Zmiany zwyrodnieniowo-zniekształcające kręgosłupa

Czym są zmiany zwyrodnieniowo-zniekształcające kręgosłupa?

Zmiany zwyrodnieniowo-zniekształcające kręgosłupa powstają najczęściej na skutek zużycia tkanek kręgosłupa związanego z wiekiem lub znacznymi przeciążeniami wynikającymi np. z trybu życia. Zwyrodnienia powstają zazwyczaj po 50. roku życia. Degeneracja może dotyczyć krążków międzykręgowych (dysku), kręgów oraz stawów kręgosłupa, a zmiany mogą występować na całej jego długości. W zależności od umiejscowienia zmian, towarzyszący im ból może promieniować aż do kończyn dolnych, utrudniając funkcjonowanie.

Zmiany zwyrodnieniowo-zniekształcające kręgosłupa pojawiają się najczęściej jako następstwo nadmiernego przeciążenia, np. podnoszenia ciężarów bez odpowiedniej techniki, nieergonomicznego obciążania kręgosłupa podczas pracy biurowej, nieleczonej nadwagi. Gdy kręgosłup jest skrzywiony, zmiany mogą pojawić się wcześniej (skolioza). Predyspozycja genetyczna i palenie tytoniu mogą wpływać na szybsze pojawienie się zmian.

Odwodnienie krążków międzykręgowych

Jedną z przyczyn zwyrodnienia kręgosłupa jest stopniowe odwadnianie się (dehydratacja) krążków międzykręgowych (dysków), pełniących funkcję amortyzatorów kręgosłupa i zapewniających mu ruchomość. Krążki zapobiegają ocieraniu się kręgów o siebie. Wraz z wiekiem tkanka krążków stopniowo traci zdolność wiązania wody, co prowadzi do utraty elastyczności. Mniejsza ilość związanej wody w krążku międzykręgowym powoduje zmniejszenie wysokości międzytrzonowej i zmniejszenie przestrzeni międzykręgowej. Przez zwężenie otworów międzykręgowych i zmniejszenie przekroju kanału kręgowego może dochodzić do ucisku struktur i nerwów znajdujących się w kanale kręgowym, co może prowadzić do tzw. końskiego ogona i innych zespołów neurologicznych objawiających się bólem i utrudniających funkcjonowanie.

Jeżeli znajdujące się wewnątrz krążka międzykręgowego jądro miażdżyste zostanie wyciśnięte na zewnątrz, tworzy ono przepuklinę kręgosłupa.

Pojawianie się wyrośli kostnych na kręgosłupie

Oprócz dehydratacji wraz z wiekiem na kręgosłupie mogą pojawiać się różnego rodzaju wyrośla kostne, będące objawem jego zwyrodnienia.

Entezofity są wyroślami kostnymi, które powstają jako zwapnienia długotrwale przeciążonych ścięgien i więzadeł. W kręgosłupie entezofity powstają często w więzadle biodrowo lędźwiowym łączącym talerz kości biodrowej z kręgosłupem lędźwiowym – mówimy wtedy o entezopatii więzadła biodrowo-lędźwiowego. W przypadku tej choroby ból jest odczuwany w dolnej części pleców i zwiększa się wraz z naciskiem. Ból może promieniować aż do pośladka, biodra czy pachwiny i może utrudniać codzienne funkcjonowanie.

Na krawędziach stawów i kręgów mogą powstawać wyrośla kostne zwane osteofitami. Osteofity pojawiają się w miejscach najbardziej narażonych na obciążenie. Zmiany te mogą znacznie zmniejszyć światło kanału kręgowego prowadząc do powikłań neurologicznych, takich jak zawroty głowy, napięcie mięśniowe czy szum w uszach lub ograniczenie ruchomości, jeśli wyrośla zlokalizowane są w odcinku lędźwiowym kręgosłupa. Osteofity powstające na zewnętrznych krawędziach kręgów zazwyczaj nie dają objawów.

Do zesztywnienia kręgosłupa mogą prowadzić syndedmofity, czyli skostnienia wewnątrz więzadeł. Mogą one łączyć ze sobą poszczególne kręgi prowadząc do usztywnienia kręgosłupa i zmniejszenia jego ruchomości.

Objawy zmian zwyrodnieniowo-zniekształcających kręgosłupa

Niektóre zmiany powstające w kręgosłupie w wyniku starzenia się nie dają żadnych objawów, niestety jednak często powodują ból pleców, bóle karku i szyi, promieniujące bóle do kończyn oraz ograniczają ruchomość kręgosłupa. Gdy zmiany naciskają na nerwy, mogą prowadzić do pojawienia się objawów neurologicznych, takich jak paraliż kończyny, zaburzenia czucia, drętwienie lub nawet trudności w kontrolowaniu oddawania moczu i kału.