Jaskra z prawidłowym ciśnieniem wewnątrzgałkowym - rozpoznanie, objawy, leczenie
Czym jest jaskra z prawidłowym ciśnieniem wewnątrzgałkowym?
Podczas wyodrębniania tej jednostki chorobowej nastąpiło rozróżnienie jaskry z wysokim i prawidłowym ciśnieniem. Z tego powodu podkreślono fakt, że statystycznie prawidłowe ciśnienie wewnątrzgałkowe nie wyklucza uszkodzenia nerwu wzrokowego i związanej z nim możliwości utarty wzroku. Mimo optymalnego ciśnienia choroba ta nadal może prowadzić do poważnych konsekwencji. Zbyt wysokie ciśnienie wewnątrzgałkowe jest jednym z czynników ryzyka rozwoju jaskry, jednak w przypadku jaskry z prawidłowym ciśnieniem wewnątrzgałkowym ważniejszą rolę odgrywają inne czynniki, które nie zostały jeszcze poznane, a mogą przyczyniać się do powstania choroby. Za najważniejsze z nich uznaje się miejscowe zaburzenia naczyniowe, mogące wynikać z tendencji do skurczu obwodowych naczyń krwionośnych, które mogą pojawiać się w przebiegu migrenowych bólów głowy, choroby Raynauda, niedokrwiennych chorób naczyniowych oraz chorób autoimmunologicznych. Powyższy typ jaskry najczęściej spotyka się u osób starszych, ale może również wystąpić u pacjentów w średnim wieku, u których w wyniku stresu powstaje szereg chorób psychosomatycznych. Istnieją dane mówiące o tym, że nawracające zaburzenia unaczynienia nerwu wzrokowego mogą czynić ten nerw podatnym na uszkodzenie nawet przy zachowanym optymalnym ciśnieniu wewnątrz gałki ocznej.
Jaskra z prawidłowym ciśnieniem wewnątrzgałkowym – objawy
Ze względu na początkowy brak doznań bólowym osoba chora nie zgłasza żadnych objawów. Najczęściej dopiero wykonane w innym celu badanie dna oka może wykazać uszkodzenie w tarczy nerwu wzrokowego i zmiany w polu widzenia na skutek rozwijającego się procesu chorobowego. Podczas rozwoju jaskra z prawidłowym ciśnieniem wewnątrzgałkowym może sprawiać, że ostrość wzroku pozostaje prawidłowa bardzo długo. Jest tak dlatego, że pierwsze ubytki w polu widzenia pojawiają się początkowo w jego obwodowych okolicach. Jednak na ostatnim etapie jaskry pole widzenia zawęża się do tego stopnia, że obraz jest widziany niejako „przez dziurkę od klucza”. Charakterystycznym objawem przy jaskrze normalnego ciśnienia jest skarżenie się pacjentów z tym typem choroby na marznące ręce i stopy oraz na obniżone ciśnienie tętnicze krwi. Za prawidłowe ciśnienie wewnątrzgałkowe uznaje się mniejsze niż 22 mmHg. Jednak jednocześnie zauważalne uszkodzenie nerwu wzrokowego oraz niekiedy obecne drobne wybroczyny krwi przy tarczy nerwu są podstawą do rozpoznania jaskry z prawidłowym ciśnieniem wewnątrzgałkowym. Tym, co może odróżniać ją od jaskry z wysokim ciśnieniem, jest fakt, że ubytki w polu widzenia często są głębsze i zlokalizowane bliżej centrum. Co niestety sprawia, że stanowią jednocześnie większe zagrożenie dla widzenia. U niektórych osób z tym typem jaskry nie dochodzi do zwiększania się ubytków w polu widzenia. Mimo wszystko choroba ta rozpoznawana jest często dość późno, a uszkodzenie nerwu jest na tyle zaawansowane, iż prowadzi do pewnej niepełnosprawności wzrokowej.
Czy jaskra z prawidłowym ciśnieniem wewnątrzgałkowym wymaga leczenia?
Mimo iż w przypadku tej odmiany nie mamy do czynienia z podwyższonym ciśnieniem śródgałkowym, należy podjąć odpowiednie leczenie. W celu rozróżnienia typu jaskry powinna zostać wykonana szczegółowa diagnostyka okulistyczna. To do niej zalicza się m. in. diagnostyka tzw. krzywej dobowej, polegająca na dokonywaniu pomiarów ciśnienia wewnątrzgałkowego tonometrem aplanacyjnym o różnych porach dnia. Poza tym zaleca się wykonanie specjalistycznych badań, w tym oceny przedniego odcinka oka, gonioskopii, czyli oceny kąta komory przedniej w trójlustrze Goldmanna lub przy użyciu tomografu laserowego. Ponadto ważne jest wykonanie oceny dna oka, laserowych tomografii nerwu wzrokowego wraz z oceną warstwy włókien nerwowych, oceny warstwy komórek zwojowych siatkówki oraz analizy pola widzenia w technologii FDT Matrix i HFA (SAP).
Rozpoczęcie leczenia tego typu jaskry jest wskazane w przypadku, gdy nerw wzrokowy jest w coraz gorszym stanie, przez co ubytki w polu widzenia stają się z czasem coraz większe. Co ciekawe, pomimo prawidłowego poziomu ciśnienia wykazano, że najskuteczniejsze leczenie jaskry z prawidłowym ciśnieniem wewnątrzgałkowym opiera się o obniżenie ciśnienia w jeszcze większym stopniu. Szacuje się, że nawet o 30%. Aby uzyskać taki efekt, stosuje się leki obniżające ciśnienie, podawane w postaci kropli do oczu, a niekiedy również specjalne zabiegi laserowe, po których należy powtórzyć badania kontrolne. Jeżeli pomimo zastosowanego leczenia – w postaci obniżenia ciśnienia – jaskra nadal postępuje, należy rozważyć wykonanie operacji.
