Ewa Królikowska, dyrektor generalna Teva Pharmaceuticals Polska: "Samoleczenie to nie tylko kwestia wygody pacjenta"

Polska liderem samoleczenia w Europie

Syrop na kaszel, tabletka na alergię i ból głowy... Samodzielne leczenie lekkich dolegliwości zdrowotnych to codzienność dla milionów Polaków. Łącząc to z wszechobecnymi reklamami i dużą dostępnością leków bez recepty (można je kupić nawet w drogeriach czy sklepach spożywczych), polski rynek farmaceutyczny jest największy w Europie Środkowo-Wschodniej. Powód? Najczęściej brak szybkiego dostępu do ochrony zdrowia.

Z raportu opublikowanego przez Global Self-Care Organization wynika, że w Unii Europejskiej każdego dnia dochodzi do około 3,3 mln przypadków drobnych dolegliwości. Gdyby każda z tych osób udała się do lekarza, systemy ochrony zdrowia wymagałyby zatrudnienia dodatkowych 120 tysięcy lekarzy pierwszego kontaktu. Polska, ze wskaźnikiem samoleczenia sięgającym 55 proc., przewodzi stawce.

– Samodzielne leczenie to nie tylko kwestia wygody pacjenta, ale przede wszystkim realne odciążenie systemu ochrony zdrowia – przekonuje Ewa Królikowska z PASMI i dyrektorka generalna Teva Pharmaceuticals Polska.

Polak leczy się sam – to dobrze czy źle?

Statystyki mówią jasno: Polacy sięgają po leki OTC częściej niż mieszkańcy innych krajów UE. Podczas gdy u nas ponad połowa pacjentów decyduje się na samoleczenie, w takich krajach jak Hiszpania czy Szwecja wskaźnik ten nie przekracza 20 proc.

Z drugiej strony eksperci przestrzegają przed zbyt długim stosowaniem leków OTC bez konsultacji z lekarzem. Zalecany czas trwania samodzielnego stosowania przez pacjentów leków OTC zazwyczaj nie powinien przekraczać 10 dni – przypominają. Bagatelizowanie niepokojących objawów może bowiem prowadzić do pogorszenia stanu zdrowia, a nawet przeoczenia poważnych chorób.

– Rola samoleczenia i jej części, jaką są leki bez recepty, jest często pomijana w systemach opieki zdrowotnej. Można to porównać do wierzchołka góry lodowej czy piramidy - jedyną częścią, którą widzimy, jest opieka szpitalna czy wizyta u lekarza ogólnego po receptę. Samoleczenie to codzienne działania, jakie podejmujemy, kiedy boli nas głowa, kiedy mamy kaszel i przeziębienie, kiedy choruje nam dziecko. Samoleczenie to wszystko, co robimy, aby przywrócić i utrzymać dobry stan zdrowia – wyjaśnia Jurate Svarcaite, dyrektor generalna Association of the European Self-Care Industry (AESGP).

Czytaj także: Tych leków nie stosuj dłużej niż kilka dni. Mogą powodować groźne skutki uboczne

Cyfryzacja i AI jako przyszłość samoopieki

Rozwój technologii może być sojusznikiem pacjentów i służby zdrowia. Cyfrowe ulotki leków, kody QR na opakowaniach czy aplikacje monitorujące stan zdrowia to tylko niektóre przykłady wykorzystania nowoczesnych rozwiązań w procesie samoleczenia. W 2024 roku Teva wprowadziła w Polsce QR-kody na swoich produktach, umożliwiając pacjentom szybki dostęp do informacji o stosowaniu leku.

Jeszcze większy potencjał wiązany jest ze sztuczną inteligencją. – Narzędzia takie jak elektroniczne informacje o produktach i platformy zdrowotne oparte na sztucznej inteligencji mogą pomóc ludziom podejmować świadome, odpowiedzialne decyzje dotyczące ich zdrowia – zaznacza Adam Jarubas, przewodniczący Komisji Zdrowia Publicznego Parlamentu Europejskiego.

To nie tylko kwestia technologii, ale również dostosowania przepisów. Obecnie trwają prace nad rewizją unijnego prawa farmaceutycznego, która – jak podkreśla Jarubas – stanowi "okazję do ukształtowania środowiska regulacyjnego, które wspiera zarówno innowacyjność, jak i dostępność leków OTC”. Czytaj także: AI wykryje cukrzycę 10 lat przed rozwojem choroby. „Ta innowacja może być przełomowa”

źródło: Pacjenci, Newseria