Inwestycja w zdrowie pracowników może przynieść nawet 16 mld zysku rocznie

Choroby i stres kosztują miliardy

– Inwestycja w zdrowie pracowników to nie koszt, ale inwestycja, która się zwraca - podkreśla dr Artur Białkowski, wiceprezes zarządu Medicover. - Dzięki kompleksowej opiece i profilaktyce pracownicy są zdrowsi, bardziej zmotywowani, a firmy zyskują stabilność i lepsze wyniki finansowe.

Analiza danych z ponad 570 tysięcy pracowników objętych opieką Medicover pokazuje skalę problemu zdrowotnego w polskich firmach. W ciągu ostatnich trzech lat znacząco wzrosła liczba zwolnień lekarskich z powodu zaburzeń psychicznych i chorób układu krążenia. Zwolnienia wynikające z zaburzeń lękowych wzrosły aż o 89%. Na drugim miejscu znalazły się choroby układu ruchu, szczególnie bóle pleców, uznawane za jedną z głównych przyczyn absencji i obniżonej produktywności. Jak szacuje Medicover, średni koszt złego stanu zdrowia pracownika to ok. 3 tys. zł rocznie, uwzględniając absencję i tzw. prezenteizm, czyli sytuacje, gdy pracownik jest obecny, ale jego praca jest nieefektywna z powodu złego samopoczucia. Jeśli przenieślibyśmy te wyliczenia na  wszystkich pracujących na etatach pracowników, otrzymalibyśmy ok. 16 mld oszczędności rocznie.

- W ostatnim czasie mocno pogorszyło się zdrowie psychiczne i to może mocno niepokoić. – mówi prof. Marta Wiszniewska z Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi. – Ludzie czują lęk, nie tylko dlatego, że on jest generowany w pracy, ale też dlatego że młode pokolenie wyrasta w otoczeniu, które powoduje niepewność. Poczucie wspólnoty w zespołach może budować wsparcie – mówi prof. Wiszniewska.

– Jeśli pracownik choruje, firma traci podwójnie: finansowo i organizacyjnie – mówi dr Białkowski. - A jeśli choruje dwóch z dziesięciu pracowników w małej firmie, to już 20% mniej zespołu. Dlatego zdrowie załogi to dziś kluczowy element zarządzania efektywnością – podkreśla menedżer.

Co czyha na pracownika?

Prof. Wiszniewska wskazała, że od lat zagrażają nam te same choroby, co pokazuje, że nie wyciągamy wniosków z danych epidemiologicznych. 

- Nowoczesny model opieki nad pracownikiem mówi, że powinniśmy dbać o całościowy model opieki nad pracownikiem, a więc jakie są jego nawyki, obciążenie genetyczne, np. w przypadku cholesterolu czy glukozy. Bez zadbania o całościowe zdrowie pracownika, trudno będzie nam przeprowadzić go przez cały okres kariery - mówi prof. Wiszniewska. – Choroby układu krążenia, nowotwory i nadwaga i otyłość to największe ryzyka. Kwestia wieku również jest ważna. W starszym wieku jest więcej zdrowotnych nieprawidłowości, ale teraz z incydentami kardiologicznymi do szpitala trafiają już osoby około 30. roku życia – zaznacza Wiszniewska. 

Kompleksowa opieka nad pracownikiem da się przeliczyć w biznesie

Medicover porównał koszty absencji wśród pracowników objętych skoordynowaną opieką zdrowotną z tymi, którzy korzystają wyłącznie z systemu publicznego. Różnica? 

- 1650 zł rocznie na jednego pracownika. Tyle przeciętnie zyskuje firma, która zapewnia kompleksową opiekę medyczną. W przypadku niektórych chorób, jak bóle kręgosłupa, różnica sięga nawet 3,7-krotności kosztów – wymienia dr Białkowski, przypominając, że model opieki Medicover opiera się na dwóch filarach: szybkiej ścieżce diagnostyczno-leczniczej, skracającej czas powrotu do zdrowia oraz tzw. ekosystemie profilaktycznym, obejmującym wsparcie psychologiczne, aktywność fizyczną, dietetykę i edukację zdrowotną.

– Nie chodzi o to, żeby szybciej dostać się do lekarza, ale żeby być kompleksowo zaopiekowanym – wyjaśnia dr Białkowski. - Czasem wystarczy konsultacja z pielęgniarką, badanie profilaktyczne czy teleporada, by uniknąć dłuższej choroby. 

Aktywność fizyczna to lek… na wszystko

Raport Medicover przynosi także dowody na to, że ruch to najlepsza recepta na zdrowie. W ramach programu „Zdrowa Odwaga” przebadano osoby z nadwagą i otyłością, które nie były wcześniej aktywne fizycznie. Po roku regularnych ćwiczeń uczestnicy zyskali średnio jeden rok życia w dobrym zdrowiu, a ich ciśnienie, poziom cholesterolu i ryzyko chorób sercowo-naczyniowych znacząco spadły.

