Dostałeś ten alert RCB? Nie ignoruj go! Chroni przed bolesną śmiercią

Szczepienia lisów przeciw wściekliźnie

Wolnożyjące lisy w Polsce są głównym rezerwuarem wścieklizny , ta z kolei jest jedną z najgroźniejszych chorób odzwierzęcych. Właśnie dlatego każdego roku (od 1993) przeprowadzane są akcje masowego szczepienia dzikich zwierząt.

Szczepionki przeciw wściekliźnie dla lisów są rozkładane ręcznie przez pracowników Inspekcji Weterynaryjnej i zrzucane z samolotów w rejonach największego zagrożenia chorobą. Ważne jest, by mieszkańcy unikali kontaktu ze szczepionką, stąd konieczność informowania o tym z wykorzystaniem systemu RCB.

Przeczytaj: W Polsce odnotowano wiele przypadków tej choroby. Należy zachować ostrożność

Jak wygląda szczepionka dla lisów?

Do szczepienia lisów przeciw wściekliźnie używana jest szczepionka Rabadrop w postaci zawiesiny doustnej . Zawiera żywy, atenuowany (czyli osłabiony) wirus wścieklizny. Aby zachęcić lisy do jej zjedzenia, umieszcza się ją w specjalnej przynęcie.

Przynęta ma postać niewielkiego, brunatnego lub szarobrązowego krążka, kostki lub kapsułki . Jest wykonana z masy przypominającej wyglądem i zapachem karmę dla zwierząt . Wewnątrz przynęty znajduje się plastikowy blister wypełniony płynną szczepionką.

Gdy lis przegryza przynętę, szczepionka dostaje się do jego jamy ustnej i wchłania się przez błonę śluzową, co prowadzi do uodpornienia na wirusa wścieklizny .

Przeczytaj też: Wścieklizna to śmiertelna choroba. Jak jej zapobiegać?

Dlaczego nie wolno dotykać szczepionki?

W czasie szczepienia lisów wolnożyjących i w ciągu 14 dni od zrzucenia szczepionki zaleca się nie wchodzić do lasów oraz zachować ostrożność podczas przebywania na polach i terenach przyleśnych.

Nie należy dotykać ani rozłamywać przynęt ze szczepionką – przede wszystkim dlatego, że zostawiamy na niej swój zapach, przez co lis nie weźmie takiej szczepionki . Z tego samego powodu nie należy dopuszczać do niej zwierząt domowych.

Przeczytaj też: Kleszczowe zapalenie mózgu – skuteczne szczepienie nawet w aptece

Szczepionki stosowane w akcjach doustnego szczepienia lisów są starannie testowane i uznawane za bezpieczne zarówno dla dzikich zwierząt, jak i ludzi. Mimo to należy pamiętać, że zawierają żywego wirusa – dlatego służby weterynaryjne ostrzegają przed kontaktem z przynętami .

W przypadku bezpośredniego kontaktu z otwartą raną lub błonami śluzowymi w obrębie oczu jamy ustnej czy nosowej należy jak najszybciej przemyć miejsce wodą z mydłem i zgłosić się do lekarza, który oceniając sytuację, może zakwalifikować ją jako ekspozycję na wirusa wścieklizny i podjąć stosowne kroki zapobiegawcze . Szczególną ostrożność powinny zachować osoby z zaburzeniami układu odporności

– informuje Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego - Państwowy Zakład Higieny.

Wścieklizna – straszna choroba odzwierzęca

Wścieklizna to śmiertelna choroba wirusowa, która atakuje układ nerwowy ssaków, w tym ludzi . Wywołuje ją wirus rabies, należący do rodziny Rhabdoviridae . Do zakażenia dochodzi najczęściej poprzez pogryzienie przez chore zwierzę, ponieważ wirus obecny jest w ślinie nosiciela.

Po przedostaniu się do organizmu wirus migruje wzdłuż nerwów obwodowych do ośrodkowego układu nerwowego, powodując zapalenie mózgu i rdzenia kręgowego . Objawy kliniczne obejmują agresję, nadpobudliwość, wodowstręt, a także porażenia mięśni prowadzące do śmierci w wyniku niewydolności oddechowej.

Wścieklizna jest niemal zawsze śmiertelna , jeśli nie zostanie podjęta szybka interwencja medyczna. Kluczowe znaczenie ma profilaktyka, zwłaszcza szczepienia ochronne u zwierząt domowych i dzikich, a także podawanie szczepionki po ekspozycji na wirusa.

W Polsce głównymi nosicielami wirusa wścieklizny są dzikie zwierzęta , zwłaszcza lisy rude ( Vulpes vulpes ). Oprócz nich wirus może być przenoszony przez jenoty, borsuki, nietoperze oraz gryzonie.

Wśród zwierząt domowych największe zagrożenie stanowią niezaszczepione psy i koty, które mogą zarazić się od dzikich zwierząt i przenieść wirusa na ludzi . Dzięki regularnym akcjom szczepień lisów oraz obowiązkowym szczepieniom psów liczba przypadków wścieklizny w Polsce znacznie spadła na przestrzeni lat.

Zachorowania na wściekliznę u ludzi w Polsce są obecnie niezwykle rzadkie, głównie dzięki skutecznym programom szczepień i szybkiej interwencji po ekspozycji na wirusa. Według danych epidemiologicznych w ostatnich dekadach śmiertelne przypadki wścieklizny u ludzi występowały sporadycznie, najczęściej w wyniku kontaktu z zakażonym zwierzęciem i braku odpowiedniego leczenia . Osoby narażone na ugryzienie przez potencjalnie zakażone zwierzę powinny natychmiast zgłosić się do lekarza w celu podania szczepionki i surowicy, co pozwala uniknąć rozwinięcia się choroby.

Przeczytaj też: Czy każdy kleszcz przenosi chorobę? Wiesz, jak usunąć go z ciała? Sprawdź się w naszym quizie - Quizy Pacjenci.pl

Źródła:
Liberski, P. P., Smoleń, J., Wąsik, T. J., Sikorska, B., & Bratosiewicz-Wąsik, J. (2007). Wścieklizna. Aktualności Neurologiczne, 7(2), 119-121.
Podyplomie.pl. (n.d.). Kontakt ze szczepionką dla lisów – kiedy do lekarza? Pobrano 3 kwietnia 2025, z https://podyplomie.pl/aktualnosci/09579,kontakt-ze-szczepionka-dla-lisow-kiedy-do-lekarza.
Urząd Miasta Kielce. (n.d.). Informacja o szczepieniu lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie. Pobrano 3 kwietnia 2025, z https://www.kielce.eu/pl/aktualnosci/informacja-o-szczepieniu-lisow-wolno-zyjacych-przeciwko-wsciekliznie.html.
Główny Inspektorat Weterynarii. (n.d.). Komunikat Głównego Lekarza Weterynarii dotyczący wiosennej akcji doustnego szczepienia lisów wolno żyjących przeciwko wściekliźnie w woj. lubelskim, mazowieckim, podlaskim, świętokrzyskim i podkarpackim. Pobrano 3 kwietnia 2025, z https://www.wetgiw.gov.pl/main/komunikaty/Komunikat-Glownego-Lekarza-Weterynarii.
Szczepienia Info. (n.d.). Wścieklizna – szczepionki. Pobrano 3 kwietnia 2025, z http://szczepieniainfo.testa.com.pl/szczepionki/wscieklizna/7/.