Zwężenie zastawki aortalnej
Czym jest zwężenie zastawki aortalnej?
Aorta jest największą tętnicą człowieka, doprowadza krew do wszystkich tkanek. Zwężenie zastawki aortalnej (stenoza aortalna) to wada serca, w której światło ujścia aortalnego zmniejsza się, utrudniając wypływ krwi z lewej komory serca do aorty. Jest to trzecia najczęściej występująca choroba serca w krajach rozwiniętych, występuje u ok. 5% osób po 75. roku życia.
Przyczyny zwężenia zastawki aortalnej
Główną przyczyną zwężania się zastawki aortalnej u osób starszych jest jej wapnienie spowodowane miażdżycą, procesami zwyrodnieniowymi lub zaburzeniami gospodarki wapniowej. Prawdopodobieństwo wystąpienia stenozy rośnie w następujących przypadkach:
zaawansowany wiek,
nadciśnienie tętnicze,
cukrzyca,
nadczynność przytarczyc,
niewydolność nerek,
palenie tytoniu,
dyslipidemia,
nadwaga.
Zwężenie zastawki aortalnej występuje częściej u mężczyzn niż kobiet.
Stenoza powoduje utrudnienie wypływu krwi z lewej komory serca, co prowadzi do przeciążenia ciśnieniowego i w konsekwencji do przerostu mięśnia, co z kolei skutkuje zwiększeniem jego masy. Większa masa mięśnia sercowego prowadzi do zwiększenia zapotrzebowania na tlen. Prowadzi to do duszności wysiłkowej, a w skrajnych wypadkach do obrzęku płuc.
Objawy zwężenia zastawki aortalnej
Głównymi objawami zwężenia zastawki aortalnej są: ból dławicowy, kołatanie serca, zaburzenia widzenia, zawroty głowy, omdlenia wysiłkowe i duszność wysiłkowa, duszność spoczynkowa. Stenoza aortalna jest często bezobjawowa i pierwszym jej objawem może być nagły zgon sercowy wywołany obrzękiem płuc lub migotaniem komór.
Zwężenie zastawki aortalnej może prowadzić również do powikłań, takich jak: zatory obwodowe, infekcyjne zapalenie wsierdzia, prawokomorowa niewydolność serca, angiodysplazje jelitowe oraz nabyta choroba von Willebranda (skłonność do krwawień samoistnych).
Rozpoznanie i leczenie zwężenia zastawki aortalnej
Diagnoza stawiana jest na podstawie obrazu echokardiograficznego i obliczonej powierzchni ujścia aorty (AVA). Gdy AVA jest mniejsza niż 1 cm2 zwężenie zastawki określa się jako duże. Pomiar gradientu komorowo-aortalnego pozwala na określenie ciężkości wady, przy czym gradient < 20mmHg klasyfikuje się jako wadę nieistotną hemodynamicznie, a gradient>70mmHg jako wadę ciężką.
W przypadku lekkiej wady, stosowane jest leczenie zachowawcze – w szczególności leczone jest nadciśnienie, jeśli występuje. Rokowanie jest dobre u osób, u których zwężenie nie daje objawów.
Leczenie operacyjne konieczne jest w przypadku ciężkiej stenozy. Możliwe jest przeprowadzenie operacji wymiany zastawki, przezcewnikowe wszczepienie zastawki aortalnej lub przezskórna walwulotomia balonowa. W przypadku wymiany zastawki możliwe jest wybranie zastawki biologicznej lub mechanicznej – o wyborze każdej z nich decyduje wiele czynników. Zastawki mechaniczne proponowane są pacjentom poniżej 70. roku życia ze względu na większą ich trwałość, a także pacjentom, którzy już przyjmują leki przeciwzakrzepowe (ponieważ zastawki mechaniczne wymagają przewlekłej terapii przeciwzakrzepowej). Zastawki biologiczne wybierane są, jeśli pacjent ma przeciwskazania do stosowania leków przeciwzakrzepowych.
Do powikłań po zabiegu wszczepienia zastawki należą:
dysfunkcje zastawki,
powikłania zakrzepowo-zatorowe,
zaburzenia rytmu serca,
zakażenia rany i krwawienia,
niedokrwistość hemolityczna,
zgon.
