaśnia ekspertka
Z czego wynika ciągła senność w ciągu dnia?
Naukowcy z akademickiego centrum medycznego Mass General Brigham i szpitala Beth Israel Deaconess Medical Center w Bostonie przeanalizowali próbki krwi od ponad 6000 osób oraz kwestionariusze dotyczące ich poziomu senności w ciągu dnia. Wyniki badań opublikowano w czasopiśmie “Lancet eBioMedicine”.
Badacze zidentyfikowali aż siedem metabolitów, które mogą mieć wpływ na nadmierną senność. Część z nich powiązano z metabolitami hormonów płciowych, takich jak progesteron, który odgrywa rolę w procesach związanych ze snem, w tym w produkcji melatoniny.
Nasze badanie sugeruje, że dieta i genetyka mogą odgrywać ważną rolę w EDS. Dowiadując się, jakie procesy biologiczne zachodzą w organizmie, zaczynamy rozumieć, jak i dlaczego dochodzi do nadmiernej senności w ciągu dnia, a także jakie są jej wczesne oznaki i co możemy zrobić, aby pomóc pacjentom – podkreśla dr Tariq Faquih, główny autor badania.
Jednym z kluczowych odkryć było wskazanie roli tyraminy – związku obecnego w przejrzałej i fermentowanej żywności, który szczególnie u mężczyzn może nasilać senność. Do produktów bogatych w tyraminę należą m.in. sery dojrzewające, wędliny i wędzonki, przejrzałe owoce, kiszonki czy czerwone wino.
Przeczytaj też: Po pracy pijesz jedno piwo? Neurolog ostrzega przed skutkami
Ciągle czujesz senność? Tak ją pokonasz
Żywność bogatą w tyraminę z pewnością warto wobec tego ograniczyć, jeśli mamy problem z sennością. Badanie wykazało również, że z kolei kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6 mogą sprzyjać większej energii i zmniejszać ryzyko hipersomnii. Występują one w rybach (łosoś, makrela, sardynki, tuńczyk), owocach morza, orzechach włoskich, siemieniu lnianym, jajach, drobiu oraz produktach pełnoziarnistych.
Dieta śródziemnomorska, bogata właśnie w te składniki, od lat uznawana jest za jedną z najzdrowszych. Jej stosowanie może nie tylko wspierać serce i mózg, ale również poprawiać jakość snu i zmniejszać uczucie przewlekłej senności.
Oprócz zmiany nawyków żywieniowych, w walce z nadmierną sennością mogą pomóc także:
- regularna aktywność fizyczna, która poprawia krążenie i dotlenia organizm
- unikanie drzemek w ciągu dnia, które rozregulowują rytm dobowy
- ograniczenie spożycia kofeiny i alkoholu, szczególnie w godzinach wieczornych
- dbanie o higienę snu, czyli stałe godziny zasypiania i wstawania, przewietrzona sypialnia, brak ekranów przed snem
Jeżeli jednak mimo wdrożenia zmian senność wciąż utrudnia codzienne życie, konieczna jest konsultacja z lekarzem. Tylko specjalista może zlecić odpowiednią diagnostykę i ocenić, czy problem nie kryje poważniejszej choroby.
Źródła: Independent, NHS, Lancet eBioMedicine, Mass General Brigham, Beth Israel Deaconess Medical Center
