Tak wyglądają pierwsze objawy schizofrenii. Można je zauważyć już u dzieci

Czym jest schizofrenia o wczesnym początku?

Pierwsze objawy schizofrenii u 12-35 proc. chorych pojawiają się przed ukończeniem 20. roku życia, a u 4 proc. chorych przed 15. Mówimy wtedy o schizofrenii o wczesnym początku – jest to jedna z najczęstszych przyczyn hospitalizacji psychiatrycznych wśród dzieci i młodzieży. Z danych statystycznych wynika, że częściej chorują chłopcy.

Schizofrenia o wczesnym początku objawia się podobnie jak schizofrenia u osób dorosłych. W swoim spektrum objawów zawiera zaburzenia myślenia, emocji i zachowania. Im później rozpocznie się leczenie, tym gorzej dla dziecka, ponieważ zwiększa się wówczas ryzyko uszkodzenia mózgu.

Początek schizofrenii u dzieci jest powolny i podstępny, przeważają w nim objawy takie jak pogorszenie funkcjonowania, zaburzenia mowy, izolacja społeczna. Niestety rzadko są one dostrzegane, ponieważ zarówno rodzice, jak i nauczyciele tłumaczą je młodym wiekiem lub “złym charakterem”, co tylko  pogarsza przebieg choroby.

Objawy schizofrenii u dzieci i młodzieży

Objawami, które najczęściej zwracają uwagę rodziców, są buntownicze zachowania , które nie wynikają z procesu dorastania czy wewnętrznego buntu a zaburzonej percepcji – takie dzieci mogą doświadczać halucynacji, omamów, mogą słyszeć głosy, które proszą ich, aby postępowały w ten czy inny sposób, np. niszczyły rzeczy .

Kolejnym często dostrzeganym objawem schizofrenii u dzieci są zaburzenia mowy . Chore dziecko może fantazjować, wypowiadać się nielogicznie, gubić wątki, przeklinać. Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne podkreśla, że “w schizofrenii występuje rozkojarzenie, wyraźne ubóstwo treści wypowiedzi, wypowiedzi dziwne , dygresyjne, metaforyczne, oboczne”.

Inne zachowania, które powinny zaniepokoić rodziców to niechęć do nauki , pogorszenie wyników w nauce, a także nagła zmiana nawyków, np. niechęć do mycia, dziwne stroje (np. zakładanie puchówki latem), wybuchy agresji. Dzieci chore na schizofrenię mogą być drażliwe, nieufne w stosunku do obcych i członków rodziny.

Charakterystycznym objawem dziecięcej schizofrenii jest mylenie snów, bajek czy filmów z rzeczywistością i towarzyszący temu brak krytycyzmu. Częste jest też zmyślanie i przypisywanie innym złych czynów. Zdarzają się też nieuzasadnione oskarżenia rodziców o przemoc – jeśli przemoc zostanie wykluczona, należy zwrócić na to uwagę.

U nastolatków pierwszym objawem rozwijającej się schizofrenii mogą być ucieczki z domu, nadużywanie alkoholu, narkotyków. Powszechne są również samookaleczenia , które mogą być poważne, nietypowe (samogryzienie, samodrapanie) lub nietypowo wyjaśniane, np. “ zrobiłem to, żeby głosy dały mi spokój ”.

W schizofrenii o wczesnym początku ważnym objawem może być lęk i towarzysząca mu agresja , do której kwalifikuje się: grożenie, inicjowanie bójek, kradzieże, okrucieństwo wobec ludzi czy zwierząt. Nie oznacza to jednak, że schizofrenicy są źli czy niebezpieczni – atak choroby uniemożliwia im rozsądną ocenę czynów.

Leczenie "dziecęcej schizofrenii"

Leczenie schizofrenii można podzielić na dwa aspekty: leczenie ostrego epizodu oraz leczenie podtrzymujące i zapobiegające nawrotom. W tym celu stosuje się leki przeciwpsychotyczne , które są bezwzględnie konieczne, aby poprawić rokowanie chorego. Obowiązkowe są także działania psychospołeczne i współpraca rodziny.

Diagnoza przeraża rodziców, dlatego konieczna jest psychoedukacja , która pozwoli im zaakceptować chorobę. Może to wymagać mnóstwa czasu, zwalczenia poczucia winy i irracjonalnych prób wyjaśniania choroby, ale warto – tylko w ten sposób można pomóc dziecku: poprawić jego funkcje poznawcze, przygotować do wejścia w życie.

Zobacz też:

Schizofrenia - objawy, przyczyny, leczenie. Ekspert tłumaczy

Chwilowy kryzys czy depresja - jak je odróżnić? Psycholog tłumaczy

W jakich chorobach stosowana jest lecznicza marihuana? Rozmowa z ekspertem

źródło: Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego w zakresie postępowania diagnostycznego i terapeutycznego u chorych ze schizofrenią o wczesnym początku