Adrenalina – czym jest i jakie pełni funkcje? Kiedy warto zbadań poziom adrenaliny w organizmie?
Adrenalina – co to jest?
Adrenalina, zwana także epinefryną, to katecholamina, główny neuroprzekaźnik układu współczulnego. Jest to hormon produkowany i uwalniany przez gruczoły dokrewne, a dokładniej nadnercza oraz niektóre neurony. Nadnercza znajdują się w górnej części każdej nerki, składają się z kory oraz z rdzenia. Są odpowiedzialne za produkcję wielu hormonów, w tym: aldosteronu, kortyzolu, dehydroepiandrosteronu, adrenaliny i noradrenaliny. Narządy te są kontrolowane przez inny gruczoł – przysadkę mózgową.
Adrenalina jest produkowana przez rdzeń nadnerczy, a także w niektórych neuronach ośrodkowego układu nerwowego. Jest często nazywana hormonem walki lub ucieczki, jest bowiem uwalniana w odpowiedzi na stresującą, ekscytującą lub niebezpieczną sytuację. Jeśli ośrodek mózgowy znajdujący się tuż nad pniem mózgu, nazywany jądrem migdałowatym, dostrzeże niebezpieczeństwo, wysyła sygnał do innego obszaru mózgu – podwzgórza Podwzgórze przekazuje sygnał przez nerwy autonomiczne do rdzenia nadnerczy, reagujących uwalnianiem adrenaliny do krwiobiegu.
Adrenalina powoduje:
przyspieszenie akcji serca,
podwyższenie ciśnienia krwi,
przyspieszenie oddechu,
rozszerzenie źrenic,
zwiększenie przepływu krwi przez mięśnie i mózg,
zmianę metabolizmu organizmu w celu maksymalizacji poziomu glukozy we krwi,
podwyższenie progu bólu,
mobilizację do działania.
Blisko spokrewniony z adrenaliną hormon – noradrenalina, inaczej norepinefryna, jest uwalniany głównie z zakończeń nerwowych współczulnego układu nerwowego (a także w stosunkowo niewielkich ilościach z rdzenia nadnerczy). Zwiększa on mobilizację mózgu i ciała, pobudza i wspiera czuwanie.
Adrenalina – podwyższony poziom
Wysoki poziom adrenaliny jest powszechnym zjawiskiem. Większość ludzi jest czasami narażona na stresujące sytuacje, dlatego większość jest zaznajomiona z typowymi objawami uwalniania adrenaliny, takimi jak: przyspieszone bicie serca, wysokie ciśnienie tętnicze, niepokój czy nadmierne pocenie się. Jest to fizjologiczna, normalna reakcja organizmu, która nie powinna wzbudzać niepokoju. Po zaniku bodźca stresogennego objawy szybko ustępują, ponieważ ustaje nadmierne wydzielanie adrenaliny.
Bardzo rzadko zdarza się, że nadprodukcja adrenaliny jest spowodowana stanem chorobowym. Wśród najczęstszych przyczyn patologicznego wzrostu epinefryny znajdują się:
guz chromochłonny nadnerczy,
zaburzenia lękowe, zespół stresu pourazowego.
undefined
Adrenalina – badanie
Stężenie poziomu adrenaliny we krwi powinno zostać określone w momencie, w którym istnieje podejrzenie guza chromochłonnego nadnerczy, o czym najczęściej świadczy nadciśnienie tętnicze o niejasnej etiologii. Ponieważ wzrost poziomu adrenaliny we krwi może nastąpić w każdej sytuacji stresowej, także np. podczas pobierania krwi do badania, zaleca się przeprowadzenie dobowej zbiórki moczu i oznaczenie ilości zgromadzonych w niej katecholamin i ich metabolitów. Jeśli jednak wysokie ciśnienie krwi pojawia się okresowo, w formie napadowej, towarzyszy mu uczucie kołatania serca, wzmożona potliwość czy drżenie mięśni, zaleca się wykonanie badania poziomu adrenaliny we krwi. Materiał do badania pobiera się wówczas w trakcie trwania takiego ataku.
Adrenalina – kiedy epinefryna ratuje życie?
Adrenalina jest hormonem produkowanym i uwalnianym przez ludzki organizm. Istnieją jednak sytuacje, kiedy konieczne jest podanie epinefryny syntetycznej. Zastrzyk z adrenaliny jest wskazany przy:
zatrzymaniu akcji serca,
bradykardii (znacznym spowolnieniu akcji serca),
doraźnym leczeniu reakcji alergicznych, w tym anafilaksji, zarówno na leki, jak i inne alergeny,
w celu zwiększenia ciśnienia tętniczego krwi u dorosłych z niedociśnieniem związanym ze wstrząsem septycznym.
