Zespół niespokojnych nóg

Czym jest zespół niespokojnych nóg?

Zespół niespokojnych nóg (ZNN lub RLS, ang. restless legs syndrome) jest zaburzeniem powodującym silną potrzebę poruszania nogami, która nasila się w okresach odpoczynku i zmniejsza się w trakcie aktywności fizycznej. Ze względu na nasilenie objawów w okresach nieruchomości, zaburzenie odczuwalne jest głównie w nocy i może przyczyniać się do obniżenia jakości snu i wpływać na uczucie ogólnego zmęczenia w ciągu dnia.

RLS występuje dwa razy częściej u kobiet niż u mężczyzn. Szacuje się, że może dotykać od 1 do 5% populacji.

Objawy zespołu niespokojnych nóg

Objawy zespołu niespokojnych nóg różnią się u chorych, mogą być mniej lub bardziej nasilone. RLS może objawiać się jako ból lub swędzenie mięśni, określane często jako „swędzenie, którego nie da się podrapać”. Odczucia nasilają się zwykle podczas okresów odpoczynku, np. siedzenia lub spania, natomiast ustępują podczas chodzenia. Podczas gdy u niektórych osób doświadczających RLS jest ono tylko małą niedogodnością, u innych objawy mogą mieć stopień nasilenia utrudniający codzienne funkcjonowanie i znacznie obniżający jakość życia. Przymus poruszania nogami odczuwany przez osoby z zespołem niespokojnych nóg wpływa znacząco na pogorszenie jakości snu, wywołując zmęczenie w ciągu dnia.

Przyczyny RLS

Przyczyny zespołu niespokojnych nóg nie są poznane, jednak spekuluje się, że może być on związany ze zmianami w przekaźnictwie dopaminy, skutkującymi nieprawidłowym wykorzystaniem żelaza przez mózg. RLS może pogarszać się w ciąży a także na skutek przyjmowania niektórych leków, takich jak: antydopaminergiczne leki przeciwwymiotne, leki przeciwhistaminowe, niektóre antydepresanty. Do wystąpienia zespołu niespokojnych nóg lub zaostrzenia jego objawów mogą się także przyczyniać zespół odstawienia alkoholowego lub opioidowego.

Diagnoza i leczenie zespołu niespokojnych nóg

W celu rozpoznania zespołu niespokojnych nóg lekarz powinien potwierdzić u pacjenta występowanie pięciu poniższych objawów:

• silnego przymusu poruszania kończynami połączonego z zazwyczaj nieprzyjemnymi odczuciami w rejonie mięśni

• objawy pogarszają się w okresach odpoczynku

• objawy ustają lub ich intensywność zmniejsza się w trakcie aktywności fizycznej

• objawy ulegają pogorszeniu wieczorem i w nocy

• objawy nie są wywołane innymi stanami medycznymi.

Jeżeli objawy RLS są idiopatyczne (nie mają konkretnej przyczyny) leczenie zespołu obejmuje poprawienie higieny snu i regularne ćwiczenia. Pacjenci powinni zaprzestać palenia. Farmakoterapia może obejmować wykorzystanie gabapentyny lub leków będąch agonistami dopaminy (np. pramipeksol). Jeśli RLS jest oporny na leczenie, możliwe jest zastosowanie opioidów. Dodatkowo, suplementacja żelaza może mieć wpływ na łagodniejszy przebieg RLS.

Objawy zespołu niespokojnych nóg mogą pogarszać się z wiekiem oraz w ciąży.