6 zaskakujących objawów ADHD u dorosłych. Co daje nam diagnoza w późniejszym wieku?
Przez dziesięciolecia ADHD kojarzono wyłącznie z dziećmi — głównie tymi, które nie potrafią usiedzieć w miejscu. Dziś wiemy, że to bardzo uproszczony obraz. Coraz więcej dorosłych – zwłaszcza kobiet – dowiaduje się po latach, że ich problemy z koncentracją, chaosem w głowie czy nadwrażliwością emocjonalną mają jedno źródło. I że to nie ich „wina”.
- ADHD to nie tylko przypadłość dzieci – wielu dorosłych dopiero dziś odkrywa, że żyje z tym od zawsze
- Mel Robbins, znana amerykańska autorka, otrzymała diagnozę w wieku 47 lat – i podzieliła się swoimi doświadczeniami
- Objawy u dorosłych są często zaskakujące i łatwo pomylić je z lenistwem, roztargnieniem czy perfekcjonizmem
- Diagnoza w dorosłości potrafi całkowicie zmienić sposób, w jaki patrzymy na siebie i swoje życie
ADHD – nie tylko problem dzieci
Jeszcze dwie, trzy dekady temu ADHD postrzegano niemal wyłącznie jako zaburzenie typowe dla chłopców w wieku szkolnym. Nadpobudliwy, nieuważny, przeszkadzający w klasie – tak brzmiał stereotyp. Dziś psychiatrzy i psychologowie wiedzą, że to zaburzenie neurorozwojowe nie mija z wiekiem. Z wiekiem tylko… zmienia maski.
U dorosłych objawy ADHD bywają bardziej subtelne. To mogą być:
- problemy z organizacją,
- impulsywność,
- trudność z regulacją emocji,
- chroniczne spóźnienia,
- przeciążenie myślami.
„Kiedyś myślałam, że po prostu nie potrafię dorosnąć” – mówią często kobiety, które dopiero po czterdziestce usłyszały diagnozę. Dla wielu z nich to moment ulgi: okazuje się, że nie są chaotyczne, „roztrzepane” ani „leniwe”. Ich mózg po prostu działa inaczej.
Przeczytaj też: Życie z ADHD nie jest łatwe. Zwłaszcza gdy się jest już dorosłym człowiekiem
Mel Robbins: „Zrozumiałam, że całe życie próbowałam nadążyć za światem, który nie był dla mnie stworzony”
Amerykańska mówczyni motywacyjna i autorka bestsellerów, Mel Robbins, publicznie wyznała, że diagnozę ADHD otrzymała w wieku 47 lat. W filmie opublikowanym na Instagramie opowiada o sześciu objawach, które ją zaskoczyły – a które wielu dorosłych z ADHD natychmiast rozpozna u siebie.
Po pierwsze – hiperskupienie. „Potrafię być w pełni zaangażowana w jeden temat przez wiele godzin, ale w innych sytuacjach nie mogę się skoncentrować nawet przez minutę” – mówi. To paradoks ADHD: mózg, który nie radzi sobie z utrzymaniem uwagi, potrafi jednocześnie „przykleić się” do jednego bodźca tak mocno, że reszta świata znika.
Po drugie – trudność z kontrolowaniem emocji. „Zużywasz tyle energii na skupienie, że brakuje jej na radzenie sobie z frustracją czy zmęczeniem” – tłumaczy Robbins. W praktyce oznacza to szybkie wybuchy, łzy bez powodu, albo nagłe poczucie przytłoczenia.
Trzeci objaw to impulsywne zakupy i nadmierne wydatki. „Czujesz przypływ adrenaliny kupując coś, by potem zdać sobie sprawę, że to było niepotrzebne” – mówi. To nie brak rozsądku, lecz poszukiwanie natychmiastowej gratyfikacji – czegoś, co w mózgu z ADHD działa jak „reset” napięcia.
Czwarty symptom – ślepota czasowa. „Zawsze wsiadam do auta ostatnia w całej rodzinie. Choć staram się być punktualna, wydaje mi się to niemożliwe”. Osoby z ADHD często dosłownie tracą poczucie upływu czasu. Potrafią godzinami pracować nad jednym zadaniem, a potem w panice orientować się, że minęła cała noc.
Piąty punkt, o którym wspomina Robbins, to pozornie wysokie funkcjonowanie. „Sprawiasz wrażenie osoby odnoszącej sukcesy. Jeśli nie pracujesz, też jesteś stale bardzo zajęty. Ale twoje zabieganie i pracoholizm są totalnie chaotyczne”. Wiele osób z ADHD maskuje objawy, stając się perfekcjonistami lub uzależniając się od pracy – byle tylko „nadrobić” to, co uważają za swoje braki.
I wreszcie – surowa samokrytyka. „Ciągle się obwiniasz, że nie umiesz zrobić prostych rzeczy. Martwisz się, że wszystkich zawodzisz. Zastanawiasz się, czemu innym wszystko przychodzi z łatwością, a tobie nie”. To jedno z najbardziej bolesnych doświadczeń osób z ADHD.
Przeczytaj też: Sądzisz, że możesz mieć ADHD? Oto 6 głównych objawów u dorosłych
Diagnoza, która zmienia wszystko
Choć świadomość ADHD rośnie, wiele dorosłych osób trafia do specjalisty dopiero po czterdziestce czy pięćdziesiątce. Nierzadko po latach terapii, wypalenia zawodowego czy nieudanych prób „naprawienia siebie”. Diagnoza nie jest etykietką – jest kluczem do zrozumienia.
Osoby, które dowiadują się o ADHD w dorosłości, często mówią o ogromnej uldze. Wreszcie potrafią nazwać coś, co przez dekady było źródłem frustracji. „To tak, jakby ktoś w końcu dał mi instrukcję obsługi mojego mózgu” – mówią. Świadomość pozwala lepiej organizować pracę, wyznaczać realistyczne cele, unikać przeciążenia. Często też – naprawić relacje, które cierpiały przez impulsywność czy zapominalstwo.
ADHD w nowym świetle
Dziś wiemy, że ADHD nie oznacza braku zdolności czy inteligencji. Oznacza inny sposób przetwarzania bodźców, emocji i informacji. Świat dopiero uczy się to rozumieć – i przystosowywać.
Diagnoza w dorosłości może być punktem zwrotnym. Pozwala odrzucić wstyd i poczucie winy, zrozumieć własne mechanizmy i wreszcie – przestać udawać kogoś, kim się nie jest. Jak mówi Mel Robbins:
„Nie jestem chaotyczna. Nie jestem leniwa. Mój mózg po prostu działa inaczej. I teraz wreszcie wiem, jak z nim współpracować.”
Źródła:
https://www.instagram.com/melrobbins/
https://www.additudemag.com
https://www.nhs.uk/conditions/attention-deficit-hyperactivity-disorder-adhd
https://www.psychologytoday.com/us/basics/adhd
