Endometrioza - przyczyny, objawy, leczenie

Endometrioza - co to jest?  

Endometrioza to choroba przewlekła, występuje stosunkowo często i może na nią zachorować każda kobieta będąca w wieku rozrodczym. W przebiegu endometriozy, endometrium, czyli tkanka wyściełająca jamę macicy znajduje się poza nią. Jej ogniska lokalizują się na narządach rozrodczych kobiety, a także na pęcherzu moczowym, otrzewnej, jelicie grubym. Zmiany w bardzo rzadkich przypadkach mogą znajdować się w płucach lub w przeponie. W 96% endometrioza skutkuje znacznym obniżeniem płodności.

Endometrioza - przyczyny rozwoju

Choć endometrioza jest przypadłością powszechnie występującą, to nadal nie ma jednoznacznie określonej przyczyny jej występowania. Na podstawie wieloletnich badań prowadzonych przez specjalistów, sformułowano dotychczas kilka koncepcji, głoszących, że leżą one w czynnikach hormonalnych, środowiskowych, genetycznych oraz odpornościowych. Predyspozycje do rozwoju schorzenia są indywidualne, wywołują je mechanizmy prowokujące przemieszczanie się komórek endometrium oraz ich powstawanie w niewłaściwych miejscach. 

Teorie przyczyn rozwoju endometriozy

Teoria przemieszczania komórek endometriumJedną z podstawowych teorii, wyjaśniających powstawanie endometriozy, jest teoria wstecznego miesiączkowania, która głosi, że w trakcie menstruacji oprócz prawidłowego wydalania złuszczonego endometrium z organizmu kobiety, dochodzi równocześnie do tzw. wstecznej menstruacji. Jest to zjawisko przemieszczania się krwi miesiączkowej wraz z komórkami endometrium przez jajowody, aż do otrzewnej. Komórki endometrium zachowują zdolność przeżycia w nowym miejscu, a rozmnażając się tworzą ogniska endometriozy.

Teoria powstawania komórek endometriumMożliwe jest również samoistne powstawanie komórek endometrium w różnych lokalizacjach. Może ono zachodzić w procesie tzw. metaplazji, czyli przekształcania danego typu komórek w inne. 

Teoria immunologicznaMechanizmem zwiększającym ryzyko powstawania endometriozy w wyniku zalegania krwi miesiączkowej jest zaburzenie działania ze strony układu odpornościowego. Organizm powinien samodzielnie zwalczać pozostające resztki krwi miesiączkowej, a upośledzenie działalności komórek układu odpornościowego może zwiększać ryzyko przetrwania komórek endometrium w nieprawidłowej lokalizacji.

Teoria genetycznaPrawdopodobnie, na rozwój endometriozy ma wpływ kilka wariantów kilku różnych genów. Występowanie przypadków endometriozy zwiększa ryzyko zachorowania na tę chorobę.

Teoria środowiskowaWedług badań nad endometriozą, dieta z ograniczeniem czerwonego mięsa może zmniejszać ryzyko zachorowania.  Natomiast zwiększone ryzyko może być związane z narażeniem na działanie niektórych substancji chemicznych.

Teoria hormonalnaUważa się, że czynniki hormonalne mogą mieć wpływ zarówno na przetrwanie komórek endometrium w nietypowych lokalizacjach, jak i ich zdolność do rozrostu i namnażania.

Endometrioza - objawy

Charakterystycznym objawem endometriozy jest ból, występujący regularnie, zlokalizowany najczęściej w pachwinie, w dole brzucha, niekiedy w okolicy odbytu. Dolegliwości bólowe w przebiegu endometriozy bywają bardzo uciążliwe i pojawiają się oraz znikają wraz z miesiączką lub tuż przed nią. Przypadłość  powoduje, że miesiączki są bardzo bolesne, długie i obfite. Pacjentki z endometriozą uskarżają się na ból podczas stosunku seksualnego.  Niekiedy dochodzi również do plamienia międzymiesiączkowe oraz obecności śladowych ilości krwi w kale i moczu.

W przebiegu endometriozy gromadząca się krew nie ma ujścia, przez co czego tworzą się zrosty i torbiele. Objawy endometriozy bywają trudne do zdiagnozowania z uwagi na to, że choroba może dawać bardzo rozmaite symptomy o różnym nasileniu.

Ból związany z endometriozą może być odczuwany:

• przed, w trakcie lub po menstruacji,

• w trakcie owulacji,

• podczas oddawania moczu,

• w trakcie trwania stosunku płciowego.

Ponadto mogą pojawiać się także objawy ogólne, takie jak:

• biegunka lub zaparcia,

• wzdęcia,

• krwawienia z dróg rodnych,

• osłabienie.

Endometrioza może powodować bezpłodność, dotyczy to 30% badanych kobiet. Endometrioza powoduje zaburzenia płodności na dwa sposoby: po pierwsze u kobiet z endometriozą często obserwuje się zrosty w jamie brzusznej oraz wewnątrz macicy, dlatego zapłodnienie i dotarcie jaj do macicy jest utrudnione. Po drugie ogniska endometriozy mogą wydzielać substancje oraz enzymy, utrudniające proces zapłodnienia i prawidłowe zagnieżdżenie komórki jajowej.