GIF ostrzega pacjentów. Te leki są tańsze, ale mogą zagrażać zdrowiu i życiu

Fałszywe leki nie omijają Europy

Jeszcze kilka lat temu problem podrobionych farmaceutyków kojarzył się głównie z krajami o słabiej rozwiniętych systemach regulacyjnych. Dziś, jak podkreśla Europejska Agencja Leków, fala fałszywych „zastrzyków odchudzających” obmywa już wszystkie państwa Unii Europejskiej. Tylko od czerwca do sierpnia 2025 r. służby nadzoru zidentyfikowały setki fałszywych kont w mediach społecznościowych, które podszywały się pod renomowanych producentów i instytucje publiczne.

Przeczytaj też: Kolejny skutek uboczny Ozempicu. Tym razem chodzi o mięśnie

Globalny biznes wart miliardy dolarów

Według Światowej Organizacji Zdrowia substandardowe i sfałszowane produkty medyczne generują rocznie straty rzędu 30,5 mld USD, a co najmniej 1 na 10 leków sprzedawanych w krajach o niskim i średnim dochodzie nie spełnia norm jakości. Eksperci podkreślają, że szybki rozwój e-commerce i niedobory w legalnym łańcuchu dostaw tworzą niszę dla nieuczciwych sprzedawców.

Semaglutyd i tirzepatyd na celowniku podrabiaczy

Analogi peptydu glukagonopodobnego 1 (GLP-1), stosowane w leczeniu cukrzycy typu 2 i otyłości, trafiły w ostatnich miesiącach na listę leków najczęściej podrabianych. GIF, Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych oraz EMA wskazują, że popyt przewyższa podaż, a braki w aptekach napędzają handel w sieci – od forów tematycznych po prywatne czaty komunikatorów.

Co naprawdę kryje się w „cudownych” zastrzykach

Eksperci farmaceutyczni ostrzegają, że nielegalne preparaty bywają w najlepszym razie nieskuteczne, a w najgorszym – toksyczne.

1. Zanim klikniesz „Kup teraz”, poznaj główne zagrożenia. Badania inspekcji farmaceutycznych pokazują, że fałszywki potrafią całkowicie różnić się składem od deklarowanego, a proces ich wytwarzania nie podlega żadnej kontroli.
    
2. Brak lub niewłaściwa dawka substancji czynnej – szacuje się, że ponad jedna trzecia wykrytych podróbek nie zawiera wcale aktywnego składnika, a blisko 20% ma go w dawce nieodpowiedniej do terapii.
    
3. Zanieczyszczenia i nieznane domieszki – w sfałszowanych penach do zastrzyków znajdowano metale ciężkie, sterydy anaboliczne czy całkowicie obce farmaceutyki, co może prowadzić do uszkodzenia wątroby lub nerek.
    
4. Zerwana tzw. zimna sieć – preparaty podawane we wstrzyknięciach tracą stabilność, gdy są transportowane bez kontroli temperatury, przez co terapia staje się nieprzewidywalna.
    
5. Ryzyko opóźnienia prawidłowego leczenia – pacjent korzystający z placebo zamiast leku traci czas, a choroba postępuje, podnosząc ryzyko powikłań sercowo-naczyniowych.

Przeczytaj też: Takie są skutki uboczne odstawienia Ozempicu. Coraz więcej poszkodowanych

Zasada czterech P – twój filtr bezpieczeństwa

Zanim wrzucisz lek do koszyka – czy to realnego, czy internetowego – zastosuj prosty protokół oceny wiarygodności. Jego skuteczność potwierdzają farmaceuci GIF-u oraz Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego, którzy od lat edukują pacjentów w zakresie bezpiecznego zakupu leków.

1. Pochodzenie – wybieraj wyłącznie apteki stacjonarne wpisane do Rejestru Aptek; odbiór osobisty gwarantuje, że do Twoich rąk trafia produkt z legalnego źródła.
    
2. Pakiet informacji – opakowanie musi zawierać polską ulotkę, numer serii i datę ważności; brak któregokolwiek z tych elementów powinien zapalić czerwoną lampkę.
    
3. Paragon – dowód zakupu ułatwia zgłoszenie działań niepożądanych i ewentualną reklamację.
    
4. Podejrzenia – zmieniony kolor roztworu, uszkodzona etykieta lub nietypowy zapach to powód, by natychmiast skonsultować się z farmaceutą, a w razie objawów ubocznych – z lekarzem.

Kiedy natychmiast zgłosić się po pomoc?

Nie zwlekaj z wizytą na Szpitalnym Oddziale Ratunkowym lub w nocnej i świątecznej opiece zdrowotnej, jeśli po podaniu preparatu wystąpią: 

• duszność, 
• ucisk w klatce piersiowej, 
• gwałtowny spadek lub wzrost glikemii, 
• rozległe wysypki czy 
• zaburzenia świadomości. 

W sytuacjach granicznych liczy się czas – im szybciej trafisz pod opiekę specjalistów, tym większa szansa na ograniczenie skutków ubocznych.

Przeczytaj też: Musisz jechać na SOR? Tu sprawdzisz kolejkę

Gdzie zgłaszać podejrzenia o fałszerstwo?

Każdy pacjent może (i powinien) zgłosić podejrzany produkt do GIF-u poprzez formularz na stronie gov.pl/gif lub telefonicznie w Wojewódzkiej Inspekcji Farmaceutycznej. Informacje o nielegalnych aukcjach warto przesyłać również do zespołów bezpieczeństwa platform e-commerce – ich szybka reakcja ułatwia usuwanie ofert, zanim oszukają kolejnych chorych.

Klauzula
Materiał ma charakter informacyjny i nie zastępuje indywidualnej porady medycznej. W razie jakichkolwiek wątpliwości skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.

Źródła:

1. Fałszowanie leków na cukrzycę i otyłość. GIF wydał ostrzeżenie – https://wydarzenia.interia.pl/kraj/news-plaga-sfalszowanych-lekow-na-dwie-choroby-powazne-zagrozenie%2CnId%2C22303412
2. EU regulator flags surge in online sales of counterfeit weight-loss drugs – https://www.reuters.com/sustainability/boards-policy-regulation/eu-regulator-flags-surge-online-sales-counterfeit-weight-loss-drugs-2025-09-03/
3. Substandard and falsified medical products – https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/substandard-and-falsified-medical-products
4. Nie okradaj się ze zdrowia. Fałszywe leki to prawdziwe zagrożenie – https://www.gov.pl/web/gif/nie-okradaj-sie-ze-zdrowia-falszywe-leki-to-prawdziwe-zagrozenie