Badania profilaktyczne – jak często je wykonywać?

Badania profilaktyczne - rodzaje

Badania profilaktyczne to takie, które wykonywane są przez osoby zdrowe lub chore bez objawów chorobowych, które chcą sprawdzić, jaki jest ogólny stan ich zdrowia. Aby się mogły o tym przekonać, powinny wykonać następujące badania:

·         morfologię krwi,

·         lipidogram,

·         badanie glukozy z krwi na czczo,

·         rentgen klatki piersiowej,

·         usg ginekologiczne,

·         usg jamy brzusznej.

Badania profilaktyczne - morfologia krwi

Morfologia krwi jest istotnym badaniem diagnostycznym, które powinno być wykonywane co roku. Może nam ono wskazać np. czy w naszym organizmie toczy się infekcja lub czy mamy niedokrwistość i należałoby poprawić skład naszej diety. Badanie krwi wykonujemy na czczo, najlepiej w godzinach między 7.00 a 9.00. W badaniu krwi określa się m.in.:

·         Liczbę erytrocytów. Zbyt mała ich ilość świadczy o anemii lub przewlekłym krwawieniu. Może być też skutkiem przewodnienia organizmu.

·         MCV czyli średnią objętość czerwonej krwinki – zbyt mała objętość krwinki może świadczyć o niedokrwistości mikrocytarnej a duża – makrocytarnej.

·         MCH - średnią masę hemoglobiny w krwince. Kiedy masa jest zbyt mała, świadczy to o niedoborach żelaza, a zbyt duża o niedoborze witaminy B12 i kwasu foliowego.

·         Hemoglobina – zbyt niskie jej stężenie wskazuje na anemią a zbyt wysokie na np. czerwienicę.

·         Retikulocyty – niedojrzałe czerwone krwinki są miarą aktywności szpiku i tego, czy dostatecznie szybko wytwarza on nowe krwinki. Ich duża ilość może świadczyć o niedokrwistości hemolitycznej, choć może pojawić się również po utracie krwi podczas miesiączki, w wyniku oddania krwi lub też krwotoków.

·         Liczbę płytek krwi – odpowiadają one za proces krzepnięcia. Przy niskich ich wartościach, w przypadku zranienia, może dojść do zbyt dużej utraty krwi, natomiast przy zbyt dużych ilościach – do zakrzepów.

·         Leukocyty – zbyt duża ilość wiąże się ze stanem zapalnym, zbyt niska wskazuje na osłabienie organizmu.

·         Limfocyty – nadmierna ilość wskazuje na ostrą infekcję, zbyt mała np. na przeciążenie układu odpornościowego.

·         Poza tym badane są: neutrofile, bazofile, eozynofile, gdzie wysoka ich ilość może wskazywać np. na zakażenia czy alergie.

Badania profilaktyczne – glukoza na czczo

Badanie glukozy na czczo wykonuje się w celu oceny metabolizmu węglowodanów oraz profilaktyki cukrzycy. Powinno być wykonywane przynajmniej raz do roku, w szczególności przez osoby otyłe, o niskiej aktywności fizycznej, obciążone rodzinnie cukrzycą, mające hiperlipidemię, chorujące na nadciśnienie, w zaawansowanym wieku, po przebytej cukrzycy ciążowej, jak również po urodzeniu dziecka ważącego powyżej 4 kg. Także osoby, u których występują objawy typowe dla cukrzycy np. zwiększone pragnienie albo podejrzewane o hiperglikemię, powinny wykonać takie badanie.

Jeśli badamy glukozę na czczo (badanie powinniśmy wykonać między godziną 7.00 a 10.00) po przynajmniej 10 godzinach niejedzenia, wówczas prawidłowy wynik powinien wynosić między 70-99 mg/dl. Wynik ponad normę, który świadczy o stanie przedcukrzycowym, to 100-125 mg/dl, a wskazujący na cukrzycę równy lub powyżej 126 mg/dl.

Badania profilaktyczne - lipidogram

Lipidogram to badanie profilaktyczne, które powinno być wykonywane raz do roku. Pozwala ocenić przebieg metabolizmu lipoprotein oraz cholesterolu. Badanie to powinny przede wszystkim wykonywać osoby chorujące na cukrzycę, nadciśnienie tętnicze, otyłe, nieaktywne fizycznie, obciążeni rodzinnie chorobami krążenia.

W skład lipidogramu wchodzą takie oznaczenia jak:

·         cholesterol całkowity,

·         cholesterol frakcji HDL,

·         cholesterol frakcji LDL,

·         trójglicerydy.

Prawidłowe wyniki lipidogramu powinny wyglądać następująco:

·         Cholesterol całkowity powinien wahać się w granicach 140-220 mg/dl.

·         Stosunek HDL do LDL powinien wynosić 1:2.

·         Cholesterol HDL norma dla kobiet – poniżej 50 mg/dl a dla mężczyzn – poniżej 40 mg/dl.

·         Cholesterol LDL < 100 mg/dl.

·         Stężenie trójglicerydów powinno wynosić poniżej 150 mg/dl.

Badania profilaktyczne - rentgen klatki piersiowej

Rentgen klatki piersiowej powinno się wykonywać raz na dwa lata, natomiast osoby palące tytoń powinny go wykonywać raz do roku. Dzięki wykonaniu zdjęcia rentgenowskiego można wykryć nie tylko raka płuc ale również pylice, gruźlicę czy sarkoidozę. Badanie to jest bezbolesne.