Nadwrażliwość zębiny – przyczyny, leczenie, praktyczne porady

Nadwrażliwość zębiny – charakterystyka problemu

Nadwrażliwość zębiny (dentinal hypersensitivity, DH) to najczęstsza dolegliwość dotykająca pacjentów stomatologicznych, szacuje się, że cierpi na nią nawet 15% całej populacji. Zwykle jest stanem związanym z odsłoniętymi powierzchniami zębiny, najczęściej dotyczy kłów i przedtrzonowców obu łuków. Schorzenie to charakteryzuje krótkotrwały, ale ostry ból, spowodowany takimi czynnikami zewnętrznymi, jak:

• gwałtowne zmiany temperatury (wywołane spożyciem zimnych lub gorących pokarmów bądź płynów),

• bodźce chemiczne (spożycie pokarmów lub napojów słodkich bądź kwaśnych),

• ciśnienie osmotyczne,

• bodźce mechaniczne (np. podrażnienie na skutek szczotkowania zębów).

Zębinę definiujemy jako tkankę znajdującą się pod warstwą szkliwa i cementu, o dużo mniejszej gęstości i twardości niż wymienione struktury. Zębina zawiera kanaliki zębowe, przez które przechodzą płyny tkankowe pobudzające komórki nerwowe miazgi.

Przeszywający ból pojawia się na skutek odsłonięcia kanalików zębinowych spowodowanego z kolei utratą tkanek w części korzeniowej i koronowej zęba. Nadwrażliwość zębiny może dotyczyć grupy zębów lub pojedynczego zęba. Niekiedy ból może być spowodowany procedurami stomatologicznymi, takimi jak wybielanie czy opracowywanie zęba pod koronę.

Nieco większą częstość występowania DH obserwuje się u kobiet niż u mężczyzn, może ona dotyczyć osób w każdym wieku.

Nadwrażliwość zębiny – przyczyny

Najczęstszymi przyczynami nadwrażliwości zębiny są:

• nieodpowiednie nawyki żywieniowe – obniżanie pH w ustach spowodowane nadmiernym spożywaniem dużej ilości słodzonych napojów gazowanych i soków z owoców cytrusowych oraz nadmiar cukru w diecie, który jest pożywką dla bakterii inicjujących procesy demineralizacji tkanek zęba,

• uszkodzenia mechaniczne – mogą powstawać na skutek zbyt intensywnego szczotkowania zębów i używania szczoteczek do zębów o zbyt dużym współczynniku twardości – powoduje to ścieranie warstwy szkliwa, przez co dochodzi do odsłonięcia zębiny,

• odsłonięcie zębiny korzeniowej – spowodowane chorobami przyzębia,

• stres – nieświadome zgrzytanie zębami lub przygryzanie twardych przedmiotów w sytuacjach stresujących powoduje mechaniczne ścieranie warstwy szkliwa.

Nadwrażliwość zębiny – leczenie

O nadwrażliwości zębiny możemy mówić dopiero wtedy, gdy zostaną wyeliminowane wszystkie inne schorzenia mogące wywoływać podobne objawy u pacjenta, a są to: próchnica, uszkodzenie mechaniczne zęba lub wypełnienia, zapalenie miazgi, nieszczelne wypełnienie lub uzupełnienie protetyczne.

Leczenie nadwrażliwości zębów zawsze należy zacząć od nauki prawidłowej techniki szczotkowania zębów i dobrania szczoteczki o odpowiednim współczynniku twardości. Zaleca się także zmianę diety poprzez wyeliminowanie napojów oraz soków kwaśnych i słodzonych. Poza działaniami profilaktycznymi do leczenia należy włączyć odpowiednie preparaty do znoszenia nadwrażliwości, znajdziemy je w drogeriach i aptekach – ich regularne używanie prowadzi do zamykania kanalików zębinowych oraz hamowania w ich strukturze przepływu płynów tkankowych powodujących dolegliwości bólowe.

Płyny do płukania jamy ustnej czy gumy do żucia do zębów nadwrażliwych oddziałują na receptory poprzez zmniejszenie przewodnictwa impulsów i stabilizację błony komórek nerwowych. Dodatkowo stosuje się pasty remineralizacyjne do odbudowy minerałów utraconych z tkanek zębów na skutek niewłaściwej diety czy próchnicy.