Zajady to nie tylko problem estetyczny. To może być objaw poważnej choroby

Dlaczego czasem robią się zajady?

Zajady (zapalenie kątów ust) to drobne pęknięcia i nadżerki w kącikach ust, które czasem przytrafiają się każdemu. Mogą być wynikiem różnych czynników, czasem bardzo prozaicznych, jak np. nadmierne wysuszenie ust w wyniku ciągłego oblizywania. W kąciku ust możemy się zranić chrupiącą skórką bagietki albo doznać małego urazu podczas wizyty u dentysty . W każdym razie, zajady nie są problemem, jeśli zdarzają się sporadycznie.

Dopiero kiedy zajady nawracają, trudno i długo się goją, powinniśmy bliżej przyjrzeć się temu zjawisku. Bardzo często te pęknięcia pojawiają się w wyniku niedoborów witaminowych, szczególnie witaminy B2 (ryboflawiny) i żelaza . Te niedobory prowadzą właśnie do osłabienia skóry i śluzówki.

Zajady bywają także skutkiem spadku odporności, który sprzyja zakażeniom bakteryjnym lub grzybiczym, lub niewłaściwej higieny jamy ustnej oraz stosowania protez zębowych . Nieodpowiednia flora bakteryjna w jamie ustnej, spowodowana na przykład przez nadmiar bakterii typu Candida albicans, może również prowadzić do powstawania tego typu zmian.

Zajady mogą być objawem choroby

Zajady mogą być jednakże objawem poważniejszego schorzenia, jak np.:

• anemia z niedoboru żelaza – jak wspomniano wyżej, zbyt niski poziom tego pierwiastka we krwi prowadzi do niedostatecznego zaopatrzenia tkanek w tlen, co przekłada się na osłabienie śluzówki. Kąciki ust stają się podatne na pęknięcia i infekcje, a to prowadzi właśnie do powstania zajadów;
  
• niedobór witamin z grupy B – nie tylko B2, ale i B3, czy B12;
  
• infekcje grzybicze – grzyby z rodzaju Candida albicans mogą wywoływać stany zapalne w jamie ustnej i na skórze wokół ust. Przerost tych drobnoustrojów często skutkuje pękaniem skóry i powstawaniem bolesnych zajadów, zwłaszcza u osób o osłabionej odporności;
  
• choroby autoimmunologiczne – zajady mogą pojawiać się również u osób z chorobami autoimmunologicznymi, takimi jak celiakia , nieswoiste zapalenia jelit np. choroba Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego, czy choroby tarczycy. W wyniku tych schorzeń organizm atakuje własne tkanki, co może objawiać się m.in. problemami ze skórą i śluzówkami, w tym nawracającymi zajadami;
  
• niedobory immunologiczne – np. spowodowane infekcją wirusem HIV, przewlekłym stosowaniem sterydów (wziewnych lub doustnych), nowotworami krwi.

Zajady a cukrzyca

Zajady mogą być jednym z wczesnych objawów cukrzycy – co warto mieć na uwadze. Dlaczego tak się dzieje? Choroba ta wpływa na osłabienie układu odpornościowego i powoduje zaburzenia metaboliczne , a te mają bezpośredni wpływ na skórę i śluzówki. Wysoki poziom glukozy we krwi stwarza także korzystne warunki dla rozwoju drobnoustrojów, zwłaszcza bakterii i grzybów, które mogą kolonizować kąciki ust i w efekcie prowadzić do powstawania zajadów.

Ponadto cukrzyca wpływa na nawilżenie skóry , ponieważ zaburza funkcje gruczołów łojowych, a to sprawia, że skóra jest bardziej podatna na wysuszenie i pęknięcia. Niedobory witamin i mikroelementów, częste u diabetyków, mogą dodatkowo osłabiać skórę, prowadząc do trudności w regeneracji i zwiększając ryzyko wystąpienia różnych zmian skórnych. Co więcej, u osób z cukrzycą rany goją się trudno, więc i zajady mogą utrzymywać się dłużej i częściej powracać, jeśli problem z poziomem glukozy we krwi nie zostanie dobrze uregulowany.

Zajady – kiedy do lekarza?

Jeśli zajady pojawiają się sporadycznie i ustępują po kilku dniach, zazwyczaj nie wymagają konsultacji lekarskiej. O prawdziwym problemie możemy mówić wtedy, gdy zmiany nie goją się mimo domowych metod (pomadki ochronne, smarowanie ust lanoliną, olejem kokosowym, oliwą z oliwek) lub nawracają co jakiś czas . W takim przypadku warto udać się do lekarza, najlepiej dermatologa lub lekarza rodzinnego, który dokładnie oceni sytuację.

Lekarz może zalecić badania krwi, takie jak morfologia, poziom żelaza, witamin z grupy B, a także glikemię na czczo , by wykluczyć cukrzycę. W przypadku podejrzenia grzybicy zleci również wymaz z jamy ustnej. Taka diagnostyka pozwoli zidentyfikować przyczynę problemu i wdrożyć odpowiednie leczenie, które nie tylko zniweluje zajady, ale także zapobiegnie ich nawrotom oraz ewentualnym komplikacjom zdrowotnym.

Zajady – leczenie

Leczenie zajadów opiera się głównie na identyfikacji i eliminacji ich przyczyny oraz stosowaniu preparatów wspomagających gojenie. Jeśli zajady są wynikiem niedoborów, leczenie zazwyczaj obejmuje suplementację odpowiednich składników, czyli zwykle witamin z grupy B lub żelaza. Zalecane jest także włączenie do diety pokarmów bogatych w te składniki – np. jaj, zielonych warzyw liściastych, orzechów i pełnoziarnistych produktów zbożowych.

Gdy zajady są efektem infekcji grzybiczej lub bakteryjnej, lekarz może przepisać maści przeciwgrzybicze, takie jak klotrimazol, lub antybiotyki w formie kremów, aby zahamować rozwój drobnoustrojów. Jeżeli zostanie wykryta cukrzyca , oczywiście konieczne jest jej leczenie.

Istotna jest także odpowiednia higiena jamy ustnej i unikanie oblizywania warg. W niektórych przypadkach zalecane są kremy z tlenkiem cynku, które przyspieszają regenerację skóry i działają antybakteryjnie. Badania wskazują również, że stosowanie maści z witaminą B12 może przynieść korzyści w redukcji zajadów, zwłaszcza u osób z niedoborami witaminowymi.

Źródła: mp.pl, czytelniamedyczna.pl,

Zobacz także:

Robią ci się zajady? To może być brak tej witaminy

Tak się objawia cukrzyca. Chorobę rozpoznasz po zmianach na skórze

Wstajesz w nocy do toalety? To może być wczesny objaw choroby