Złamania kręgosłupa

Budowa kręgosłupa człowieka

Kręgosłup człowieka jest elementem podporowym całego szkieletu oraz narządem ruchu. Ochrania on rdzeń kręgowy przed uszkodzeniem. Kręgosłup składa się z 33 kręgów, z których 24 są oddzielone od siebie krążkami międzykręgowymi, a pozostałe 9 jest zrośniętych – 5 w kość krzyżową, a 4 w kość guziczną. Kręgi dzielą się na szyjne (7), piersiowe (12) oraz lędźwiowe (5).

Przyczyny złamań kręgosłupa

Złamania kręgosłupa podzielić można na dwie kategorie – złamania wysokoenergetyczne, które powstały w wyniku działania dużej siły na kości, np. podczas wypadku oraz niskoenergetyczne. Do złamań niskoenergetycznych należą głównie złamania patologiczne, które powstają na skutek działania procesów degeneracyjnych i chorób, np. osteoporozy lub nowotworów. Złamania niskoenergetyczne mogą początkowo przechodzić niezauważone, ponieważ ból może pojawić się po jakimś czasie od wystąpienia urazu. Do złamań wysokoenergetycznych dojść może w każdym wieku, podczas gdy złamania niskoenergetyczne dotyczą raczej osób starszych i schorowanych.

Kompresyjne złamanie kręgosłupa

Kompresyjne złamanie kręgosłupa jest urazem powstającym najczęściej w wyniku upadku na pośladki lub w pełni wyprostowane nogi. Siła działająca na kręgosłup w ten sposób powoduje zapadanie się kręgów kręgosłupa – trzon kręgu deformuje się, przybierając kształt klina. Trzon kręgowy jest silnie unerwiony, dlatego objawem kompresyjnego złamania kręgosłupa jest natychmiastowy, silny ból. Jeśli złamanie uciska nerwy, objawami mogą być też zaburzenia neurologiczne, np. niedowłady kończyn lub zaburzenia czucia czy mrowienie. Na wystąpienie kompresyjnych złamań kręgosłupa najbardziej narażone są osoby chorujące na osteoporozę lub cierpiące na nowotwory dające guzy przerzutowe do kręgosłupa, osłabiające jego strukturę.

Leczenie kompresyjnych złamań kręgosłupa zależy od ich rozległości i ewentualnych objawów neurologicznych. Leczenie zachowawcze przy tym rodzaju złamania polega na stabilizacji i odciążeniu kręgosłupa; choremu podawane są leki przeciwbólowe, powinien on także uczestniczyć w rehabilitacji. Leczenie operacyjne polega na stabilizacji kręgosłupa przy użyciu specjalnych śrub i prętów. Po operacji również konieczna jest rehabilitacja.

Złamania wybuchowe kręgosłupa

Złamania typu wybuchowego powstają w wyniku ciężkiego urazu, np. podczas wypadku samochodowego. Złamania wybuchowe są podobne do złamań kompresyjnych, jednak dużo poważniejsze, ponieważ mogą powodować długotrwałe uszkodzenia neurologiczne, występujące natychmiast po złamaniu lub jakiś czas po wypadku. W złamaniach wybuchowych odłamy uszkodzonego kręgu penetrują otaczające je tkanki. W tym przypadku konieczne jest leczenie operacyjne, podczas którego usuwane są luźne odłamy kręgu, a pozostałe części są spajane za pomocą implantów tytanowych. Złamania wybuchowe kręgosłupa rzutują na dalsze życie pacjenta – często odczuwa on ból pleców i dyskomfort w kręgosłupie oraz kończynach.

Złamania zgięciowe kręgosłupa

Złamania zgięciowe są najczęstszym rodzajem złamań kręgosłupa – dochodzi do nich, gdy zgięcie kręgosłupa przekracza jego fizjologiczny zakres ruchu, np. podczas wypadku. Objawy obejmują ból w miejscu złamania oraz pojawienie się krwiaka. Jeżeli złamanie jest niestabilne i kość naciska nerwy, może dochodzić do paraliżu lub zmian czucia. Tak jak w przypadku innych rodzajów złamań, możliwe jest leczenie zachowawcze, obejmujące odciążenie kręgosłupa oraz leczenie operacyjne, jeśli wymaga on stabilizacji. W każdym przypadku konieczna jest długotrwała rehabilitacja prowadzona we współpracy z lekarzem.