– To było dla nas ogromne zaskoczenie – przyznaje Paweł Żochowski, dyrektor medyczny Medicover. - Nie badaliśmy wpływu aktywności fizycznej na niezdolność do pracy, ale okazało się, że regularny ruch drastycznie ją ogranicza. Osoby aktywne rzadziej mają podwyższone BMI i lepiej radzą sobie ze stresem. Tak prosty element, jak 30 minut spaceru dziennie, przekłada się na realne zyski zdrowotne i finansowe. 

- Aktywność fizyczna jest odpowiedzią na wiele problemów – dodaje Joanna Makowiecka Gatza, prezes Zarządu Pracowdawców RP. 

Z raportu wynika także, że aż 66% pracowników w Polsce nie spełnia zaleceń dotyczących aktywności fizycznej, mimo że ten wskaźnik poprawił się o 8 punktów procentowych w ostatnich latach. Bariery to głównie brak czasu i motywacji. Co ciekawe, osoby pracujące zdalnie częściej znajdują czas na ruch i pasje, co pokazuje wpływ elastycznych modeli pracy na zdrowie. 

Psychika pod presją

Zdrowie psychiczne stało się jednym z najpoważniejszych wyzwań. Ponad połowa pracowników deklaruje, że doświadcza tzw. dystresu, czyli destrukcyjnego stresu, który wynika z presji, wielozadaniowości, dyspozycyjności i powoduje wypalenie zawodowe. Wśród najmłodszych pracowników, czyli 20- i 30-latków odsetek ten jest najwyższy. 

– Widzimy, że to już nie tylko problem menedżerów czy kadry zarządzającej – zauważa prof. Marta Wiszniewska. - Młodzi pracownicy coraz częściej zmagają się z lękiem i wypaleniem. Dlatego potrzebne są nie tylko działania terapeutyczne, ale też promujące aktywność, relacje i równowagę między życiem zawodowym a prywatnym. 

Według ekspertki, jednym z kluczowych elementów profilaktyki powinna być rola lekarzy medycyny pracy jako edukatorów. To oni, na etapie badań okresowych, mogą wskazywać gotowe programy zdrowotne i rozwiązania dla pracowników.

Pracodawca zyskuje na zdrowiu

Zdrowi pracownicy to bardziej stabilne i odporne na kryzysy firmy - to zdanie wraca podczas kolejnych odsłon raportu, przy 10. edycji nie mogło go więc zabraknąć. Dane z raportu Medicover pokazują, że pracownicy objęci kompleksową opieką rzadziej chorują, szybciej wracają do pracy, a poziom ich satysfakcji i motywacji jest wyższy. To także niższe koszty rotacji i rekrutacji, które dziś są jednymi z poważniejszych problemów na rynku pracy.

– Firma zdrowa finansowo to firma, która dba o zdrowie ludzi – podkreśla Paweł Żochowski. - Każdy dzień krótszej absencji to realny zysk. To nie marketing, to matematyka – podkreśla menedżer. 

– Pracodawcy powinni patrzeć strategicznie na zdrowie – dodaje prof. Wiszniewska. - Dostosować działania do profilu pracowników, ich wieku, rodzaju pracy i ryzyk zawodowych. To najlepszy sposób, by inwestycja przyniosła zwrot.

- Programy benefitowe przynoszą zysk, gdy są autentyczne i nie wynikają tylko z tego, że HR ma mieć jakieś wykonane zadania – mówi Joanna Makowiecka-Gatza.

Rozwiązania systemowe

Jak przekonać pracodawcę, by prowadził działania dla zdrowia pracowników?

- Musi być kilku liderów organizacji, a nie spoczywać na jednym. Muszą to być członkowie zespołu zarządzającego, którzy są liderami. Są działy HR, którym się powierza opiekę nad pracownikami – mówi Makowiecka-Gatza. – Widzimy też swoją rolę jako organizacja pracodawców. Chcemy być takim parasolem, który pokazuje, że to działa i przynosi efekty i poprawia konkurencję. 

Prof. Wiszniewska wskazuje pole do innowacji wspierającej dbanie o zdrowie pracowników. Głównym argumentem jest połączenie medycyny pracy z medycyną rodzinną, m.in. po to, by nie generować niepotrzebnych kosztów.

- Medycyna pracy wymaga informatyzacji. Aby wprowadzić działania profilaktyczne musimy mieć połączenie z platformą P1, by wiedzieć, czy pracownik skorzystał z działań profilaktycznych – mówi prof. Wiszniewska. – Powinna być elektroniczna dokumentacja. Pacjent z wizyty u lekarza medycyny pracy powinien dostać nie tylko zalecenia do pracy, ale też zalecenia profilaktyczne dotyczące jego stylu życia. Powinna być możliwość przekazania informacji do lekarza rodzinnego, by np. rozszerzyć diagnostykę np. z powodu nadciśnienia czy podwyższonej glikemii. To są konkretne oszczędności, by nie powtarzać badań – mówi ekspertka.