Ból palca u stopy to alarmujący objaw. Gdy się pojawi, natychmiast do lekarza

Dna moczanowa – co to za choroba?

Dna moczanowa to przewlekła choroba metaboliczna, która charakteryzuje się nagłymi i bolesnymi atakami zapalenia stawów, często w obrębie stóp. Jej przyczyną jest nadmierne gromadzenie się kwasu moczowego (hiperurykemia) w organizmie, który w postaci kryształów odkłada się właśnie w stawach. Jest to jedno z najczęstszych zapaleń stawów , częstsze niż reumatoidalne zapalenie stawów . Dotyka głównie mężczyzn po 40. r.ż. oraz kobiety po menopauzie.

Kwas moczowy to produkt uboczny rozpadu puryn, związków chemicznych, które są obecne w wielu produktach spożywczych. Jego niewielkie ilości obecne są w naszej wątrobie i śledzionie, a także w moczu oraz we krwi. U zdrowej osoby kwas moczowy jest wydalany z moczem, ale u osób z dną moczanową jego nadmiar odkłada się w stawach w postaci kryształów moczanowych i wywołuje stan zapalny.

Objawy dny moczanowej

Dna moczanowa przebiega w dwóch fazach: ostrej i przewlekłej:

• Faza ostra – to nagły, intensywny ból stawu. Najbardziej typowym objawem , który powinien dać nam do myślenia, jest nagły ból dużego palca u stopy, który często pojawia się rano, po przebudzeniu, albo jeszcze w nocy. Palec staje się obrzęknięty, zaczerwieniony, ciepły i wrażliwy na dotyk. Może także swędzieć, a skóra nad zajętym stawem jest napięta, błyszcząca z tendencją do złuszczania. Czasem u pacjenta pojawia się gorączka, co dodatkowo sugeruje stan zapalny. Inne stawy, takie jak kolana, kostki czy nadgarstki, także mogą być dotknięte dną, ale ból w dużym palcu u stopy jest najbardziej charakterystyczny.

UWAGA
Dolegliwości te ustępują nawet bez leczenia w ciągu 2 tygodni. Po pierwszym napadzie dny moczanowej można spodziewać się kolejnego ataku po 6 miesiącach do 2 lat, następnie coraz częściej i, mniej więcej po 5-10 latach, dojdzie już do przewlekłych zmian w stawach i innych tkankach.

• Faza przewlekła – mówimy o niej, kiedy nieleczona dna moczanowa prowadzi do trwałych zmian w stawach i okolicznych tkankach. Odkładają się w nich kryształy kwasu moczowego, tworząc guzki, niszcząc w ten sposób chrząstki i nasady kostne, prowadząc do zniekształcenia stawu i niepełnosprawności. Guzki te mogą pojawiać się zresztą także i w innych miejscach – np. w małżowinie usznej. W tej fazie objawy mogą być mniej intensywne, ale utrzymują się przez długi czas, prowadząc do ograniczenia ruchomości stawów i deformacji.

Przyczyny dny moczanowej

Główną przyczyną dny moczanowej, jak wspomniano wyżej, jest nadmierna ilość kwasu moczowego w organizmie, która wynika z nieprawidłowego metabolizmu puryn. Czynniki, które mogą tu mieć znaczenie wzmacniające, to:

• dieta bogata w puryny – spożywanie dużych ilości mięsa, owoców morza, podrobów, bulionów,
  
• czynniki genetyczne – osoby, których bliscy chorowali na dnę moczanową, mają większe ryzyko zachorowania,
  
• otyłość i nadwaga – sprzyjają produkcji kwasu moczowego i obniżają zdolność nerek do jego eliminacji,
  
• choroby nerek,
  
• leki – np. diuretyki mogą podnosić poziom kwasu moczowego, ale także wymienić należy tu cyklosporynę, aspirynę,
  
• niedawny uraz lub operacja,
  
• choroby współistniejące – nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, insulinooporność, niewydolność nerek, zespół metaboliczny,
  
• płeć męska – mężczyźni chorują siedem razy częściej niż kobiety,
  
• wiek – u mężczyzn powyżej 40. roku życia, u kobiet po menopauzie,
  
• nadużywanie alkoholu;

Warto dodać, że dna moczanowa może być zaostrzana przez odwodnienie, stres, infekcje i nagłe zmiany diety.

Leczenie dny moczanowej

Jakie badania należy wykonać w celu diagnostyki dny moczanowej? Lekarz (reumatolog) zleci z pewnością badanie obrazowe RTG , które powinno uwidocznić nadżerki kostne, zwężenia szczeliny stawowej lub guzki dnawe. W badanie USG z kolei możliwe jest uwidocznienie kryształów moczanu sodu w płynie stawowym. W diagnostyce dny moczanowej wykonuje się również:

• pomiar poziomu kwasu moczowego we krwi – aczkolwiek napad dny przebiega czasem bez nadmiaru moczanów w surowicy,
• lipidogram, badanie stężenia glukozy i kreatyniny, badanie moczu.

W ostrej fazie dny moczanowej zaleca się przyjmowanie leków przede wszystkim przeciwbólowych i przeciwzapalnych, miejscowych oraz doustnych. Leczenie przewlekłe ma natomiast na celu obniżenie stężenia kwasu moczowego. Można je włączyć po upływie 2 tygodni od ataku, a lekiem pierwszego rzutu jest allopurynol, który hamuje produkcję kwasu moczowego.

Zobacz także:

Produkty zakazane przy "chorobie królów". Lekarz mówi, czego nie wolno jeść przy dnie moczanowej

Dieta przy dnie moczonowej? Oto lista zakazanych warzyw

Komu grozi dna moczanowa? Lekarz tłumaczy, jakie są jej przyczyny