Niedoczynność gruczołów przytarczycznych – przyczyny, objawy, leczenie
Niedoczynność gruczołów przytarczycznych – charakterystyka
Niedoczynność gruczołów przytarczycznych to stan, w którym organizm wytwarza zbyt małą ilość parathormonu (PTH), który reguluje gospodarkę wapniowo-fosforanową. Jest on produkowany w sposób ciągły w przytarczycach – małych, wielkości ziarenek ryżu, gruczołach znajdujących się po obu stronach szyi, tuż za tarczycą – nie jest jednak w sposób ciągły wydzielany. Dzieje się to dopiero w chwili, w której dochodzi do obniżenia poziomu wapnia we krwi. PTH podnosi stężenie Ca, zwiększa jego wchłanianie w nerkach oraz pobudza syntezę aktywnej postaci witaminy D3.
Zbyt niski poziom parathormonu przyczynia się do hipokalcemii (niskiego stężenia wapnia) oraz hiperfosfatemii (wysokiego stężenia fosforu). Może to powodować różnorodne objawy, w tym: ogólne osłabienie, skurcze mięśni, rozdrażnienie, bóle głowy czy drętwienie i mrowienie wokół ust oraz palców rąk i nóg. Najczęstszą przyczyną niedoczynności przytarczyc jest uszkodzenie lub usunięcie przytarczyc z powodu operacji w przebiegu innych chorób (niedoczynność wtórna). W rzadkich przypadkach niedoczynność przytarczyc może wystąpić jako wrodzona choroba genetyczna (niedoczynność pierwotna).
Niedoczynność gruczołów przytarczycznych – przyczyny
Główne przyczyny niedoczynności gruczołów przytarczycznych to:
usunięcie przytarczyc (dzieje się to przede wszystkim podczas operacji tarczycy),
uszkodzenie gruczołów przytarczycznych podczas radioterapii nowotworów zlokalizowanych w okolicy twarzy i szyi,
choroby autoimmunologiczne, np. autoimmunologiczny zespół niedoczynności wielogruczołowej typu 1 (zespół Whitakera),
niski poziom magnezu, który jest niezbędny do produkcji PTH,
dziedziczna niedoczynność przytarczyc – wrodziny brak gruczołów przytarczycznych, w zespole DiGeorge’a.
Niedoczynność gruczołów przytarczycznych – objawy
Objawy niedoczynności przytarczyc są niecharakterystyczne i mogą sugerować wiele innych chorób. Zdarza się również, że przebieg schorzenia jest bezobjawowy.
W przebiegu niedoczynności przytarczyc, na skutek nadmiernej pobudliwości nerwowo-mięśniowej, może dojść do wystąpienia tężyczki, której symptomy są następujące:
mrowienie lub pieczenie w opuszkach palców rąk, nóg oraz ust,
drętwienie kończyn
bóle i skurcze mięśni,
drżenie mięśni, szczególnie wokół ust,
sztywność mięśni, trudności ze swobodnym poruszaniem się,
światłowstręt,
skurcz krtani,
kołatanie serca.
Ponadto pojawić się mogą:
ogólne zmęczenie,
bolesne miesiączki u kobiet,
nadmierne wypadanie włosów,
łamliwość paznokci,
szorstka, przesuszona skóra,
obniżenie nastroju, depresja.
Niedoczynność gruczołów przytarczycznych – diagnostyka i leczenie
Diagnostyka przy podejrzeniu niedoczynności gruczołów przytarczycznych rozpoczyna się od zebrania wywiadu lekarskiego oraz badania fizykalnego. Zlecone zostają także badania krwi w celu określenia stężenia:
wapnia,
fosforu,
magnezu
PTH.
Niekiedy konieczne może okazać się również wykonie elektrokardiogramu (EKG) oraz badania gęstości mineralnej kości – densytometrii.
Leczenie niedoczynności przytarczyc ma na celu ustabilizowanie prawidłowego poziomu wapnia i minerałów w organizmie. Polega ono na przyjmowaniu suplementów węglanu wapnia i witaminy D, która pomaga wchłaniać wapń i eliminować fosfor.
