Karta dawcy, bransoletka, sprzeciw – co decyduje o tym, czy po śmierci oddasz organy? Wyjaśnia Poltransplant
Transplantacja narządów to dla niektórych jedyna szansa na życie. Mimo to wokół tej procedury krąży wiele nieporozumień i mitów. Jak naprawdę wygląda proces zostania dawcą narządów po śmierci? Co trzeba zrobić, a czego nie trzeba? Zapytaliśmy o to ekspertkę z Poltransplant, instytucji koordynującej przeszczepienia w Polsce.
Wszyscy jesteśmy domniemanymi dawcami
Wbrew wielu opiniom, aby zostać dawcą narządów po śmierci, nie trzeba niczego podpisywać ani rejestrować się w żadnym systemie.
– Obowiązuje zasada domniemanej zgody. Oznacza to, że wszyscy jesteśmy potencjalnymi dawcami narządów po śmierci – wyjaśnia w rozmowie z serwisem Pacjenci.pl dr n. med. i n. o zdr. Teresa Danek, Kierownik Działu do Spraw Koordynacji Pobierania i Przeszczepiania Komórek, Tkanek i Narządów i Krajowego Rejestru Przeszczepień, Koordynator Poltransplant.
– Osoby pełnoletnie nie muszą się nigdzie zgłaszać, że chcą po śmierci przekazać swoje narządy oczekującym na przeszczepienie.
Czytaj także: Jedyny taki przeszczep w Polsce. 3-miesięczna Gabrysia ma nowe serce
Co z dziećmi i młodzieżą?
W przypadku osób niepełnoletnich, to rodzice lub opiekunowie prawni podejmują decyzję o ewentualnym pobraniu narządów.
– Przed pobraniem narządów od osoby małoletniej lekarze lub koordynatorzy transplantacyjni pytają o decyzję rodziców lub opiekunów prawnych. Mogą oni wyrazić sprzeciw za życia dziecka – wyjaśnia ekspertka z Poltransplant.
Jednak nastolatkowie mają również pewne prawa:
– Osoba małoletnia powyżej szesnastego roku życia może samodzielnie zgłosić sprzeciw i w takim przypadku nie można pobrać od niej narządów w przypadku śmierci – dodaje dr n. med. i n. o zdr. Teresa Danek.
Karta dawcy i bransoletka – co dają?
Wiele osób myśli, że aby oddać narządy, musi zarejestrować się w specjalnej bazie i nosić zawsze przy sobie tzw. kartą dawcy lub bransoletkę. Nie jest to prawda.
– Mimo że nie trzeba deklarować zgody na pobranie narządów i tkanek po śmierci, wiele osób dodatkowo nosi bransoletki bądź karty dawcy (tzw. oświadczenie woli), potwierdzające ich zgodę – mówi ekspertka.
Zatem czy warto to robić, skoro nie trzeba? Zdecydowanie tak. To symboliczny gest dla naszych bliskich i lekarzy, dzięki któremu wiadomo, że nie byliśmy przeciwni pobraniu narządów. To ułatwi szybkie podjęcie decyzji, gdy będzie to konieczne.
Warto również wiedzieć, że chociaż nie jest to prawnie uregulowane, jeśli nasi bliscy będą protestować przeciwko pobraniu organów, a my nie wyraziliśmy na to oficjalnej zgody, lekarze mogą uszanować ich decyzję. Czytaj także: Pierwszy w historii przeszczep ludzkiego oka. To prawdziwy przełom w medycynie!
Jak wyrazić sprzeciw?
Nie każdy chce być dawcą – i to również jest respektowane przez prawo. Istnieją trzy legalne formy wyrażenia sprzeciwu:
– Wystarczy, że dana osoba zgłosi sprzeciw w Centralnym Rejestrze Sprzeciwów, będzie nosić przy sobie własnoręcznie podpisane oświadczenie lub oświadczy swoją wolę ustnie w obecności dwóch świadków, którzy muszą potwierdzić taką deklarację pisemnie – tłumaczy specjalistka.
Trzeba wiedzieć, że brak jednego z tych działań oznacza domniemaną zgodę na bycie dawcą po śmierci. Czytaj także: Czy czeka nas rewolucja w transplantologii? Przełomowe wyniki badań
Nie bójmy się rozmów o śmierci
Niezależnie od tego, czy chcemy być dawcą czy nie, nie unikajmy rozmów o śmierci i związanych z nią decyzji. Jasne przekonania oszczędzą naszej rodzinie niepotrzebnych dylematów i mogą uratować komuś życie.
– Transplantacja narządów dla pacjentów oczekujących na przeszczepienie to szansa na przedłużenie życia – kończy dr n. med. i n. o zdr. Teresa Danek.
