Kryptosporydioza u ludzi
Czym jest kryptosporydioza?
Kryptosporydioza to choroba pasożytnicza atakującą dystalny odcinek jelita cienkiego wywoływana przez pierwotniaki Cryptosporidium. Schorzenie to może także obejmować drogi oddechowe. Przebieg choroby zależy od stanu układu odpornościowego danej osoby. U chorych z prawidłowo działającym układem immunologicznym kryptosporydioza przebiega w sposób samoograniczający, natomiast może stanowić zagrożenie życia dla osób z niedoborem odporności, np. w przebiegu AIDS lub białaczek.
Przyczyny kryptosporydiozy
Pierwotniaki wywołujące kryptosporydiozę są organizmami wyłącznie pasożytniczymi (apikompleksami). Oznacza to, że stały się wyjątkowo dobrze przystosowane do wnikania w organizmy przyszłych żywicieli. Do zakażenia dochodzi drogą fekalno-oralną, najczęściej poprzez spożycie zanieczyszczonego pożywienia lub przebywanie w zakażonych zbiornikach wodnych.
Pasożyty przedostają się do ciała żywiciela poprzez układ pokarmowy, gdzie lokalizują się w rąbku szczoteczkowym komórek nabłonka jelita cienkiego. Cryptosporidium może uszkadzać mikrokosmki jelitowych, do których się przyczepia. Chorzy wydalają większość oocyst pierwotniaka podczas pierwszego tygodnia zakażenia.
Na zakażenie pierwotniakiem kryptosporydiozy szczególnie narażeni są:
opiekunowie dzieci (nauczyciele wychowania przedszkolnego, rodzice),
rodzice chorych dzieci,
turyści pijący niefiltrowaną, nieuzdatnioną wodę, np. w górach,
osoby pływające w zanieczyszczonych pierwotniakiem zbiornikach,
hodowcy bydła.
Objawy kryptosporydiozy
U osób z prawidłowo funkcjonującym układem odpornościowym kryptosporydioza ma zazwyczaj łagodny przebieg i objawia się wodnistą biegunką. Trwa do 10 dni, następnie ustępuje samoistnie. Kryptosporydioza układu pokarmowego może objawiać się również łagodną gorączką, kurczowymi bólami brzucha, zmęczeniem, nudnościami i wymiotami. Jeśli choroba zaatakuje drogi oddechowe, zazwyczaj pojawiają się objawy takie jak: chrypa, kaszel, gorączka, trudności z oddychaniem, zapalenie błony śluzowej nosa, zatok, krtani lub tchawicy.
U osób z niedoborami odporności można spodziewać się ostrzejszego przebiegu kryptosporydiozy. Objawy u chorych z immunopatiami mają większe nasilenie, a choroba trwa dłużej, możliwe jest też powtórne zakażenie już po wyleczeniu. U chorych z niedoborami odporności kryptosporydioza może rozprzestrzenić się także na układ wątrobowo-żółciowy, trzustkę i pęcherz moczowy, co może prowadzić do niekamicznego zapalenia pęcherzyka żółciowego, stwardniającego zapalenia dróg żółciowych lub zapalenia trzustki.
Rozpoznanie i leczenie kryptosporydiozy
Kryptosporydioza jest diagnozowana na podstawie obecności oocyst Cryptosporidium w kale pacjenta. Leczenie obejmuje podawanie leków przeciwpasożytniczych, np. nitazoskanidu oraz leczenia objawowego. Ważne jest odpowiednie nawodnienie pacjenta, tak jak w przebiegu każdej biegunki. Chorzy z niedoborami odporności zazwyczaj wymagają dłuższego i bardziej złożonego leczenia.
