Nie tylko „kolorki” na twarzy. Ta choroba może atakować cały organizm
Nagły spadek energii, bóle stawów, nadwrażliwość na słońce i charakterystyczne zaczerwienienie na twarzy przypominające skrzydła motyla. Objawy pojawiają się falami, znikają i wracają, często latami pozostając bez jednoznacznego wytłumaczenia. Choć na początku mogą wydawać się niegroźne, w rzeczywistości bywają sygnałem choroby, która potrafi atakować niemal każdy narząd w organizmie.
- Choroba ma przebieg nawrotowy, z okresami zaostrzeń i remisji
- Najczęściej dotyka kobiet w wieku rozrodczym
- Objawy skórne są tylko jednym z możliwych elementów obrazu klinicznego
- Leczenie wymaga długotrwałej kontroli i współpracy wielu specjalistów
Gdy układ odpornościowy zwraca się przeciwko własnemu ciału
Toczeń rumieniowaty układowy to przewlekła choroba autoimmunologiczna, w której układ odpornościowy wytwarza autoprzeciwciała skierowane przeciwko własnym komórkom. Prowadzi to do powstawania kompleksów immunologicznych, które odkładają się w tkankach i wywołują przewlekły stan zapalny.
Choroba ma charakter ogólnoustrojowy — może obejmować skórę, stawy, nerki, serce, płuca, układ nerwowy oraz układ krwiotwórczy. Jej przyczyny są złożone i obejmują predyspozycje genetyczne, wpływ hormonów oraz czynniki środowiskowe, takie jak promieniowanie UV czy niektóre leki.
Przeczytaj także: Guz mózgu może dawać niejednoznaczne objawy. To pojawia się po przebudzeniu
Najczęściej chorują kobiety
Toczeń występuje na całym świecie, jednak zdecydowanie częściej diagnozowany jest u kobiet — nawet dziewięć razy częściej niż u mężczyzn. Najwięcej zachorowań dotyczy osób między 20. a 40. rokiem życia, choć choroba może ujawnić się także w dzieciństwie lub w starszym wieku.
A dlaczego chorują głównie kobiety? Dużą rolę przypisuje się estrogenom, które mogą wpływać na nadmierną aktywność układu odpornościowego. Toczeń należy do najczęstszych układowych chorób autoimmunologicznych i stanowi istotne wyzwanie dla współczesnej medycyny.
Przeczytaj też: Anemia ma kobiecą twarz. Dietetyk tłumaczy, dlaczego kobiety chorują częściej
Objawy, które wykraczają daleko poza skórę
Choć toczeń często kojarzony jest z rumieniem na twarzy, jego objawy są znacznie bardziej zróżnicowane. Do najczęstszych należą:
- przewlekłe zmęczenie,
- stany podgorączkowe,
- bóle i sztywność stawów,
- nadwrażliwość na światło słoneczne,
- wypadanie włosów,
- owrzodzenia błon śluzowych.
Choroba może prowadzić do zapalenia opłucnej i osierdzia, zaburzeń hematologicznych oraz zmian neurologicznych, takich jak drgawki czy zaburzenia poznawcze. Jednym z najpoważniejszych powikłań jest toczniowe zapalenie nerek, które w nieleczonych przypadkach może prowadzić do niewydolności nerek.
Przebieg choroby i możliwe konsekwencje
Toczeń rumieniowaty układowy ma przebieg falowy — okresy względnego spokoju przeplatają się z zaostrzeniami. Te ostatnie mogą być wywoływane przez infekcje, stres, ekspozycję na słońce czy przerwanie leczenia.
Długotrwały stan zapalny zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, które u pacjentów z toczniem pojawiają się znacznie wcześniej niż w populacji ogólnej. Dodatkowym obciążeniem są powikłania związane z długotrwałym stosowaniem glikokortykosteroidów i leków immunosupresyjnych.
Leczenie — to tylko kontrola choroby
Toczeń rumieniowaty układowy pozostaje chorobą nieuleczalną, jednak współczesna medycyna pozwala skutecznie kontrolować jej przebieg. Podstawą leczenia są leki przeciwmalaryczne, zwłaszcza hydroksychlorochina, która zmniejsza ryzyko zaostrzeń i działa ochronnie na układ sercowo-naczyniowy.
W okresach zaostrzeń stosuje się glikokortykosteroidy, a w cięższych postaciach — leki immunosupresyjne oraz terapie biologiczne. Kluczowe znaczenie ma wczesne rozpoznanie choroby, regularna kontrola stanu zdrowia oraz indywidualnie dobrana terapia prowadzona przez zespół specjalistów.
Źródła: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC2891868/, https://www.physio-pedia.com/Systemic_Lupus_Erythematosus, https://www.msdmanuals.com/professional/musculoskeletal-and-connective-tissue-disorders/systemic-rheumatic-diseases/systemic-lupus-erythematosus-sle
